بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 2001
تاریخ دادنامه: 19/12/1399
شماره پرونده: 9800292
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای کامران طاهرخانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تعرفه شماره 14-2 عوارض محلی سال 1397 شورای اسلامی شهر تاکستان
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تعرفه شماره 14-2 عوارض محلی سال 1397 شورای اسلامی شهر تاکستان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
" 1- به موجب بند 24 ماده 55 قانون شهرداریها در صورتی که بر خلاف مندرجات پروانه ساختمانی محل کسب و پیشه دایر گردد شهرداری موضوع را در کمیسیون ماده 100 طرح و کمیسیون بعد از آن که تشخیص شهرداری را به حق دانست و تخلف مالک محرز شد موظف است با تعیین مهلت مناسب که نباید از دو ماه تجاوز کند در مورد تعطیلی محل اقدام نماید و مطلب مهمتر این که صلاحیت ذاتی هر نوع تغییر کاربری نیز از کمیسیون ماده 100 نیز خارج است و شهرداری و شورای شهر نمی تواند برای تغییر کاربری مالکین عوارض اخذ نمایند. بنابراین بند (14-2) تعرفه عوارض و خدمات شهری (محلی) مصوب بهمن سال 1396 بر خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب کننده است و ابطال آن تقاضا می شود.
2- بر اساس ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری مصوب 1351 بررسی و تصویب طرح های تفصیلی شهـری و تغییرات آنها در هـر استان به عهـده کمیسیون خـاص نهاده شده است و از طرفی وظایف شـورای اسلامی شهر در ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران مصوب 1375 با اصلاحات بعدی تعیین شده است. نظر به این که تغییر کاربری از جمله اختیارات و وظایف قانونی شورای اسلامی نمی باشد.
3- طبق ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1380 دریافت هرگونه وجه کالا و خدمات تحت هرگونه عنوان از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ها و موسسات و شرکتهای غیر دولتی غیر از مواردی که در مقررات قانونی مربوطه معین شده یا می شود ممنوع است بر خلاف اصل تسلیط و اعتبار مالکیت مشروع و قانونی اشخاص است و خارج از حدود اختیارات شورا می باشد و همچنین بر خلاف اصل 47 قانون اساسی و ماده 31 قانون مدنی است و ارتباطی به قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز ندارد.
4- همانطور که هیات عمومی دیوان عدالت اداری در آراء متعدد در موارد مشابه اقدام به ابطال مصوبات شورای شهر در مورد اخذ عوارض بهره برداری در کاربری غیر مرتبط نموده است از جمله آراء به شماره های 717-11/10/1391، 1529-24/9/1393، 242-/4/1395و 1400-13/6/1397 می باشد. لذا به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال مصوبه فوق را دارم."
متن تعرفه مورد شکایت به شرح زیر است:
تعرفه شماره (14-2) – عوارض تبدیل غیر مجاز ملک
ردیف عنوان تعرفه عوارض ماخذ و نحوه محاسبه عوارض 96 ماخذ و نحوه محاسبه عوارض 97 ماخذ و نحوه محاسبه عوارض K98 توضیحات
عوارض تبدیل غیر مجاز ملک داخل محدوده خدماتی شهر 70 77 84 این عوارض در صورت صدور رای کمیسیون ماده صد مبنی بر ابقا قابل دریافت است.
عوارض تبدیل غیر مجاز ملک داخل حریم شهر 15 16 18
متراژ عرصه یا اعیان * P * K
در پاسخ به شکایت مذکور، شهردار تاکستان به موجب لایحه شماره 1594/14/2/98-11/4/1398 توضیح داده است که:
" خواهان ابتدا در مقدمه دادخواست خود اظهار نموده اند که کمیسیون ماده 77 وفق تعرفه های عوارض بهای خدمات شهرداری تاکستان، به عنوان عوارض تغییر کاربری و استفاده غیر مرتبط مبلغ 120/848/266 ریال وی را محکوم نموده است. الف- همانگونه که مستحضرید مرجع رفع هرگونه اختلاف بین شهرداری و مودی در مورد عوارض، کمیسیون ماده 77 است و تصمیم کمیسیون مزبور قطعی است، بنابراین در حال حاضر مبلغ مذکور قابل وصول است.
ب- با توجه به توضیح (الف) استناد به ماده 47 قانون اساسی و ماده 31 قانون مدنی منطقی و قانونی نیست. چرا که شهرداری وفق مقررات، خواهان اخذ عوارض قانونی خود است (حداقل اینکه فعلاً بند (14-2) از سوی هیات عمومی دیوان ابطال نگردیده).
ت- نامبرده با ظرافتی خاص می خواهد عوارض بند (14-2) (تعرفه عوارض بهره برداری) به جای همان عوارض تغییر کاربری محسوب شود.
ج- شورای شهر می تواند در موارد خاص با پیشنهاد شهرداری حداقل تعرفه مبنای محاسبه عوارض را تعیین نماید.
