دستورالعمل تعیین گروه پرتوکاری و درصد فوق العاده کار با اشعه (بازنگری 3) مصوب 1398/05/01 مرکز نظام ایمنی هسته ای سازمان انـرژی اتمـی ایران
تاریخ اجرا : مرداد 1398
INRA-RP-WI-200-06/06-3-Mor.1398: شماره شناسه
1-هدف
این دستورالعمل در راستای اجرای قانون حفاظـت در برابـر اشـعه مصـوب 1368،آیـین نامـه اجرا یـی مصـوب 1369، اصلاحیه های مصوب مورخ 15/7/1386 و 1/11/1396 آیین نامه اجرایـی و دسـتورالعمل «تعیـین درصـد عوامـل مـوثر مربوط به شرایط شاغل و محیط کار» مصوب مورخ 18/02/1398 کمیسیون مشترک نمایندگان سازمان انـرژی اتمـی ایران، سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان اداری و استخدامی کشور (موضوع تبصره 2 اصلاحیه ماده 22 آیـین نامـه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه، مصوب جلسه مورخ 1/11/96 هیئت وزیـران )، بـه منظـور ارائـه معیارهـای لازم و عوامل مؤثر جهت تعیین گروه پرتوکاری و درصد فوق العاده کار با اشعه بر مبنای نـوع فعالیـت، مقـدار و شـرایط بـالقوه پرتودهی در محیط کار برای افرادی که به طور مستمر و فیزیکی به کار با اشعه اشتغال داشته باشند، تهیه شده است.
2 – دامنه کاربرد
این دستورالعمل جهت تعیین گروه پرتوکاری و درصد فوق العاده کار با اشعه کلیه پرتوکاران مراکز کار با پرتو در سـطح کشور که پروانه یا مجوز فعالیت های پرتوی و هسته ای را از سازمان انرژی اتمی ایران به عنـو ان واحـد قـانونی دریافـت نموده اند، کاربرد دارد.
3 – تعاریف
3-1 آیین نامه:
در این مدرک به آیین نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه مصـوب 1369 هیئـت وزیـران و اصـلاحیه هـای مصوب مورخ 15/7/1386 و 1/11/1396 آن، اطلاق می گـردد.
3 -2 پرتو :
شامل انواع پرتوهای یونساز و غیریونساز می باشد.
3-3 پرتوهای یونساز:
از نظر حفاظت در برابر اشعه به پرتوهایی مثل ایکس، گاما، بتا، آلفا، نوترون و ذرات اتمی دیگر اطلاق می گـردد که قادر به یونسازی در مواد بیولوژیکی می باشند.
3- 4 پرتوهای غیریونساز:
از نظر حفاظت در برابر اشعه به پرتوهایی مثل ماوراء بنفش، مادون قرمز، میکروویو، لیزر، امواج رادیویی و نظـایر آن اطلاق می گـردد که قادر به یونسازی در مواد بیولوژیکی نمی باشند.
3- 5 پرتوکار:
به شخص حقیقی اطلاق می گـردد که حسب وظیفه با منابع مولد اشعه به طور مستمر و فیزیکی در ارتباط باشد که شامل پرتوکاران گروه الف و ب می گـردد.
3- 6 پرتوکار گروه الف:
پرتوکار گروه الف به شخص حقیقی اطلاق می گـردد که در شرایطی کار میک ند که دز سالانه آن می تواند از 3/0 حد دز معادل سالانه تجاوز نماید.
3- 7 پرتوکار گروه ب:
پرتوکار گروه ب به شخص حقیقی اطلاق می گـردد که در شرایطی کار می کند که معمولا دز دریافتی سـالانه او از 3/0 حد دز معادل سالانه تجاوز نمی نماید.
3- 8 پرتوگیری :
عمـل یا شرایط قرار دادن یا قرار گرفتن در معرض تابش پرتو. پرتوگیری می تواند شامل پرتوگیری خـارجی (ازمنابع خارج بدن) یا پرتوگیری داخلی (از منابع داخل بدن) باشد. پرتوگیری را می تـوان بـه صـورت پرتـوگیری عادی یا پرتوگیری بالقوه، یا به صـورت پرتـوگیری شـغلی، پزشـکی و مـردم و در شـرایط مداخلـه بـه صـورت پرتوگیری اضطراری طبقه بندی نمود.
