نامه شماره 34690 مورخ 1404/01/23 شورای عالی اداری
دستگاه های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری
شورای عالی اداری در یکصد و نود و سومین جلسه تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۰۸، به پیشنهاد سازمان اداری و استخدامی کشور و در اجرای بند (۴) سیاست های کلی نظام اداری و مواد (۵۷) و (۱۱۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و همچنین بند سوم برنامه دوم از محور دوم برنامه اصلاح نظام اداری دولت چهاردهم (تصویب نامه شماره ۹۸۸۴۴ تاریخ ۲۶/۱۰/۱۴۰۳ شورای عالی اداری)، «دستور العمل اجرایی نحوه انتخاب، انتصاب و ارتقاء افراد به پست‌های مدیریت حرفه‌ای» را به شرح زیر تصویب کرد:
الف- تعاریف و اختصارات
ماده ۱- در این تصویب نامه عبارات و اختصارات در معانی مشروح زیر به کار رفته است:
– سازمان: سازمان اداری و استخدامی کشور؛
– دستگاه اجرایی: دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری
– مدیران حرفه‌ای: به آن دسته از کارمندان دستگاه های اجرایی اطلاق می‌شود که عهده‌دار سمت های مدیریتی، به استثنای سمت های مدیریت سیاسی موضوع ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری و همترازان آنها هستند؛
– شایستگی‌های عمومی مدیران: به مجموعه‌ای از دانش، نگرش، مهارت‌ها، توانایی‌ها و ویژگی‌های فردی اطلاق می‌شود که امکان ایفای صحیح نقش‌ها و انجام وظایف مدیریتی را برای فرد فراهم می‌سازد؛
شایستگی های اختصاصی مدیران: به مجموعه‌ای از دانش، نگرش، مهارت‌ها و توانایی‌های مرتبط با شغل فرد اطلاق می‌شود که به وی این امکان را می‌دهد تا نقش‌ها و وظایف پست مدیریتی حوزه تخصصی خود را به صورت صحیح انجام دهد.
ماده ۲- مدیران حرفه‌ای بر اساس نوع فعالیت محل خدمت، به دو گروه مدیران ستادی (غیر عملیاتی) و مدیران عملیاتی، به شرح زیر تقسیم و سطح بندی می‌شوند.
الف- مدیران ستادی (غیرعملیاتی): به آن گروه از مدیران حرفه‌ای اطلاق می شود که در واحدهای ستاد مرکزی دستگاه های اجرایی یا ستاد هر یک از واحدهای استانی و شهرستانی آن دستگاه، فعالیت می‌نمایند. مدیران واحدهای ستادی (غیرعملیاتی) در سه دسته پایه، میانی و ارشد سطح بندی می‌شوند.
۱) مدیران پایه: به آن دسته از مدیران حرفه‌ای اطلاق می‌شود که وظیفه اجرای سیاست‌ها، خط مشی‌ها و برنامه‌های سازمانی را در واحدهای ستادی غیرعملیاتی بر عهده دارند مانند رؤسای گروه‌ها، رؤسای ادارات و سمت های مدیریتی هم سطح آنها.
۲) مدیران میانی: به آن دسته از مدیران حرفه‌ای اطلاق می‌شود که وظیفه هماهنگی و ایجاد ارتباط بین سطوح عالی (مقامات) یا مدیران ارشد را با سطوح پایینتر در واحدهای ستادی (غیرعملیاتی) بر عهده دارند مانند مدیران کل و معاونین ،آنان معاونین سازمانها یا مؤسسات دولتی یا مراکز مستقل و نیز سمت های مدیریتی هم سطح آنها.
۳) مدیران ارشد: به آن دسته از مدیران حرفه‌ای اطلاق می‌شود که وظیفه سیاست‌گذاری، خط‌مشی‌گذاری، برنامه‌ریزی راهبردی، هدایت و نظارت عالیه بر عملکرد دستگاه های اجرایی را در واحدهای ستادی غیر عملیاتی بر عهده دارند. مانند رؤسای سازمانها و موسسات وابسته و سمت های مدیریتی هم سطح آنها.
ب- مدیران عملیاتی: به آن گروه از مدیران حرفه‌ای اطلاق می‌شود که در واحدهای عملیاتی دستگاه های اجرایی مانند مدارس، بیمارستان‌ها، زندان‌ها، ورزشگاه‌ها، موزه‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای فعالیت می‌نمایند و وظیفه اصلی آن واحدها ارائه خدمات به صورت مستقیم به مردم خدمت گیرندگان است مدیران عملیاتی بر اساس واحدهای عملیاتی که مدیریت آنها را بر عهده دارند، به سه سطح عملیاتی یک دو و سه تقسیم می‌شوند. نحوه سطح بندی مدیران واحدهای عملیاتی دستگاه های اجرایی در سطوح سه‌گانه مذکور و هم سطحی آنان با مدیران ستادی (غیرعملیاتی) عنداللزوم برای ارتقاء و انتصاب، بر اساس شاخص‌هایی که سازمان اعلام خواهد نمود، با پیشنهاد دستگاه اجرایی (حداکثر ظرف مدت یک سال) و تایید سازمان صورت می‌پذیرد.