شورای شهر می تواند نسبت به وضع عوارض متناسب که با درخواست متقاضیان مطابقت داشته باشد بپردازد تا شهرداری بتواند بخشی از هزینه های خدماتی و عمرانی که مورد نیاز شهر می باشد را طبق آیین نامه مصوب هیات وزیران تامین نماید. بنابراین وضع و تصویب تعرفه عوارض بهره برداری می تواند از وظایف شورای شهر باشد. خواهان در بند 1 دادخواست اشاره به بند 24 ماده 55 قانون شهرداریها نموده اند که النهایه اگر تخلف مالک محرز شد شهرداری می تواند در مورد تعطیلی محل اقدام نماید. نکته قابل عرض اینکه مالک ارتکاب به تخلف را پذیرفته اند، و در محل موصوف کسب و پیشه دایر کرده اند، و تکرار مدام عوارض تغییر کاربری از سوی مشارالیه بیانگر عدم شرایط ایجاد کاربری تجاری و کسب و پیشه در آن محل است، و با توجه به اینکه ملک وی کاربری تجـاری ندارد، و فقط قابلیت دارا بودن تجاری را در طرح پیش بینی کرده اند، بنابراین ایجاد واحـد تجاری کسب و پیشه ای کـه وی دایر کرده مخالف قانون بوده و شهرداری بـا استناد بند 24 ماده 55 قانون شهرداریها می تـواند نسبت به تعطیلی محل مورد نظر اقدام نماید و مطلب مهمتر اینکه چرا از بند 24 ماده 55 با توضیحی که داده اند نتیجه گرفته اند صلاحیت ذاتی هر نوع تغییر کاربری از کمیسیون ماده 100 خارج و شهرداری و شورای شهر نمی توانند عوارض تغییر کاربری اخذ کنند و سپس خواهان ابطال بند (14-2) شده اند. در بند 1 دادخواست خواهان هیچگونه رابطه منطقی بین قسمت اول و دوم وجود ندارد چه رسد به درخواست ابطال بند (14-2) تعرفه عوارض بهره برداری که عنوان کرده اند. حال سوال از خواهان این است، در ملکی که کاربری مسکونی دارد واحد تجاری احداث کرده اید و محل کسب و پیشه ایجاد کرده اید و مشغول بهره برداری از آن هستید، چرا نسبت به عوارض بهره برداری اعتراض دارید؟ و سعی دارید که آن را تغییر کاربری معرفی کنید؟ با توجه به توضیحات ذکر شده و همانگونه که مستحضرید برابر ماده 71 مجموعه قوانین و مقررات شورای اسلامی کشور بندهای (9-16 و 26) شورای شهر می تواند به تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن بپردازد. بنابراین تصویب عوارض بهره برداری بر خلاف اصل تسلیط و اعتبار مالکیت مشروع اشخاص نیست. علیهذا با عنایت به توضیحات معنونه رد دادخواست شاکی مورد استدعاست."
در خصوص ادعای مغایرت مقرره مورد شکایت با شرع، قایم مقام دبیر شورای نگهبان به موجب نامه شماره 19478/102/99 مورخ 17/6/1399 اعلام کرده است که:
" در صورتی که شورای اسلامی شهر تاکستان از لحاظ قانونی حق جعل چنین عوارضی را داشته باشد، مصوبه خلاف موازین شرع شناخته نشد. تشخیص صلاحیت قانونی وضع مصوبه بر عهده دیوان عدالت اداری است."
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 19/12/1399 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
هرچند بررسی و تصویب طرح های تفصیلی شهری و تغییرات آنها طبق ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بر عهده کمیسیون مصرح در این ماده است ولی نظر به اینکه از مصوبه مورد اعتراض مستفاد می شود که با اخذ عوارض تبدیل غیر مجاز ملک نتیجتاً تغییر کاربری ملک حاصل می شود و تغییر کاربری در صلاحیت کمیسیون ماده 5 قانون یاد شده است و از طرفی در تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری ها مقرر شده است در صورتی که بر خلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیر تجاری محل کسب یا پیشه دایر شود شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره یک ماده 100 این قانون مطرح می نماید و کمیسیون در صورت احراز تخلف مالک یا مستاجر با تعیین مهلت مناسب که نباید از دو ماه تجاوز نماید در مورد تعطیلی محل کسب یا پیشه و یا تجارت ظرف مدت یک ماه اتخاذ تصمیم کند. با توجه به مراتب فوق، تعرفه شماره 14-2 عوارض محلی سال 1397 شورای اسلامی شهر تاکستان که بر خلاف ترتیب فوق، اخذ عوارض تبدیل غیر مجاز ملک در آن پیش بینی شده مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود./
احمد درزی رامندی – هیات عمومی دیوان عدالت اداری – معاون قضایی دیوان عدالت اداری
