شماره پــرونـــده : هـ ع؍۰۱۰۱۶۵۵ شماره دادنامه: ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۸۲۴ تاریخ: ۱۴۰۱/۱۰/۱۸
* شـاکـی : آقای غلامرضا محتسبی فرزند طاهر میرزا
* طرف شکایت : سازمان تامین اجتماعی
* مـوضـوع شکایت و خـواستـه : ابطال بند (ب) ماده ۳ بخشنامه شماره ۶۱۲۳؍۹۹؍۱۰۰ مورخ ۶؍۷؍۱۳۹۹
* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی به خواسته ابطال بند (ب) ماده ۳ بخشنامه شماره ۶۱۲۳؍۹۹؍۱۰۰ مورخ ۶؍۷؍۱۳۹۹ به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره های مورد شکایت در پرونده درج شده است.
بند (ب) ماده ۳ بخشنامه مورد شکایت:
ب) مشمولین و شرایط لازم
– همسران و فرزندان شهدای شاغل در دستگاه های موضوع ماده ۲ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران که بیمه پرداز سازمان باشد.
– دارای حداقل ۲۲ سال سابقه خدمت قابل قبول و بیمه پردازی بدون شرط سنی
– مجموع سنوات ارفاقی و اصلی ۳۰ سال
– ارایه گواهی از بنیاد شهید و امور ایثارگران مبنی بر تایید همسر یا فرزند شهید با بررسی مدارک هویتی
– شرط اشتغال و بیمه پردازی در زمان ارایه درخواست بازنشستگی
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره های مورد شکایت :
شاکی در دادخواست تقدیمی و لایحه تکمیلی خود اظهار داشته با توجه به اینکه در قانون تامین اجتماعی برای افراد با سقف ۳۵ سال سنوات خدمت و سوابق بیمه امکان بازنشستگی پیش بینی گردیده و مطابق بند (خ) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران فرزندان شهدا با ۲۲ سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه و ۸ سال سنوات ارفاقی بازنشسته می شوند و ۸ سال سنوات ارفاقی قابل جمع با سابقه بیمه پردازی بیشتر نیز بوده به طوریکه تا سقف ۳۵ سال امکان اعمال این قانون و بازنشستگی وجود داشته که این قانون به لحاظ وجود بخشنامه مورد شکایت سازمان تامین اجتماعی برای اینجانب با سابقه ۳؍۲۸ سال به طور کامل اعمال نگردیده و از ۶ سال سنوات ارفاقی آن محروم شده ام و فقط حدود ۲ سال سنوات ارفاقی برای بنده اعمال شد.حال به جهت مغایرت بند (ب) ماده ۳ این بخشنامه با قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و مصوبه هیات وزیران به شرح پیوست ۱ و ۲ دستور جلسه تقاضای ابطال آن را دارد.
* در پاسخ به شکایت مذکور ، مدیر کل امور حقوقی و قوانین سازمان تامین اجتماعی به موجب لایحه شماره ۶۵۲۶/۱۴۰۱/۷۱۰۰ مورخ ۱۴۰۱/۱۰/۱۰ به طور خلاصه توضیح داده است که :
۱- بند (خ) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه، کلیه فرزندان و همسران شهدای شاغل در دستگاه های موضوع ماده ۲ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران می توانند با حداکثر هشت سال سنوات ارفاقی و با دریافت حقوق و مزایای کامل بازنشسته شوند.
قانونگذار در بند (خ) ماده یاد شده برای بازنشستگی پیش از موعد مشمولان این قانون تصریح نموده که می توانند از حداکثر هشت سال سنوات ارفاقی بهره مند گردند. از آنجایی که قانون موصوف از قوانین باز نشستگی پیش از موعد می باشد که منظور قانونگذار دریافت حقوق و مزایای کامل همان ۳۰ سال مقرر در قانون بازنشستگی می باشد که حقوق مستمری بازنشستگان پیش از موعد باید براساس حداقل ۲۲ سال سنوات خدمت آنان به علاوه حداکثر ۸ سال سنوات رفاقی صورت پذیرد. بنابراین ملاحظه می فرمایید که خواسته شاکی وفق ماده یاد شده از موضوع حکم این قانون خارج باشد و از این حیث خواسته شاکی محکوم به رد می باشد.
۲- در این راستا بخشنامه ۶۱۲۳/۹۹/۱۰۰۰ مورخ ۱۳۹۹/۷/۶ حوزه معاونت بیمه ای موضوع بازنشستگی همسران و فرزندان معظم شهدا (بخشنامه ۷۷ مستمریها) (بخشنامه معترض عنه) براساس تصویب نامه هیات وزیران به شماره ۴۲۹۶۹ /ت ۵۵۴۱۷هـ مورخ ۱۳۹۹/۴/۲۳ موضوع آیین نامه اجرایی بند (خ) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، جتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تنظیم و به مرحله اجرا درآمده است و براساس ماده ۲ آیین نامه اجرایی بند (خ) ماده ۸۷ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مقرر گردید «افراد مشمول در صورت دارا بودن حداقل ۲۲ سال سابقه خدمت قابل قبول و بدون شرط سنی می توانند درخواست خود را با استفاده از سنوات ارفاقی (حداکثر به مدت هشت سال) ارایه نمایند. در هر صورت مجموع سنوات مذکور با احتساب سنوات ارفاقی باید حداقل ۳۰ سال باشد.»
