بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1211
تاریخ دادنامه: 24/11/1396
کلاسه پرونده: 95/1481
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 3 پیوست شماره 3 دستورالعمل ماده (14) قانون زمین شهری تهران مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
گردش کار : سرپرست معاون حقوقی و نظارت همگانی و رییس کمیسیون تطبیق مصوبات دستگاههای اداری در سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 228836-2/11/1395 اعلام کرده است که :
"حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای بهرامی
رییس محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً بند (3) پیوست (3) طرح جامع (موضوع دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری) در این سازمان بررسی شد. به حکایت بررسی ها :
1- به موجب ماده 14 قانون زمین شهری (مصوب 1366) تبدیل و تغییر کاربری، افراز و تقسیم و تفکیک باغات و اراضی کشاورزی بر اساس ضوابط و مقررات وزارت راه و شهرسازی بوده که آن وزارتخانه طی دستورالعمل شماره 100/13630-1/9/1373 اقدام به ابلاغ این ضوابط نموده است.
2- با توجه به مفاد قسمت سوم بند الف دستورالعمل مذکور ( ماده 14 قانون زمین شهری) در خصوص در اختیار گذاشتن رایگان 70 درصد مساحت باغات در ازای تغییر کاربری، هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 48- 25/2/1378 و دادنامه شماره 79/77-78 مورخ 1/3/1379 این بخش از دستورالعمل، با این استدلال که: «نظر به اینکه ماده 14 قانون زمین شهری در خصوص تفکیک و افراز اراضی و باغات بر اساس ضوابط وزارت مسکن و شهرسازی (راه و شهرسازی کنونی) مفید اعطاء اختیار وضع مقرراتی در باب ضرورت واگذاری بخشی از باغات به صورت رایگان در قبال استفاده از بقیه آن با کاربری مسکونی نیست، بنا به جهات فوق الذکر و عدم انطباق مفاد قسمت سوم بند الف دستورالعمل مذکور،» ابطال کرده است.
3- علیرغم صدور آرای فوق الذکر، شورای عالی شهرسازی و معماری مجدداً طی بند (3) پیوست شماره (3) طرح جامع مورخ 1386 شهر تهران (در قالب دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری برای شهر تهران) موضوع واگذاری باغات به صورت رایگان را در ازای تغییر کاربری مصوب و ابلاغ کرده است. در بند مذکور آمده است: « سایر کاربریها: مالکین باغاتی که مایل باشند از طریق توافق با شهرداری، درصدی از سطح باغات خود را به عنوان فضای سبز عمومی به صورت رایگان به شهرداری واگذار نمایند با شرایط زیر و تصویب شورای اسلامی شهر و کمیسیون ماده (5) می توانند از انواع کاربریهای متناسب با ضوابط وکاربری پهنه مربوطه استفاده کنند:
1-3- در پهنه های موضوع بند 1-2 و در چارچوب طرح های موضعی خاص، درصد واگذاری کمتر از 75 درصد و متراژ واگذاری کمتر از 3500 مترمربع نباشد.
2-3- در تک بـاغها ( مـوضوع بنـد 2-2) درصـد واگذاری کمتر از 70 درصـد و متراژ واگـذاری کمتر از 3000 مترمربع نباشد»
4- با توجه به اینکه اولاً: آنچه در ماده (14) قانون زمین شهری بلااشکال اعلام شده است: تبدیل و تغییر کاربری افراز و تقسیم و تفکیک باغات و اراضی کشاورزی و یا آیش با رعایت ضوابط و مقررات وزارت مسکن و شهرسازی و مواد آن قانون است. ثانیاً: آنچه در بند (3) مورد حکم قرار گرفته ضوابط نبوده، بلکه مقرره ای است که موجب سلب مالکیت افراد می شود و وضع این حکم تنها در صلاحیت مقنن است. ثالثاً: همان طور که در آراء پیش گفته آمده، ماده (14) قانون زمین شهری مفید اعطاء اختیار وضع مقرراتی در باب واگذاری بخشی از باغات به صورت رایگان در قبال استفاده از بقیه آن در کاربری متناسب نمی باشد. لذا بند مورد بحث خلاف قانون و وضع آن خارج از صلاحیت واضع آن می باشد، از این رو درخواست ابطال آن در هیات عمومی دیوان عدالت اداری را دارد. موجب امتنان است از نتیجه تصمیم صادره ( با امعان نظر به تبصره 2 بند د ماده 2 قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور) این سازمان را مطلع نمایند. "
متن دستورالعمل در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:
" پیوست شماره 3: دستورالعمل ماده (14) قانون زمین شهری تهران:
3- سایر کاربریها: مالکین باغاتی که مایل باشند از طریق توافق با شهرداری، درصدی از سطح باغات خود را به عنوان فضای سبز عمومی به صورت رایگان به شهرداری واگذار نمایند با شرایط زیر و تصویب شورای اسلامی شهر و کمیسیون ماده (5)، می توانند از انواع کاربریهای متناسب با ضوابط و کاربری پهنه مربوطه استفاده کنند:
1-3: در پهنه های موضوع بند 1-2 و در چارچوب طرحهای موضعی خاص، درصد واگذاری کمتر از 75 درصد و متراژ واگذاری کمتر از 3500 مترمربع نباشد.
2-3: در تک باغها (موضوع بند 2-2) درصد واگذاری کمتر از 70 درصد و متراژ واگذاری کمتر از 3000 مترمربع نباشد. "
علی رغم ارسال نسخه ثانی شکایت و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده در هیات عمومی دیوان عدالت اداری هیچ پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 24/11/1396 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
طبق ماده 14 قانون زمین شهری مصوب 1366، فقط تبدیل و تغییر کاربری، افراز و تقسیم و تفکیک باغات و اراضی کشاورزی و یا آیش اراضی موضوع ماده 2 قانون مذکور با رعایت ضوابط و مقررات وزارت مسکن و شهرسازی و مواد آن قانون بلا اشکال است. نظر به اینکه مقررات قانونی مذکور مفید اعطاء اختیار وضع مقرراتی در باب ضرورت واگذاری بخشی از باغات به عنوان فضای سبز به صورت رایگان در قبال استفاده از بقیه آن با کاربری های متناسب با ضوابط و کاربری پهنه مربوطه نیست، بنابراین بند 3 پیوست 3 طرح جامع شهر تهران مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب و مغایر قانون تشخیص می شود و با استناد به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