ب) شرایط عمومی انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای
ماده ۳- شرایط عمومی برای انتصاب به هر یک از سمت های مدیریت حرفه‌ای به شرح ذیل است.
الف- دارا بودن رابطه استخدامی رسمی پیمانی یا قرارداد کار معین (مشخص) و عناوین مشابه با دستگاه اجرایی (حسب قوانین و مقررات حاکم بر دستگاه)؛
ب- دارا بودن مدرک تحصیلی مندرج در شرایط احراز شغل قابل تخصیص در پست مورد نظر؛
ج- کسب میانگین حداقل (۸۵) درصد از کل امتیاز ارزیابی عملکرد در دو سال منتهی به انتصاب؛
د- دارا بودن «گواهینامه» شایستگی‌های عمومی مدیران حرفه‌ای؛
هـ- عدم ممنوعیت انتصاب بر اساس قوانین مربوطه؛
و- گذراندن دوره‌های آموزشی بدو انتصاب حداکثر ظرف مدت سه ماه.
تبصره ۱- مطابق ماده (۲۲) آیین نامه اجرایی قانون گزینش و معطوف به ماده (۲) قانون مذکور، اخذ تأییدیه گزینش صرفاً برای موارد اعزام به مأموریت ثابت خارج از کشور و همچنین مأموریت و انتقال به دستگاه اجرایی دیگر در مشاغل حساس (در صورتی که انتصاب مورد نظر در زمره این موارد باشد) لازم است.
تبصره ۲- داشتن «گواهینامه شایستگی های عمومی مدیران حرفه‌ای» موضوع بند «د» برای انتصاب به پست‌های مدیریتی واحدهای ستادی و عملیاتی شهرستان‌های با جمعیت کمتر از (۷۰) هزار نفر و همچنین واحدهای عملیاتی مستقر در مناطق روستایی تا مدت چهار سال از تاریخ ابلاغ این تصویب‌نامه الزامی نبوده و تصمیم‌گیری در این رابطه برعهده شورای راهبری تحول اداری دستگاه های اجرایی است. در صورت انتقال این قبیل افراد از واحدهای برای تصدی پست‌های مدیریتی در سایر مناطق ارائه گواهینامه شایستگی‌های عمومی مدیران حرفه‌ای الزامی است.
تبصره ۳- میزان سابقه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی، موضوع ماده (۱) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، به عنوان تجربه خدمت مرتبط در دستگاه های اجرایی در نظر گرفته می‌شود. با این حال، رعایت حداقل تجربه در سمت مدیریتی پیش‌نیاز مندرج در جدول شماره (۱) همانند سایر مدیران حرفه‌ای برای این افراد الزامی است. همچنین، اعضای هیئت علمی از احراز شرط بند «ج» امتیاز ارزیابی عملکرد مستثنی هستند.
ماده ۴- دستگاه های اجرایی مکلفند در انتصاب کارمندان به پست‌های مدیریت حرفه‌ای علاوه بر شرایط عمومی مذکور در ماده (۳) سوابق تجربی و مدیریتی مندرج در جداول شماره (۱) و (۲) را نیز، برای هر یک از سطوح مدیریتی مورد نظر در واحدهای ستادی (غیر عملیاتی) یا عملیاتی رعایت نمایند.
جدول شماره (۱): سوابق تجربی و مدیریتی برای انتصاب مدیران حرفه‌ای ستادی (غیر عملیاتی)
|
سوابق خدمتی و مدیریتی سطح مدیریت |
حداقل تجربه خدمت مرتبط در دستگاه های اجرایی | سطح مدیریتی پیش نیاز | حداقل تجربه در سمت های مدیریتی پیش نیاز |
| مدیر پایه | 4 سال | – | – |
| مدیر میانی | 6 سال | مدیریت پایه/ عملیاتی سطح یک | 2 سال |
| مدیر ارشد | 8 سال | مدیریت میانی/ عملیاتی سطح دو | 2 سال |
جدول شماره (۲) سوابق تجربی و مدیریتی برای انتصاب مدیران حرفه ای عملیاتی
|
سوابق خدمتی و مدیریتی سطح مدیریت |
حداقل تجربه خدمت مرتبط در دستگاه های اجرایی | سطح مدیریتی پیش نیاز | حداقل تجربه در سمت های مدیریتی پیش نیاز |
| مدیر عملیاتی سطح یک | 2 سال | – | – |
| مدیر عملیاتی سطح دو | 4 سال | مدیریت پایه/ عملیاتی سطح یک | 2 سال |
| مدیر عملیاتی سطح سه | 6 سال | مدیریت پایه یا میانی/ عملیاتی سطح دو | 2 سال |
تبصره ۱- در انتصاب افراد به پست‌های مدیریتی همتراز پست کنونی یا انتصاب آنان به سطوح پایینتر در همان دستگاه اجرایی یا سایر دستگاه های اجرایی، الزامی به ارائه گواهینامه شایستگی های عمومی مدیران حرفه‌ای( موضوع بند «د» ماده ۳) نیست.