3- 9 پرتوگیری شغلی:
پرتوگیری کارکنان به هنگام کار با منابع پرتو به جز مواردی که به موجـب «اسـتانداردهای پایـه – حفاظـت دربرابر پرتوهای یونساز و ایمنی منابع پرتو» و «ضوابط دریافـت پروانـه و مسـئولیت هـا» خـارج از شـمول، معـاف (مستثنی) یا در حد اظهار باشد.
3- 10 پروانه اشتغال:
یک سند رسمی است که توسط واحد قانونی بر اساس مندرجات فصل دوم قانون در رابطه با مفـاد مـاده 3 آن، در صورت رعایت کلیه مقررات قانون و آیین نامه اجرایی آن و استانداردها، ضوابط و دسـتورالعمل هـای حفاظـت در برابر اشعه غیر از مواردی که به موجب «استانداردهای پایه- حفاظت در برابر پرتوهای یونساز و ایمنی منـابع پرتو» و «ضوابط دریافت پروانه و مسئولیت ها» مستثنی شده است، برای مدت مشخص بر اسـاس ضـوابط واحـد قانونی صادر می گـردد.
3- 11 حد دز:
مقدار دز مؤثر یا دز معادل افراد ناشی از فعالیت پرتوی کنترل شده است که نباید از آن تجاوز گردد.
3- 12 حد پرتوگیری (غیریونساز):
مقداری از یک کمیت مرتبط با پرتوهای غیریونساز ناشی از فعالیت پرتوی کنترل شده است که نباید از آن تجاوز گردد.
3- 13 شخص مسئول:
شخص حقیقی است که برابر آیین نامه مربوطه واجد صلاحیت علمی و فنی و شرایط لازم برای تصدی و نظارت بر کلیه امور مربوط به کار با اشعه در محدوده پروانه باشد.
3- 14 قانون :
در این مدرک، به قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 اطلاق می گـردد.
3- 15 کمیسیون تشخیص پرتوکاری مرکز کار با پرتو:
به منظور اجرای قانون، آیین نامه و مفاد این دستورالعمل، کمیسیونی با عنوان «کمیسیون تشخیص پرتوکـاری» متشکل از شخص مسئول، مسئول فیزیک بهداشت مرکز، بالاترین مقـام مرکـز یـا نماینـده تـام الاختیـار وی و مسئول فیزیک بهداشت کل (حسب مورد)، در هر یک از مراکز کار با پرتو تشکیل می گـردد.
ساختار کمیسیون تشخیص پرتوکاری سازمان انرژی اتمی ایران مطابق با پیوست 8 می باشد.
3- 16 مجوز کار با اشعه:
یک سند رسمی است در مورد مؤسسات پزشکی، صرفاً برای متخصصین گروه پزشکی، کـه توسـط کمیسـیونی مرکب از دو نفر متخصص امور حفاظت در برابر اشعه از واحـد قـانونی و دو نفـر کارشـناس از وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی مورد بررسی و تأیید قرار می گیرد و از طرف واحد قانونی صادر می گـردد.
3-17 مسئول فیزیک بهداشت:
شخص حقیقی است که برابر آیین نامه مربوطـه واجـد صـلاحیت علمـی و فنـی و شـرایط لازم بـرای تصـدی مسئولیت حفاظت در برابر اشعه در محدوده پروانه باشد.
3- 18 مسئول فیزیک بهداشت کل:
به شخص حقیقی در یک مرکز کار با اشعه با فعالیت گسترده شامل چند واحد کوچک تر و دارای مسئول فیزیک بهداشت مستقل اطلاق می شود که بر اساس ضوابط، تعیین و به تشخیص واحد قانونی مورد تأیید قرار می گیرد.
3- 19 مراکز کار با پرتو:
در این مدرک، به کلیه فعالیت های پرتوی و هسته ای اطلاق مـی گـردد کـه در شـمول مقـررات مـاده 3 قـانون حفاظت در برابر اشعه قرار می گیرد.
3- 20 مستمر :
مستمر یعنی «مداوم» که در مقابل «مقطعی» و »موردی» بودن به کار می رود. در خصوص کار مستمر با اشـعه کارکنان، منظور اشتغال کارکنان به کار با اشعه به طور مداوم با منابع مولد اشعه به لحاظ وظیفه شغلی می باشدکه با پست ثابت و وظیفه معین به این کار گمارده می شوند.
3- 21 منبع :
هر عامل انتشار پرتوهای یونساز، مواد پرتوزا یا مواد حاوی ذرات پرتوزا یا پرتوهای غیریونساز کـه بتوانـد باعـث پرتوگیری شود.
3- 22 ناحیه تحت نظارت:
به هر ناحیه ای که تحت کنترل نباشد لیکن شرایط پرتوگیری شغلی در آن تحت نظارت باشد، اطلاق می گـردد. در این ناحیه معمولاً نیازی به اجرای مقررات ایمنی و اقدامات حفاظتی ویژه نیست.
3- 23 ناحیه کنترل شده :
هر ناحیه ای که در آن اقدامات حفاظتی ویژه و مقررات ایمنی به دلایل زیر انجام گرفته و یا موردنیاز باشد:
– کنترل پرتوگیری یا جلوگیری از گسترش آلودگی در شرایط عادی کار،
– جلوگیری یا محدود کردن گستره پرتوگیری های بالقوه.
3- 24 نسبت A/D :
نسبتی که در آن A پرتوزایی چشمه و D مقدار پرتوزایی است که یک چشمه پرتوزا با پرتوزایی بـالاتر از آن در صورت عدم برقراری ایمنی و امنیت کافی به دلیل داشتن پتانسیل قابل توجه در ایجاد اثرات قطعی، یک چشمه خطرناک محسوب می شود. مقادیر D در پیوست 1 ارائه شده است.
3- 25 واحد قانونی:
بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه، واحد قانونی موظف به نظارت بر حسن اجـرای مقـررات، آیـین نامـه هـا و استانداردهای مربوطه می باشد. این مسئولیت ها از طرف سازمان انرژی اتمی ایران به عنـوان واحـد قـانونی، بـه مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور تفویض شده است.
4 – مسئولیت اصلی
4- 1 مسئولیت تایید گروه پرتوکاری پرتوکاران کلیه مراکز کار با پرتو در سراسر کشور بر عهده واحد قانونی است.
4- 2 مسئولیت تعیین و تأیید درصد فوق العاده کار با اشعه در چارچوب مفاد این دستورالعمل بر عهده «کمیسیون تشخیص پرتوکاری» هر یک از مراکز کار با پرتو است.
4- 3 مسئولیت تعیین و تأیید گروه پرتوکاری و درصد فوق العاده کار با اشعه کارکنان شاغل در سازمان انرژی اتمی، شرکت های تابعه و دستگاه های وابسته بر عهده «کمیسیون تشخیص پرتوکاری سازمان انرژی اتمی ایران» می باشد.
5 – مقررات کلی
5 -1 به منظور اجرای مفاد مندرج در اصلاحیه ماده 22 آیین نامه، مصوب جلسه 1/11/1396 هیئت وزیران، به افرادی که به طور مستمر به کار با اشعه اشتغال دارند برحسب مورد مزایای زیر تعلق می گیرد و باید توسط دارندگان پروانه اشتغال اعمال و پرداخت گردد:
الف) به پرتوکاران گروه الف، تا میزان حداکثر 100 %مزایای مندرج در بندهای 1 ،2 و 4 ماده 20 قانون طبق شرایط زیر:
– برحسب شرایط شاغل شامل تجربه کار با پرتو، دوره های حفاظـت در برابـر اشـعه، رعایـت اصـول حفاظـت پرتوی و میزان تأثیرگذاری در آن تا (25 % ) درصد،
– بر حسب شرایط محیط کار تا (75 % ) درصد،
ب ) به پرتوکاران گروه ب، تا میزان حداکثر 60 % مزایای مندرج در بندهای 1 ،2 و 4 ماده 20 قانون طبـق شـرایط زیر:
-برحسب شرایط شاغل شامل تجربه کار با پرتو، دوره های حفاظـت در برابـر اشـعه، رعایـت اصـول حفاظـت پرتوی و میزان تأثیرگذاری در آن تا (15 % ) درصد،
– بر حسب شرایط محیط کار تا (45 % ) درصد.
تبصره- مزایای فوق الذکر در صورت تغییر شرایط این دستورالعمل و یا شرایط کاری شخص لازم التغییر است.
5- 2 برخورداری از مزایای موضوع بند 5- 1 بر مبنای نوع فعالیت، مقدار و شرایط بالقوه پرتودهی در محیط کار و رعایت اصول حفاظت پرتوی و میزان تأثیرگذاری در آن است و بر اساس پرتوگیری ثبت شده از طریق دزیمترهای فردی تعیین نمی گـردد.
5- 3 تأیید گروه پرتوکاری افراد منوط به وجود نام آنان در پروانه/ مجوز معتبر و یا حسب مورد به تشخیص واحد قانونی می باشد.
تبصره- در صورت تأیید گروه پرتوکاری توسط واحد قانونی، میزان فوق العاده کار با اشعه پرتوکار از زمان شروع به کار با اشعه قابل احتساب است.
5-4 مزایای موضوع بند 5- 1 فقط تا زمانی که فرد به کار با اشعه اشتغال دارد و یا در مرخصی استعلاجی حداکثر تا یک ماه در سال یا مرخصی استحقاقی و یا مرخصی استعلاجی ناشی از کار با اشعه به سر می برد، به وی تعلق می گیرد.
5- 5 گروه پرتوکاری پرتوکاران هر مرکز در کمیسیون تشخیص پرتوکاری مراکز کار با پرتو پیشنهاد و به واحد قانونی جهت بررسی و تأیید ارائه می گـردد و پس از تأیید توسط واحد قانونی، درصد فوق العاده کار با اشعه فرد با احتساب ضرایب استحقاقی هر فرد تا سقف های مندرج در ماده 22 آیین نامه و در چارچوب مفاد این دستورالعمل، توسط کمیسیون تشخیص پرتوکاری هر مرکز محاسبه خواهدشد.
5- 6 در صورت تغییر شرایط «محیط کار» و «شاغل» هر یک از پرتوکاران، کمیسیون تشخیص پرتوکاری مراکز کار با پرتو باید نسبت به تغییر و یا اصلاح درصد فوق العاده کار با اشعه آنان، اقدام و حسب مورد نسبت به اخذ تأییدیه مجدد گروه پرتوکاری از واحد قانونی اقدام نماید.
5- 7 در صورتی که احراز گردد، مرکز مربوطه اطلاعات لازم را به واحد قانونی ارائه نداده است و یا اطلاعات ارائه شده توسط مرکز ناقص یا کذب بوده و همچنین در صورت اثبات عدم رعایت مقررات این دستورالعمل در خصوص نحوه محاسبه درصد فوق العاده کار با اشعه، به استناد بند ج قسمت 5 ماده 18 قانون، مسئولیت و عواقب موضوع بر عهده مرکز ذیربط می باشد.
5- 8 مراکزی که فعالیت پرتوی آنها مطابق «ضوابط دریافت پروانه و مسئولیت ها» و یا به تشخیص واحد قانونی، ملزم به اخذ پروانه اشتغال / مجوز می باشند، مشمول استفاده از مزایای ماده 20 قانون حفاظت در برابر اشعه می گردند.
5- 9 شخص مسئول، مسئول فیزیک بهداشت و مسئول فیزیک بهداشت کل (حسب مورد) مراکز کاری گروه الف، پرتوکارِ گروه الف و شخص مسئول، مسئول فیزیک بهداشت و مسئول فیزیک بهداشت کل (حسب مورد) مراکز کار با پرتو گروه ب، پرتوکارِ گروه ب محسوب می شوند و طبقه پرتوکاری آنها می تواند متناظر با بالاترین طبقه فعالیت پرتوی که مسئولیت نظارت بر آن را بر عهده دارند، باشد.
5-10 این دستورالعمل حسب ضرورت و بر طبق تشخیص واحد قانونی قابل تجدیدنظر بوده و در خصوص مواردی که در دستورالعمل پیش بینی نشده است، کسب نظر از واحد قانونی الزامی است.
5-11 کلیه مدارکی که در متن این دستورالعمل مورد ارجاع قرار گرفته است (آیین نامه، استانداردها، ضوابط و دستورالعمل های واحد قانونی)، آخرین نسخه بازنگری شده آنها موردنظر می باشد.
6 – نحوه تعیین گروه پرتوکاری و درصد فوق العاده کار با اشعه
6- 1 نحوه تعیین گروه پرتوکاری
به منظور تأیید گروه پرتوکاری (پرتوکاران مندرج در پیوست پروانه/ مجوز)، مراکز کار با پرتو موظف هستند فرم تکمیل شده درخواست را در حوزه کار با پرتوهای یونساز طبق پیوست 2 و در حوزه کار با پرتوهای غیریونساز طبق پیوست 3، با ارائه درخواست رسمی جهت بررسی و تأیید به واحد قانونی پیشنهاد نمایند.
6- 2 نحوه محاسبات امتیازات موثر در تعیین درصد فوق العاده کار با اشعه
پس از تأیید گروه پرتوکاری توسط واحد قانونی، درصد فوق العاده کار با اشعه با احتساب ضرایب استحقاقی هر فرد تا سقف های مندرج در ماده 22 آیین نامه و مفاد این دستورالعمل، بعد از تکمیل و تأیید فرم تعیین درصد فوق العاده کار با اشعه توسط «کمیسیون تشخیص پرتوکاری مراکز کار با پرتو» طبق پیوست 4، قابل احتساب و اعمال خواهد بود.
بر اساس مفاد مندرج در بند 5 – 1، معیارهای لازم و عوامل مؤثر جهت تعیین درصد فوق العاده کار با اشعه عامل «شرایط محیط کار» و عامل «شرایط شاغل» تعیین شده است. نحوه تخصیص امتیازات به عوامل «شرایط محیط کار» و «شرایط شاغل» به شرح زیر است:
6-2 -1 عامل شرایط محیط کار
حداکثر امتیاز عامل شرایط محیط کار برای مشاغل پرتوکاری گروه الف تا 75 و برای مشاغل پرتوکاری گروه ب تا 45 می باشد. ارزیابی شرایط محیط کار هر مرکز بر اساس دو عامل زیر و بر طبق ضرایب اختصاص یافته مندرج در جدول 1 صورت می پذیرد.
الف) ریسک و مسیر پرتوگیری
ب) ماهیت کار و مدت زمان حضور در مناطق کنترل شده و یا تحت نظارت
رابطه مورد نظر جهت محاسبه امتیاز عامل شرایط محیط کار عبارت است از:
M × +R2) +T] R1)] = شرایط محیط کار E
که در آن، شرایط محیط کارE امتیاز شرایط محیط کار، R1 ضریب قابل کسب مربوط به ریسک و مسیر پرتوگیری ناشی از پرتوگیری خارجی و R2 ضریب قابل کسب مربوط به آلودگی هوابرد و سطحی بر اساس جدول 2، T ضریب قابل کسب مربوط به ماهیت کار و مدت زمان حضور بر اساس جدول 3 و M حداکثر امتیاز قابل کسب شرایط محیط کار مطابق با طبقه بندی های مربوطه و امتیازات مندرج در پیوست های 5 و 7 این دستورالعمل است.
جدول 1 -عوامل تأثیرگذار در شرایط محیط کار و ضرایب آن.
| عوامل تأثیرگذار | حداکثر ضرایب مربوطه |
| ریسک و مسیرپرتوگیری (مجموع R1 وR2 بر اساس جدول 2 ) | 30 /0 |
| ماهیت کار و مدت زمان حضور (T ) | 70 /0 |
جدول 2–محدوده ضرایب قابل کسب مربوط به ریسک و مسیر پرتوگیری ناشی از انواع مخاطرات پرتوی.
| نوع مخاطره پرتوی | محدوده ضریب |
| پرتوگیری خارجی (R1) | 0 تا 20/ 0 |
| آلودگی هوابرد و سطحی (R2) | 0 تا 10/ 0 |
* مشاغلی که فقط یک مخاطره پرتوی با ریسک بالا دارند حسب ضرورت میتوانند تا سقف ضریب عامـل ریسک و مسیر پرتوگیری را (30/0 ) دریافت نمایند.
جدول 3 -حداکثر ضرایب قابل کسب مربوط به ماهیت کار و مدت زمان حضور.
| مدت زمان حضور موثر بر اساس شرح وظایف
ماهیت کار با پرتو |
روزانه (حضور بیش از 4 ساعت در یک روز کاری) | روزانه (حضور کمتر از 4 ساعت در یک روزکاری) | هفتگی(حضور بیش از 4 ساعت در یک
هفته کاری) |
هفتگی(حضور کمتر از 4 ساعت در یک هفته کاری) | ماهانه(حضور کمتر از 4 ساعت در یک ماه کاری) |
| فیزیکی – مستقیم | 70 /0 | 65 /0 | 60 /0 | 50 /0 | 30 /0 |
| کنترل پرتوی (فیزیک بهداشت) | 65 /0 | 55 /0 | 50 /0 | 40 /0 | 28 /0 |
| تعمیر، نگهداری و پشتیبانی فنی * | 55 /0 | 45 /0 | 38 /0 | 35 /0 | 22 /0 |
| نظارتی / بازرسی | 45 /0 | 35 /0 | 30 /0 | 25 /0 | 15 /0 |
| مدیریتی | – | 30 /0 | 25 /0 | 20 /0 | 10 /0 |
* مشاغل تعمیر و نگهداری با ریسک پرتوگیری بالا از نظر ماهیت کار با پرتو حسب ضرورت می توانند در ردیف فیزیکی- مستقیم قرار گیرد.
6- 2 – 2 عامل شرایط شاغل
امتیاز عامل شرایط شاغل برای پرتوکاران گروه الف حداکثر تا 25 و برای پرتوکاران گروه ب حداکثر تا 15 است و به ترتیب زیر برای پرتوکاران الف و ب محاسبه می گـردد.
رابطه مورد نظر جهت محاسبه امتیاز عامل شرایط شاغل (شرایط شاغلE ) عبارت است از:
امتیاز رعایت اصول حفاظت پرتوی و میزان تأثیرگذاری در آن+ امتیاز دورههای حفاظت در برابر اشعه+ امتیاز تجربه کار با پرتو =شرایط شاغلE
6- 2- 2- 1 تجربه کار با پرتو
امتیاز این بند به ازای هر سال انجام وظیفه در حوزه فعالیت پرتوی جهت گروه پرتوکاری الف و ب، 5 /0 امتیاز و حداکثر 5 امتیاز در نظر گرفته می شود.
6- 2- 2- 2 دوره های حفاظت در برابر اشعه
امتیازات عوامل این بند بر اساس مدارک ارائه شده در زمینه دوره های حفاظت در برابر اشعه تا سقف 5 امتیاز برای پرتوکاران گروه الف و تا سقف 2.5 امتیاز برای پرتوکاران گروه ب به شرح زیر است:
– دوره های آموزشی تخصصی حفاظت در برابر اشعه مورد تأیید دفتر حفاظت در برابر اشعه برای هر 10 ساعت 5 /0 امتیاز
-چنانچه در هر مدرک دوره آموزشی، مدت دوره بر حسب ساعت ذکر نگردیده باشد، دوره آموزشی به ازای هر هفته معادل 40 ساعت در نظر گرفته خواهد شد.
– سقف امتیاز هر دوره آموزشی حداکثر 3 امتیاز خواهد بود.
– دوره های حفاظت در برابر اشعه شامل دوره های مقدماتی، پیشرفته و بازآموزی حفاظت در برابر اشعه دارای تائیدیه از دفتر حفاظت در برابر اشعه می باشد.
6- 2- 2- 3 رعایت اصول حفاظت پرتوی و میزان تأثیرگذاری در آن
امتیاز این بند حداکثر 15 امتیاز برای گروه الف و حداکثر 7.5 امتیاز برای گروه ب، به شرح جدول 4 است. این عامل با توجه به نقش و مسئولیت پرتوکار در مراکز کار با پرتو در سه سطح امتیازبندی می شود و محاسبه خواهد شد.
6- 3 تعیین درصد فوق العاده کار با اشعه
به منظور اجرای بند 4 ماده 20 قانون، درصد نهایی فوق العاده کار با اشعه به شرح زیر حاصل می گـردد و برای هر پرتوکار قابل اعمال خواهد بود.
روابط مورد نظر جهت محاسبه امتیاز نهایی (کلE ) و درصد فوق العاده کار با اشعه عبارت است از:
(شرایط شاغلE + شرایط محیط کارE ) = کلE
2/ (کلE ) = درصد فوق العاده کار با اشعه
تبصره- درصد برخورداری از مزایای موضوع بندهای 1 و 2 ماده 20 قانون، برابر (کلE ) می باشد.
جدول 4 -امتیازات رعایت اصول حفاظت پرتوی و میزان تأثیرگذاری در آن.
الف) شخص مسئول
| عوامل ارزشیابی | محدوده امتیازات قابل کسب | |
| گروه پر تو کاری الف | گروه پرتو کاری ب | |
| پیگیری مفاد گزارشات واحد قانونی و ارایه گزارش اقدامات اصلاحی | 3 | 1.5 |
| تامین منابع لازم جهت آموزش، ارتقاء فرهنگ ایمنی و پایش سلامت پرتوکاران | 3 | 1.5 |
| تهیه و تامین تجهیزات مناسب مانیتورینگ و حفاظت فردی | 3 | 1.5 |
| نظارت بر حسن اجرای برنامه حفاظت پرتوی | 3 | 1.5 |
| همکاری موثر در انجام بازرسی های واحد قانونی | 3 | 1.5 |
| حداکثر مجموع امتیازات | 15 | 7.5 |
ب) فیزیک بهداشت
| عوامل ارزشیابی | محدوده امتیازات قابل کسب | |
| گروه پر تو کاری الف | گروه پرتو کاری ب | |
| تنظیم و ارائه به موقع گزارشات مرتبط با حفاظت پرتوی نظیر گزارشات دزیمتری و مانیتورینگ محل کار و کالیبراسیون تجهیزات | 3 | 1.5 |
| ارائه گزارشات حوادث پرتوی به مراجع ذیربط | 3 | 1.5 |
| نظارت بر به کارگیری تجهیزات حفاظت فردی، مانیتورینگ فردی و محیطی، اجرای مناسب برنامه های پایش سلامت پرتوکاران بر اساس مقررات | 3 | 1.5 |
| انجام اقدامات عملی در کاهش پرتوگیری افراد، آموزش کارکنان و ارتقاء فرهنگ ایمنی و ارائه گزارشات مربوطه | 3 | 1.5 |
| همکاری کامل در انجام بازرسی های واحد قانونی | 3 | 1.5 |
| حداکثر مجموع امتیازات | 15 | 7.5 |
ج) سایر پرتوکاران
| عوامل ارزشیابی | محدوده امتیازات قابل کسب | |
| گروه پرتو کاری الف | گروه پرتو کاری ب | |
| به کارگیری آموزش های ایمنی و رعایت دقیق ملاحظات پرتوی در انجام فعالیت ها | 3 | 1.5 |
| همکاری و هماهنگی مناسب با مسئول فیزیک بهداشت | 3 | 1.5 |
| اطلاع رسانی به موقع موارد غیرعادی در حین انجام فعالیت پرتوی و ارائه نظرات سازنده | 3 | 1.5 |
| استفاده و نگهداری صحیح تجهیزات مونیتورینگ فردی و حفاظت فردی | 3 | 1.5 |
| مشارکت به موقع در برنامه های پایش سلامت پرتوکاران (انجام آزمایشات و معاینات پزشکی، دزیمتری داخلی و… ) | 3 | 1.5 |
| حداکثر مجموع امتیازات | 15 | 7.5 |
7 – مستندات مرتبط
1 -قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 مجلس شورای اسلامی.
2 -آیین نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1369 هیئت وزیران و اصلاحیه های مصوب مورخ 1386/7/15 و 1396/11/1 آن
3 -دستورالعمل «تعیین درصد عوامل موثر مربوط به شرایط شاغل و محیط کار» مصوب مورخ 18/02/1398 کمیسیون مشترک نمایندگان سازمان انرژی اتمی ایران، سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان اداری واستخدامی کشور (موضوع تبصره 2 اصلاحیه ماده (22 ) آیین نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه، مصوب جلسه مورخ 1/11/96 هیئت وزیران).
4 -«استانداردهای پایه حفاظت در برابر اشعه پرتوهای یونساز و ایمنی منابع پرتو»، استاندارد ملی 7751.
5 – «استاندارد پرتوهای غیریونساز- حدود پرتوگیری»، استاندارد ملی 8567.
6 -«ضوابط دریافت پروانه و مسئولیت ها»، مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور، دفتر حفاظت در برابر اشعه، آخرین بازنگری.
7 -«ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل»، مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور، دفتر حفاظت در برابر اشعه، آخرین بازنگری.
8- UNSCEAR 2000 Report Vol. I, Sources, Annex E – Occupational Radiation Exposures
8 – سوابق
دستورالعمل حاضر جایگزین مدارک «دستورالعمل تعیین گروه و درصد فوق العاده کار با اشعه- بازنگری 2 » با شـماره شناسـه INRA-RP-WI-200-06/06-2Meh.1392 و «روش اجرایـی تعیـین گـروه و درصـد پرتوکـاری کارکنـان سازمان انرژی اتمی ایران- دی ماه 1392) موضوع بند 4-1 دستورالعمل پرداخت حق پرتوکاری و اشعه، موضوع بند ج ماده (135 (قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران) می گـردد.
