|
شماره دادنامه: ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۲۲۱۶۶۶۷ تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۹/۱۳ شماره پرونده: ۰۱۰۶۲۵۰ مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری شاکی: آقای علی دهقان بنادکی طرف شکایت: دانشگاه علامه طباطبایی موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند یک ماده ۱۶ از شیوه نامه نظارت بر اجرای دوره دکتری آموزشی- پژوهشی مصوب ۱۳۹۴/۱۲/۱۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند یک ماده ۱۶ از شیوه نامه نظارت بر اجرای دوره دکتری آموزشی- پژوهشی مصوب ۱۳۹۴/۱۲/۱۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که: ” مطابق جزء ۴ بند (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری «تعیین ضوابط، معیارها و استاندارهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی» در حیطه صلاحیت وزارت علوم است. در همین راستا، آیین نامه آموزشی دوره دکتری در تاریخ ۱۳۹۸/۸/۸ به تصویب شورای عالی برنامه ریزی آموزشی وزارت مذکور رسیده و در تاریخ ۱۳۹۴/۱۱/۲۴ اصلاح گردیده است. ماده ۱۹ آیین نامه اخیرالذکر مقرر می دارد «دانشجو پس از تدوین رساله به شرط کفایت دستاوردهای علمی و چاپ یک مقاله علمی- پژوهشی مستخرج از رساله، با تایید استاد/ استادان راهنما مجاز است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند» که مستند به دادنامه شماره ۱۲۶۸ [۹۹۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۲۸۶] مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، اخذ پذیرش مقاله در این موارد کفایت می کند. لذا شرط چاپ مقاله ذیل ماده ۱۲ شیوه نامه (کاربرگ ۸) نیز باطل است. در ماده ۲۰ این آیین نامه آموزشی دوره دکتری نیز نحوه ارزشیابی نمره رساله دکتری را بر مبنای نمره ۲۰ اعلام نموده است. با توجه به این که اختیارات و وظایف دانشگاه ها در حوزه امور آموزشی و پژوهشی دوره دکتری در ماده ۲۳ آیین نامه تعیین شده و نظر به این که هیچ گونه اختیاری به دانشگاه ها در اختصاص بخشی از نمره رساله به چاپ یا اخذ پذیرش مقاله اعطا نشده، لذا کسر نمره رساله به دلیل عدم چاپ مقاله خارج از حیطه صلاحیت های دانشگاه است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۱۰۶۰۸ [۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۶۰۸] مورخ ۱۴۰۱/۳/۳۱ بخشی از مفاد دستورالعمل، اختصاص بخشی از نمره رساله به دستاوردهای پژوهشی مستخرج موضوع مصوبات شماره ۱۱۵ و ۱۲۲ دانشگاه پیام نور را خارج از حیطه صلاحیت های این دانشگاه تشخیص و ابطال نموده است. بنابراین مفاد بند یک ماده ۱۶ شیوه نامه نظارت بر دوره دکتری آموزشی- پژوهشی به دلیل یکسان بودن موضوع و لزوم رعایت آن توسط سایر مراجع ذی ربط قابل ابطال است. لذا درخواست ابطال مصوبه مذکور از زمان تصویب را دارم.” متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است: ” شیوه نامه نظارت بر اجرای دوره دکتری آموزشی- پژوهشی مصوب ۱۳۹۴/۱۲/۱۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی در اجرای ماده ۱۴ آیین نامه دوره دکتری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب ۱۳۸۹/۸/۸ و به منظور نظارت بر اجرای دوره دکتری با هدف اثر بخشی برگزاری دوره دکتری آموزشی- پژوهشی در تربیت متخصصان مورد نیاز جامعه، شیوه نامه نظارت بر اجرای دوره دکتری آموزشی- پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی، براساس تعاریف به شرح ذیل ابلاغ می شود. توضیح این که شرایط پذیرش دانشجو همان شرایط مذکور در ماده ۳ آیین نامه دوره دکتری و دستورالعمل اجرایی آزمون ورودی دوره دکتری (Ph.D) است. دانشگاه نیز به منظور ارتقای علمی دوره دکتری، با هماهنگی سازمان سنجش آموزش کشور، می تواند شرایط اختصاصی خود را براساس سند راهبردی و به پیشنهاد معاونان آموزشی و پژوهشی دانشگاه پس از تصویب در شورای دانشگاه اعلام نماید. ………………………. ماده ۱۶- درجه رساله درجه رساله به شرح جدول ذیل براساس نحوه عملکرد دانشجو در طی دوران پژوهش به شرح ذیل تعیین می گردد: ۱۶-۱. مقاله اضافه چاپ شده برمقاله موظف دانشجو (مقاله مربوط به مجوز دفاع) مرتبط با رساله حداکثر یک نمره که نوع نمایه یا علمی – پژوهشی بودن آن توسط معاون پژوهشی دانشکده/ پردیس پیش از جلسه دفاع نهایی تعیین و توسط کمیته داوران درجلسه دفاع نهایی به شرح ذیل تعیین و درکاربرگ شماره ۱۳ درج می گردد: الف- مقالات علمی- پژوهشی بودن یا نمایه شده ISI یا Scopus معتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حداکثر یک نمره ب- مقالات نمایه شده غیر ISI یا Scopus معتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مقالات نمایه شده علمی- ترویجی حداکثر