تبصره ۲- دستگاه اجرایی می‌تواند در رابطه با کارمندانی که به موجب ضوابط قبل، دارای شرایط احراز شغلی خاص، از نظر رشته و مقطع تحصیلی بوده‌اند و کماکان در همان شغل اشتغال دارند؛ با رعایت سایر ضوابط و مقررات، نسبت به انتصاب آنان در پست های مدیریتی قابل تخصیص در همان شغل اقدام نماید.
تبصره ۳- درصورتی‌که دستگاه اجرایی براساس تشکیلات تفصیلی مصوب، فاقد عناوین مدیریتی منطبق با سطوح مدیریت پیش‌نیاز باشد؛ انتصاب مدیران بدون دارا بودن تجربه در سطح مدیریت پیش نیاز و با رعایت سایر ضوابط مربوط بلامانع است.
ماده ۵- ارزیابی شایستگی‌ها و ویژگی‌های عمومی مدیریتی در سطوح سه‌گانه ستادی (غیرعملیاتی) و عملیاتی مطابق با جداول شماره (۳) و (۴)، توسط کانون‌های ارزیابی شایستگی‌های عمومی مدیران حرفه‌ای و براساس شیوه‌نامه موضوع ماده (۱۰) این دستورالعمل انجام می‌پذیرد.
جدول شماره (۳)- نمونه شایستگی‌ها و ویژگی‌های مورد نیاز مدیران ستادی (غیرعملیاتی)
| سطوح مدیریت | شایستگی های عمومی مدیریتی | ویژگی ها |
| مدیریت پایه | کار گروهی و تیم سازی، حل مساله، ارتباط مؤثر، نظارت و کنترل | صبر و بردباری، سخت کوشی و پشتکار، صداقت و سلامت نفس، مردم داری و حفظ کرامت انسانی |
| مدیریت میانی | علاوه بر شایستگی های سطح پایه؛ تفکر تحلیلی، رهبری، قدرت مذاکره و متقاعد سازی | هوش هیجانی، تاب آوری و انصاف پذیری، صداقت و سلامت نفس، مردم داری و حفظ کرامت انسانی |
| مدیریت ارشد | علاوه بر شایستگی های سطح میانی؛ تفکر راهبردی و آبند نگری و تفکر انتقادی | تاب آوری و انعطاف پذیری، انتقادپذیری، هوش هیجانی، صداقت و سلامت نفس، مردم داری و حفظ کرامت انسانی |
جدول شماره (۴)- نمونه شایستگی‌ها و ویژگی‌های مورد نیاز مدیران عملیاتی
| سطوح مدیریت | شایستگی های عمومی مدیریتی | ویژگی ها |
| مدیر عملیاتی : سطح یک | کار گروهی و تیم سازی، حل مساله، نظارت و کنترل، ارتباط موثر و مدیریت شرایط اضطراری | تاب آوری و انعطاف پذیری، صبر و بردباری، سخت کوشی و پشتکار، مردم داری و حفظ کرامت انسانی، صداقت و سلامت نفس |
| مدیر عملیاتی : سطح دو | ||
| مدیر عملیاتی : سطح سه |
تبصره ۱- دستگاه های اجرایی در صورت تمایل می‌توانند برای ارزیابی شایستگی‌های عمومی «مدیران عملیاتی» خود، از طریق کمیته سرمایه انسانی دستگاه و با استفاده از ابزارهای معتبر اقدام نمایند.
تبصره ۲- انتخاب و انتصاب اعضای هیئت‌مدیره و مدیران عامل شرکت های دولتی و شرکت‌های تحت مدیریت دولت از شمول این دستورالعمل (به استثنای شرط داشتن گواهینامه شایستگی‌های عمومی) خارج و تابع ضوابط مربوطه است.
تبصره ۳- انتخاب و انتصاب فرمانداران و بخشداران بر اساس ضوابط تصویب نامه شماره ۵۷۸۶۰۶ مورخ ۱۳۹۵/۰۴/۰۱ شورای عالی اداری صورت می پذیرد.
ج) شایستگی‌های اختصاصی مدیران حرفه‌ای
ماده ۶- دستگاه های اجرایی موظفند شرایط و شایستگی‌های اختصاصی مدیران و سازوکار سنجش و سطح کفایت آنها را متناسب با مأموریت ویژگیها و ماهیت وظایف مشاغل اختصاصی دستگاه، به تفکیک سطوح مدیریتی، ظرف مدت شش ماه، تدوین و پس از تصویب در شورای راهبری تحول اداری دستگاه مبنای عمل قرار داده و یک نسخه از آن را به سازمان ارسال نمایند.
د) فرآیند انتخاب و انتصاب
ماده ۷- انتخاب و انتصاب مدیران در دستگاه های اجرایی بر اساس فرآیند زیر انجام می‌شود:
۷-۱- احراز شرایط افرادی که برای تصدی سمت مدیریت حرفه‌ای معرفی می‌شوند؛ بر اساس موارد عنوان شده در مواد (۳) و (۴) توسط واحد منابع انسانی و یا عناوین مشابه در دستگاه اجرایی؛
۷-۲- ارزیابی شایستگی‌های عمومی افراد براساس ویژگیها و شایستگی‌های مندرج در جداول (۳) و (۴)؛
۷-۳- ارزیابی شایستگی‌های اختصاصی موضوع ماده (۶) براساس سازوکار تدوینی دستگاه طبق ماده مذکور؛
۷-۴- ارسال پرونده و دیگر مستندات و مدارک مربوط به فرد منتخب، از سوی واحد منابع انسانی و یا عناوین مشابه در دستگاه اجرایی به کمیته سرمایه انسانی برای تایید؛
۷-۵- بررسی و تطبیق مستندات با ضوابط مربوط توسط کمیته سرمایه انسانی؛
۷-۶- صدور مجوز توسط کمیته سرمایه انسانی برای انتصاب؛
۷-۷- اخذ تأییدیه مقام مجاز دستگاه اجرایی؛
۷-۸- اخذ تأییدیه از مراجع قانونی ذی‌ربط؛
۷-۹- اخذ شناسه انتصاب از سامانه انتخاب انتصاب و ارتقاء مدیران حرفه‌ای؛
۷-۱۰- صدور حکم توسط مقام صلاحیت‌دار.
ماده ۸- سازمان موظف است به منظور افزایش کیفیت نظارت بر فرایند این دستورالعمل، نسبت به طراحی و استقرار داشبوردهای مدیریتی و تحلیل داده‌های مربوط به مدیران نظام اداری کشور و نیز سامانه انتخاب انتصاب و ارتقاء مدیران حرفه‌ای (بانک اطلاعات مدیران) ظرف مدت شش ماه از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه، اقدام نماید.
تبصره- دستگاه های اجرایی موظفند فرآیند انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای را در بستر سامانه مذکور انجام دهند و نیز حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از استقرار سامانه مذکور اطلاعات تمامی مدیران حرفه‌ای خود را در آن سامانه ثبت نمایند.
ماده ۹- دوره خدمت در پست‌های مدیریت حرفه‌ای چهار سال است و دستگاه اجرایی موظف است مدت مذکور را در ابلاغ فرد درج نماید. تمدید دوره یا تغییر سمت، قبل از انقضا مدت مذکور و یا عزل و تنزل پیش از اتمام دوره، بر اساس «آیین‌نامه اجرایی بند «ج» و تبصره (۲) ماده ۵۴ قانون مدیریت خدمات کشوری»، موضوع تصویب‌نامه شماره ۲۳۱۴۰۰ت۴۳۹۰۹ک تاریخ ۱۳۸۸/۱۱/۲۱ وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک و اصلاحات و الحاقات بعدی آن انجام می‌پذیرد.
ماده ۱۰- سازمان موظف است ظرف مدت دو ماه ابزارها، فرایندها و نحوه تأیید صلاحیت کانون‌های ارزیابی را برای ارزیابی شایستگی‌ها و ویژگی‌های عمومی مدیران حرفه‌ای تدوین و ابلاغ نماید.
ماده ۱۱- بالاترین مقام دستگاه اجرایی، مسئولیت حسن اجرای این تصویب‌نامه را بر عهده دارد و سازمان، گزارش نحوه اجرای آن را به شورای عالی اداری ارائه می‌نماید.
ماده ۱۲- این تصویب نامه جایگزین تصویب نامه شماره ۵۷۹۰۹۵ تاریخ ۰۱/۰۴/۱۳۹۵ شورای عالی اداری و اصلاحات و الحاقات بعدی آن می‌شود.
محمدرضا عارف- معاون اول رئیس‌جمهور