بنابراین ملاحظه می فرمایید که بخشنامه معترض عنه در بند (ب) مشمولین و شرایط لازم مقرر گردیده:
«- همسران و فرزندان شهدای شاغل در دستگاههای موضوع ماده ۲ قانون مذکور که بیمه پرداز سازمان باشند.
-دارای حداقل ۲۲ سال سابقه خدمت قابل قبول و بیمه پردازی بدون شرط سنی
– مجموع سنوات ارفاقی و اصلی ۳۰ سال
-ارایه گواهی از بنیاد شهید و امور ایثارگران مبنی بر تایید همسر یا فرزند شهید با بررسی مدارک هویتی
– شرط اشتغال و بیمه پردازی در زمان ارایه درخواست بازنشستگی.»
بنابراین ملاحظه می فرمایید که بخشنامه معترض عنه منطبق با بند (خ) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی و آیین نامه مزبور تنظیم و اجرایی گردیده است و مغایرتی با آنها ندارد و از این حیث خواسته شاکی قابل رد می باشد. ضمناً لازم به ذکر است که قانونگذار در بند (خ) ماده یاد شده برای مشمولان بازنشستگی پیش از موعد حداکثر ۸ سال سنوات ارفاقی پیش بینی نموده که با حداقل ۲۲ سال سابقه قابل قبول، مجموعاً شخص بتواند از حقوق کامل که همانا ۳۰ سال است از بازنشستگی برخوردار شود.
با این وصف مبرهن است که موضوع له حکم قانونگذار و اساساً فلسفه وجود این حکم قانونی امکان استفاده از سنوات ارفاقی در صورت بازنشستگی پیش از موعد تا حداکثر ۸ سال است چه آنکه اگر کسی مثلاً در زمان تصویب و ابتدای اجرای قانون دارای ۲۶ سال سابقه خدمت بوده است و از ابتدای تصویب قانوناً درخواست بهره مندی از آن نماید نهایتاً از ۴ سال سنوات ارفاقی میتواند برخوردار گردد و مجموعاً با ۳۰ سال سابقه لازم با احتساب ۴ سال سنوات ارفاقی بازنشسته گردد و همین حکم برای افرادی که در زمان تصویب قانون کمتر از ۲۲ سال سابقه داشته اند اما مثلاً تا ۲۷ سال سابقه ادامه اشتغال دادهاند ، در زمان تقاضای بازنشستگی با داشتن ۲۷ سال سابقه صرفاً ۳ سال سنوات ارفاقی برخوردار خواهند شد اما اگر همین شخص در همان ابتدا که ۲۳ سال سابقه داشت درخواست می داد با ۸ سال سنوات ارفاقی و مجموعاً ۳۰ سال بازنشسته می گردید. لذا بر اساس حکم صادره مشمول کسانی است که به صورت پیش از موعد تا سقف ۸ سال سنوات ارفاقی می خواهند بازنشسته شوند و مازاد بر ۳۰ سال اساساً از شمول حکم قانونگذار خارج است.
پرونده کلاسه ۰۱۰۱۶۵۵ مبنی بر «ابطال بند (ب) ماده (۳) بخشنامه شماره ۶۱۲۳؍۹۹؍۱۰۰ مورخ ۶؍۷؍۱۳۹۹ سازمان تامین اجتماعی» در جلسه مورخ ۱۱؍۱۰؍۱۴۰۱ هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی با حضور نمایندگان سازمان تامین اجتماعی مورد رسیدگی قرار گرفت و اعضاء به اتفاق پس از استماع دفاعیات طرف شکایت به شرح ذیل اقدام به صدور رای نمودند:
رای هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی
اولاً، براساس بند (خ) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه: «کلیه فرزندان و همسران شهدای شاغل در دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران می توانند با حداکثر هشت سال سنوات ارفاقی و با دریافت حقوق کامل بازنشسته شوند.» که مراد از حقوق و مزایای کامل، حقوق و مزایای سی سال خدمت است و همچنین قانونگذار حداکثر سنوات ارفاقی را بیان کرده است و بدین معنا نیست که به تمامی افراد مشمول این بند، هشت سال سابقه خدمت اضافه می گردد.
ثانیاً، براساس ماده (۲) آیین نامه اجرایی بند (خ) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه: «افراد مشمول در صورت دارا بودن حداقل ۲۲ سال سابقه خدمت قابل قبول و بدون شرط سنی، می توانند درخواست بازنشستگی خود را با استفاده از سنوات ارفاقی (حداکثر به مدت هشت سال) ارایه نمایند. در هر صورت، مجموع سنوات مذکور با احتساب سنوات ارفاقی باید حداقل (۳۰) سال باشد.» در این ماده نیز سنوات ارفاقی حداکثر به مدت ۸ سال درنظر گرفته شده است و با تعیین حداقل ۲۲ سال سابقه خدمت، سنوات ارفاقی به تناسب تا رسیدن به سی سال سابقه خدمت اضافه می گردد.
بنابه مراتب فوق بند (ب) ماده (۳) بخشنامه شماره ۶۱۲۳؍۹۹؍۱۰۰ مورخ ۶؍۷؍۱۳۹۹ سازمان تامین اجتماعی مبنی بر اینکه برای بازنشستگی براساس بند خ ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه «مجموع سنوات ارفاقی و اصلی ۳۰ سال باشد» مغایر قانون نبوده و رای به رد شکایت صادر می گردد. این رای به استناد بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا ۱۰ نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.
محمدجواد انصاری – رییس هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری
