به استناد بند 24 قانون اهداف و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی (مصوبه شماره 3603 /د ش مورخ 2 /9 /76) فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران طبق این اساسنامه تشکیل می شود.
ماده 1 ـ هدف:
بمنظور پاسداری از میراث و هنر اسلامی و ملی و پیشنهاد سیاست ها، راهبردها و دستیابی به آخرین یافته ها و نوآوری ها و نیز ارتقاء فرهنگ اسلامی برای مقابله با تهدیدات فرهنگ مهاجم، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران تشکیل می شود.
ماده 2- وظایف:
1- پیشنهاد سیاستگذاری برای حفظ و توسعه هنر اسلامی، ملی و محلی.
2- همکاری با حوزه های علمیه و علمای دینی در شناخت زمینه های مبانی فقهی هنر.
3- مطالعه و بهره گیری از نظریه های جدید هنر با تکیه بر مبانی ملی و اسلامی.
4- حمایت و تشویق پژوهش های بنیادی و پی گیری مطالعات و طرح های هنری در سطح ملی.
5- پیشنهاد سیاستگذاری در زمینه ارتباط جوامع هنری داخلی با جهان
6- پیشنهاد سیاستگذاری جهت گسترش نقد هنری و مباحث زیباشناختی.
7- پیشنهاد تعیین شاخص های توسعه هنری.
8- ارزیابی سالانه شاخصهای هنری در کشور.
9- برپایی نشست های سالیانه در زمینه های مختلف هنری.
10- بررسی کاستی های نظام آموزشی کشور در زمینه هنر و پیشنهاد به مراجع ذی ربط.
11- مطالعه ارتباط بین رشته ای و پژوهش در زمینه هنر و سایر علوم.
12- پیشنهاد رشته های دانشگاهی « میان رشته ای هنر» به مراجع ذیربط.
13- معرفی هنرمندان و محققان واجد شرایط جهت استفاده از هزینه های تحصیلی به مراکز ذی ربط.
14- حمایت از تألیف و ترجمه منابع هنری.
15- تشکیل گروه های تخصصی.
16- پیشنهاد ضوابط اعطای نشان هنر به مراکز ذی ربط.
17- اعطای جوایز به شخصیت های برجسته در حوزه تحقیق، ترجمه و آفرینش های هنری
ماده 3- ارکان:
1- رئیس جمهور به عنوان ریاست عالیه فرهنگستان.
2- هیئت امنا
تبصره – هیئت امنا فرهنگستان هنر نیز همان هیئت امنای مشترک فرهنگستانها است (با اضافه کردن رئیس و نمایندگان فرهنگستان هنر)
3- مجمع عمومی
4- رئیس فرهنگستان
5- شورای تخصصی
ماده 4 – مجمع عمومی:
«مجمع عمومی» مرکب است از کلیه اعضای پیوسته فرهنگستان. جلسه این مجمع حداقل سالی یکبار تشکیل می شود.
تبصره 1 – اعضای وابسته می توانند در مجمع عمومی بدون حق رأی شرکت کنند.
تبصره 2- ریاست مجمع عمومی با رئیس فرهنگستان است.
ماده 5 – وظایف مجمع عمومی:
1- تصویب سیاست ها و برنامه های علمی فرهنگستان.
2- تصویب نظامنامه نحوه اجرای فعالیتهای علمی فرهنگستان.
3- انتخاب هنرمندان معرفی شده از سوی شورای تخصصی برای دریافت پاداش، جایزه، هزینه تحصیلی، مدال هنر، نشان و فرصت مطالعاتی به ریاست عالیه فرهنگستان
4 (اصلاحی 1379/05/11) – تصویب اعضای پیوسته، وابسته و افتخاری
5- انتخاب سه نفر برای تعیین رئیس فرهنگستان
ماده 6 – شورای تخصصی:
شورای تخصصی مرکب است از:
– رئیس فرهنگستان، بعنوان رئیس شورا.
– رؤسای گروه های تخصصی.
ماده 7 – وظایف شورای تخصصی:
1- بررسی سیاستها و برنامه های علمی فرهنگستان و پیشنهاد آن به مجمع عمومی برای تصویب.
2- تصویب و تدوین نظامنامه نحوه اجرای فعالیتهای علمی فرهنگستان و ارائه آن به مجمع عمومی برای تصویب.
3- تعیین وظایف گروههای تخصصی.
4- بررسی و اظهارنظر در مورد طرحهای پژوهشی و ارجاع آن به گروههای تخصصی ذی ربط.
5- تعیین اهم مسائل و موضوعاتی که لازم است مورد تحقیق قرار گیرد و پیشنهاد آنها به مراکز علمی ذی صلاح در کشور.
6- تهیه و تدوین ضوابط مربوط به اعطای پاداش و جوایز و مدال به افراد واجد شرایط و پیشنهاد آن به هیئت امنا جهت تصویب.
7- تعیین هنرمندانی که شرایط دریافت پاداش یا جایزه یا مدال و یا فرصت مطالعاتی را دارند و معرفی ایشان به مجمع عمومی برای تصویب.
8- بررسی و پیشنهاد ضوابط درخصوص ارتقای سطح علمی سمینارها و کنگره ها و کنفرانسهای علمی در سطح ملی و بین المللی و ارزیابی اینگونه مجامع.
9- انجام دادن سایر اموری که از سوی هیئت امنا، مجمع عمومی و ریاست فرهنگستان به این شورا ارجاع می شود.
ماده 8 (اصلاحی 1388/07/21) – رییس فرهنگستان از میان اعضای فرهنگستان، به پیشنهاد رییس جمهور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حکم ایشان برای یک دوره چهار ساله انتخاب می شوند. تغییر رؤسای مزبور به علل مختلف از جمله فوت، کناره گیری، عزل و استعفاء قبل از پایان دوره نیز مطابق همین شیوه خواهد بود.
تبصره (اصلاحی 1388/07/21) – انتخاب مجدد رییس فرهنگستان بلامانع می باشد.
ماده 9-وظایف رئیس فرهنگستان:
1 – پیشنهاد سازمان اداری، بودجه و حسابهای سالانه به هیئت امنا برای تصویب.
2- پیشنهاد عضویت فرهنگستان در مجامع بین المللی.
3- انتصاب رؤسای گروههای تخصصی.
4 (اصلاحی 1379/05/11) – پیشنهاد افراد به عنوان اعضای پیوسته، وابسته و یا افتخاری فرهنگستان به مجمع عمومی برای تصویب.
5- پیگیری و نظارت بر حسن اجرای تصمیمات، مجمع عمومی و شورای تخصصی.
6- دعوت از اعضای هیئت امنا، مجمع عمومی و شورای تخصصی برای تشکیل جلسه.
ماده 10- دبیر فرهنگستان:
دبیر فرهنگستان به انتخاب و حکم رئیس فرهنگستان منصوب می شود .
ماده 11- وظایف دبیر فرهنگستان:
1- اداره کلیه امور دبیرخانه اعم از اداری و مالی.
2- تأمین کارکنان مورد نیاز فرهنگستان.
3- انجام سایر اموری که از طرف هیئت امنا، مجمع عمومی، شورای تخصصی و ریاست فرهنگستان به وی محول می شود.
ماده 12- گروه های تخصصی:
گروه های تخصصی فرهنگستان عبارتند از:
1- گروه نمایش و ادبیات نمایش
2- گروه موسیقی
3- گروه معماری و شهرسازی
4- گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی
5- گروه هنرهای تجسمی
6- گروه سینما
7- گروه چند رسانه ای
تبصره 1 (اصلاحی 1379/05/11) – هر گروه تخصصی متشکل از تعدادی عضو پیوسته یا وابسته و یا هنرمندان خبره است که با توجه به نوع تخصص ایشان توسط رییس فرهنگستان برای عضویت در گروه انتخاب شده اند. هر گروه تخصصی رییسی خواهد داشت که توسط رییس فرهنگستان منصوب می شود.
تبصره 2- وظیفه گروه، تنظیم و ارائه برنامه های پژوهشی به شورای تخصصی خواهد بود.
ماده 13- فرهنگستان مؤسسه ای است با شخصیت حقوقی مستقل که به نهاد ریاست جمهوری وابسته است. اعتباراتی که برای فرهنگستان در بودجه سالانه کشور منظور می شود در ردیف اعتبارات نهاد ریاست جمهوری منظور خواهد بود.
ماده 14- فرهنگستان جز در مورد ذی حسابی موضوع ماده 31 قانون محاسبات عمومی از لحاظ امور مالی و معاملاتی تابع مقرراتی خواهد بود که از طرف هیئت امنا تصویب می شود.
ماده 15 (اصلاحی 1388/07/21) ـ افراد پیشنهادی برای عضویت در فرهنگستان به معرفی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا خود فرهنگستان مربوطه و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس ضوابط و معیارهای علمی مصوب انتخاب می شوند.
تبصره ۱- اعضای پیوسته باید ایرانی و ملتزم به رعایت قوانین جمهوری اسلامی ایران باشند. همچنین این اعضا باید حداقل دارای درجه دانشیاری، رهبری پژوهش و یا از هنرمندان برجسته باشند.
تبصره ۲- عضویت خبرگان بدون مدرک و هنرمندان در صورتی که درجه هنری ایشان طبق مقررات مربوط معادل موارد فوق ارزیابی شده باشد، بلامانع‌است.
تبصره 3- هنرمندان و پژوهشگران هنری برجسته بین المللی میتوانند به عضویت افتخاری فرهنگستان پذیرفته شوند. این هنرمندان وظیفه ای در فرهنگستان نخواهند داشت و انتخاب ایشان به احترام مقام علمی آنها خواهد بود.
تبصره 4 (الحاقی 1380/1/21) – عضویت اعضای وابسته برای مدت چهار سال خواهد بود و ادامه عضویت آنان به همان طریقی است که در اساسنامه پیش بینی شده است.
ماده 16 (اصلاحی 1379/05/11 و 1402/03/09) – فرهنگستان حداقل 30 عضو پیوسته از میان صاحبنظران و هنرمندان رشته های مختلف خواهد داشت که برای اولین بار 20 نفر به پیشنهاد شورای هنر و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب می شوند. موارد بعدی و نیز انتخاب 10 نفر دیگر طبق ماده 15 عمل خواهد شد.
ماده 17- آیین نامه چگونگی رسیدگی به حسابهای سالانه مؤسسه با هماهنگی نهاد ریاست جمهوری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیئت امناء می رسد.
اساسنامه فوق مشتمل بر 17 ماده و 10 تبصره در جلسه 439 مورخ 25 /12 /1377 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
رییس جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی – سید محمد خاتمی
مقررات مرتبط :
- اصلاح اساسنامه فرهنگستان هنر مصوب 1379/05/11 شورای عالی انقلاب فرهنگی
- تکمیل اساسنامه فرهنگستانها مصوب 1380/01/21 شورای عالی انقلاب فرهنگی
- اصلاح ماده 15 اساسنامه فرهنگستان هنر مصوب 1382/04/10 شورای عالی انقلاب فرهنگی
- اصلاح موادی از اساسنامه فرهنگستان های جمهوری اسلامی ایران مصوب 1388/07/21 شورای عالی انقلاب فرهنگی
- اصلاح ماده 16 اساسنامه فرهنگستان هنر و انتخاب اعضای جدید پیوسته آن مصوب 1402/03/09 شورای عالی انقلاب فرهنگی
