نامه شماره ۹۰۰۰/۱۵۴۳۱/۱۰۰ مورخ ۱۴۰۳/۳/۲۷ دبیرخانه قوه قضائیه
جناب آقای دکتر اکبرپور
رئیس محترم هیأت مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور
روگرفت ابلاغیه شماره ۹۰۰۰/۱۵۳۳۶/۱۰۰ مورخ ۱۴۰۳/۳/۲۷ ریاست محترم قوه قضائیه در خصوص «اصلاح آیین نامه اداره جلسات هیأت های تخصصی و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری» به منظور درج در روزنامه رسمی به پیوست ایفاد می گردد.
مدیرکل دبیرخانه قوه قضائیه ـ مسعود ستایشی
شماره ۹۰۰۰/۱۵۳۳۶/۱۰۰ ۱۴۰۳/۳/۲۷
اصلاح آیین نامه اداره جلسات هیات های تخصصی و هیات عمومی دیوان عدالت اداری
در اجرای ماده (۹۶) قانون دیوان عدالت اداری مصوب ۱۴۰۲ و بنا به پیشنهاد رئیس دیوان عدالت اداری، ” آیین نامه اداره جلسات هیأت عمومی و هیأت های تخصصی دیوان عدالت اداری” مصوب ۱۳۹۳/۱۱/۵ که در ادامه به اختصار آیین نامه گفته می شود به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ۱ـ ماده (۴) آیین نامه به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ۴ـ هر هیأت تخصصی دارای رئیس، نایب رئیس و دبیر و منشی خواهد بود که رئیس دیوان آن ها را برای مدت یک سال تعیین می نماید و تمدید آن برای دوره های بعد نیز بلامانع خواهد بود. رئیس دیوان در جریان انتخاب رئیس، نایب رئیس و دبیر هیأت تخصصی می تواند به طرق مقتضی با اعضای هیأت تخصصی مشورت کند. مدیریت جلسات و نیز رعایت ترتیب مذاکرات به شرح مقررات این فصل بر عهده رئیس و در غیاب وی با نایب رئیس هیأت تخصصی می باشد.
ماده ۲ـ ماده (۵) آیین نامه به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ۵ ـ تنظیم گزارش جلسات و تصمیمات هیأت تخصصی بر عهده دبیر هیأت مذکور است و تنظیم و تدوین پیش نویس آراء و نظریات هیأت با رئیس یا یکی از اعضای اکثریت با انتخاب رئیس هیأت خواهد بود. تصمیمات هیأت های تخصصی، اعم از رأی به رد شکایت یا نظریات صادره در هر مورد باید در فرم مربوط صورتجلسه و توسط قضات عضو هیأت تخصصی که در جلسه حضور دارند، امضا شود. متن نهایی آراء و نظریات هیأت تخصصی حسب مورد به امضای رئیس یا نایب رئیس می رسد.
ماده ۳ـ ماده (۱۴) آیین نامه به شرح زیر اصلاح و تبصره آن ابقاء می شود:
ماده ۱۴ـ چنانچه رئیس دیوان، معاون قضایی در امور هیأت عمومی و هیأت های تخصصی، رئیس هیأت تخصصی و یا اکثریت اعضای هیأت تخصصی، حضور یک یا هر دو طرف شکایت و یا نمایندگان آنان یا کارشناسان ذی ربط و یا سایر قضات دیوان را در جلسه هیأت تخصصی ضروری تشخیص دهند، به دستور رئیس یا نایب رئیس هیأت و با تعیین وقت از آنان جهت شرکت در جلسه و ادای توضیح دعوت می شود.
ماده ۴ـ بند «و» ماده (۱۵) آیین نامه به شرح زیر اصلاح می شود:
و ـ در صورتی که مصوبه ای به لحاظ مغایرت با موازین شرعی برای رسیدگی مطرح باشد، موضوع به ترتیب زیر جهت اظهارنظر به شورای نگهبان ارسال می شود:
۱ـ در صورتی که مصوبه صرفاً از حیث شرعی مورد شکایت قرار گرفته باشد، به شرح بند (۱) ماده (۸۷) قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب ۱۴۰۲ عمل می شود.
۲ـ در صورتی که مصوبه ای به لحاظ مغایرت با موازین شرع و سایر جهات برای رسیدگی مطرح باشد، به شرح بند (۲) ماده (۸۷) قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب ۱۴۰۲ اقدام می شود. در مواردی که مقرره مورد اعتراض به جهت ادعای مغایرت با قانون و یا خروج از حدود اختیارات مورد رسیدگی قرار می گیرد، چنانچه سه چهارم اعضای هیات تخصصی قائل به رد شکایت باشند و یا هیات عمومی مقرره مورد اعتراض را ابطال نکند و یا در فرض ابطال مقرره مورد اعتراض، اثر ابطال را به زمان تصویب مقرره تسری ندهد، در این حالات تصمیم و نظر اعضاء هیات تخصصی و یا هیات عمومی، همراه با اسناد و مدارک پرونده با رعایت ترتیبات مذکــور در جزء ۱ این بند به شورای نگهبان ارســال می گردد و نظری که مطابق ترتیبات مقرر از ســوی فقهای شورای نگهبان صـادر می شود، ملاک عمل دیوان قرار می گیرد. در این موارد چنانچه مصوبه از سوی فقهای شورای نگهبان مغایر شرع اعلام شود، هیات عمومی مطابق نظر فقهای شورای نگهبان بلافاصله نسبت به ابطال مصوبه اقدام می کند.
چنانچه فقهای شورای نگهبان مقرره مورد اعتراض را خلاف موازین شرع تشخیص ندهد، در مواردی که نظر سه چهارم اعضاء هیات تخصصی بر رد شکایت از بعد قانونی و حدود اختیارات صادر شده باشد، همان هیات تخصصی از بعد شرعی مطابق نظر فقهی شورای نگهبان انشاء رای می کند و در مواردی که هیات عمومی مصوبه را از بعد قانونی و حدود اختیارات ابطال نکرده باشد و یا در فرض ابطال، اثر آن را به زمان تصویب مقرره تسری نداده باشد، نظر فقهای شورای نگهبان بر عدم مغایرت مقرره مورد اعتراض با شرع، توسط هیات عمومی انشاء می شود.
ماده ۵ ـ یک بند به عنوان بند «ز» به ماده (۱۵) آیین نامه الحاق می شود:
ز ـ در مواردی که ضمن تقدیم دادخواست ابطال مصوبات موضوع ماده (۱۲) قانون دیوان عدالت اداری، تقاضای صدور دستور موقت شده باشد، رسیدگی و اتخاذ تصمیم پس از طرح درخواست در هیأت تخصصی و کسب نظر اعضا با رعایت ماده (۳۶) قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب ۱۴۰۲ صورت می گیرد.
ماده ۶ ـ تبصره ماده (۱۶) آیین نامه به شرح زیر اصلاح می شود:
تبصره ـ در اجرای ماده (۹۱) قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب ۱۴۰۲ چنانچه رئیس قوه قضاییه یا رئیس دیوان یا بیست نفر از اعضای هیأت عمومی، هر یک از آرای هیأت عمومی یا آرای قطعی هیأت های تخصصی را اشتباه یا مغایر قانون تشخیص دهند، به ترتیب ماده فوق عمل خواهد شد.
ماده ۷ـ ماده (۱۷) آیین نامه به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به آن الحاق می شود:
ماده ۱۷ـ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، به شرح ماده (۸) قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب ۱۴۰۲ تشکیل می شود. منظور از معاونان قضایی دیوان در ماده موصوف، معاون قضایی دیوان در امور هیأت عمومی و هیأت های تخصصی است که در غیاب وی یکی دیگر از معاونان قضایی دیوان به انتخاب رئیس دیوان در هیأت عمومی حاضر می شود . حضور اعضا در جلسات هیأت الزامی است و در صورت عذر، باید مراتب در اسرع وقت ممکن و حداکثر یک روز قبل از تشکیل جلسه به طریق مقتضی به اداره کل هیأت عمومی و هیأت های تخصصی اعلام شود. کلیه اعضای حاضر در جلسه موظفند در رأی گیری شرکت نمایند و رأی گیری تا اخذ رأی از کلیه حاضران ادامه می یابد. ملاک صدور رأی در هیأت عمومی، نظر اکثریت اعضای حاضر صادرکننده رأی است. سایر قضات و مشاوران و کارشناسان موضوع ماده (۷) قانون می توانند با دعوت رئیس دیوان یا معاون قضایی دیوان بدون داشتن حق رأی، در جلسات هیأت عمومی شرکت کنند و در صورت لزوم نظرات کارشناسی خود را ارائه نمایند. هیأت عمومی دارای سه منشی از کارکنان اداری می باشد که زیر نظر اداره کل هیأت عمومی و هیأت های تخصصی به ایفای وظایف خود می پردازند.
تبصره ـ قضات دارای حق رأی، مکلف به اعلام رأی خود می باشند و در صورت عدم مشارکت در رأی گیری، رأی هیأت عمومی مبتنی بر رأی اکثریت رأی دهندگان صادر می شود.
ماده ۸ ـ ماده (۱۹) آیین نامه به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ۱۹ـ اداره جلســه و رعـایت ترتیب مذاکـرات، حفظ نظـــم و نظارت بر حسن اجرای مقررات این آیین نامه بر عهده رئیس جلسه خواهد بود و وی می تواند در راستای انجام وظایف مذکور و اداره مناسب جلسه در هر مورد که تشخیص می دهد و بدون این که موافق یا مخالف محسوب شود، تذکرات لازم را ارائه داده و در مذاکرات وارد شود.
ماده ۹ـ ماده (۲۰) آیین نامه به شرح زیر اصلاح و تبصره های آن ابقاء می شود:
ماده ۲۰ـ در صورت تشخیص رئیس جلسه، دستور کار هیأت عمومی توسط یکی از قضات و یا یکی از کارکنان اداری دیوان قرائت می شود.
ماده ۱۰ـ ماده (۳۱) آیین نامه به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ۳۱ـ در هر پرونده مربوط به دادخواست ابطال مقررات موضوع بند (۱) ماده (۱۲) قانون دیوان عدالت اداری، رئیس یا نایب رئیس هیأت تخصصی یا یکی از اعضای هیأت تخصصی به انتخاب رئیس هیأت تخصصی گزارشی از پرونده را که حاوی خلاصه ای از اظهارات و دلایل شاکی و مشتکی عنه است، به اعضای هیأت عمومی ارائه می دهد. در صورت لزوم و به تشخیص رئیس جلسه، متن دادخواست ابطال و پاسخ کتبی دستگاه طرف شکایت نیز قرائت خواهد شد. در موارد مربوط به اعمال سایر صلاحیت های هیأت عمومی نیز رئیس یا نایب رئیس هیأت تخصصی یا یکی از اعضای هیأت تخصصی به انتخاب رئیس هیأت تخصصی گزارشی از پرونده را به هیأت عمومی ارائه می نماید.
ماده ۱۱ـ ماده (۳۶) آیین نامه به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ۳۶ـ در موارد صدور رأی وحدت رویه یا ایجاد رویه، موضوع مواد (۸۹) و (۹۰) قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب ۱۴۰۲، ابتدا رئیس یا نایب رئیس هیأت تخصصی یا یکی از اعضای هیأت تخصصی به انتخاب رئیس هیأت تخصصی در خصوص گزارش هیأت تخصصی و همچنین مفاد نظریه اتفاقی و یا نظریه اکثریت و اقلیت اعضای هیأت تخصصی توضیحات لازم را ارائه می نماید. سپس موافقان و مخالفان به ترتیب مذکور در ماده (۲۶) این آیین نامه اظهارنظر می کنند.
این اصلاحیه در ۱۱ ماده در تاریخ ۱۴۰۳/۳/۲۷ به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است.
رئیس قوه قضائیه ـ غلامحسین محسنی اژیه