نیم نمره برای هر مقاله ……………………. این دستورالعمل در ۱۷ ماده و ۲۴ تبصره در جلسه مشترک مورخ ۱۳۹۴/۱۲/۱ شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه و شورای پژوهشی دانشگاه تایید و در جلسه مورخ ۱۳۹۴/۱۲/۱۵ شورای دانشگاه تصویب شده است و برای دانشجویان دوره دکتری ورودی نیم سال اول تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۵ به بعد لازم الاجرا است و برای دانشجویان ورودی سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۴ از ماده ۹ به بعد لازم الاجرا است. “ در پاسخ به شکایت مذکور، رییس دانشگاه علامه طباطبایی به موجب لایحه شماره ۱/۰۱/۳۹۰ مورخ ۱۴۰۱/۱۱/۰۵ توضیح داده است که: “۱- مصوبه معترضٌ عنه مصوب سال ۱۳۹۴ است. ۲- در این مصوبه مطابق رویه غالب دانشگاه های کشور و نیز مطابق استجازه وزارت عتف، سقف نمره رساله عدد ۱۹ تعیین شده و یک نمره دیگر به وجود مقاله ای علمی- پژوهشی افزون بر آن چه برای دفاع و تسویه نیاز است اختصاص داده شد. ۳- هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۱۰۶۰۸ [۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۶۰۸] مورخ ۱۴۰۱/۳/۳۱ بخشی از مفاد دستورالعمل اختصاص بخشی از نمره رساله به دستاوردهای پژوهشی مستخرج موضوع مصوبات شماره ۱۱۵ و ۱۲۲ دانشگاه پیام نور را خارج از حیطه صلاحیت های این دانشگاه تشخیص و ابطال نموده است. ۴- دانشگاه علامه نیز به مجرد اطلاع از رای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، اقدام به اصلاح شیوه نامه فوق الذکر نمود. ۵- اصلاح شیوه نامه اما باید به گونه ای صورت می گرفت که موجب تشتّت در امور اداری و آموزشی دانشگاه نمی گردید از این رو دانشگاه در زمان اصلاح بازه ای را مدنظر داشت که تنها شامل دانشجویان دکتری داخل در سنوات مجاز می شد. بنابراین در اصلاح شیوه نامه سال تحصیلی ۱۳۹۷ را مبنا قرار داده و مقرر نمود که تنها ورودی های سال ۱۳۹۷ به بعد مشمول اصلاح اخیر خواهند شد. ۶- در این خصوص آن چه محل ابهام است این که شیوه نامه نظارت بر دوره دکتری آموزشی- پژوهشی مصوب شورای دانشگاه علامه طباطبایی که تصویب آن به سال ۱۳۹۴ باز می گردد باید از چه تاریخی اصلاح گردد که منشاء تشتّت در امور اداری و آموزشی این دانشگاه قرار نگیرد؟ اگر این اصلاح و تاثیر گذاری آن را به سال تصویب شیوه نامه (۱۳۹۴) تسرّی دهیم بسیاری از فرآیندهای آموزشی و مدارک صادره در گذشته با چالش و از هم گسیختگی رو به رو خواهد شد. مع الوصف؛ صدور حکم شایسته مورد استدعاست.” هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۹/۱۳ با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است. رای هیأت عمومی اولاً براساس جزء (۴) بند (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ۱۳۸۳، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریت های اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده است و در راستای ایفای ماموریت ها و اختیارات فوق، آیین‌نامه دوره دکترا (Ph.D) در جلسه ۷۷۵ مورخ ۱۳۸۹/۸/۸ به تصویب شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی رسیده است. ثانیاً هیأت داوران، اعضای هیأت علمی یا افراد متخصص دارای صلاحیت دانشگاهی هستند که برای ارزیابی کیفی رساله دوره دکتری تخصصی مطابق دستورالعمل اجرایی مصوب دانشگاه انتخاب می‌شوند و به موجب ماده (۸) آیین‌نامه آموزشی دوره دکترا : «دانشجو پس از تدوین رساله و تایید استاد راهنما و به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله (چاپ حداقل یک مقاله برای دانشجویان در شیوه آموزشی – پژوهشی و دو مقاله برای دانشجویان شیوه پژوهشی در مجلات علمی – پژوهشی دارای نمایه معتبر بین‌المللی و همچنین در شیوه پژوهشی، باید استاد راهنما، مسیولیت کفایت کار انجام شده دانشجو را برای پاسخگویی به کارفرما یا دستگاه اجرایی بپذیرد)، موظّف است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند» و در عین حال مستفاد از دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۲۸۶ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، اخذ پذیرش مقاله کفایت می‌کند. به علاوه تبصره (۲) ذیل همین ماده نیز مقرر می‌دارد : «نحوه تشکیل و شرح وظایف هیأت داوران، چگونگی دفاع از رساله و احراز کفایت دستاوردهای علمی رساله تابع دستورالعملی است که به تصویب شورای موسسه رسیده باشد» و مستنبط از ماده (۸) و تبصره (۲) ذیل ماده این است که ارزشیابی کیفی رساله از اختیارات هیأت داوران بوده و مطابق ماده (۹) آیین‌نامه یادشده به یکی از دو صورت قبول (در یکی از سطوح عالی، بسیار خوب، خوب) و غیر قابل قبول تعیین می‌شود و از این رو چاپ مقاله، شرط دفاع از رساله دکتری بوده و تخصیص بخشی از نمره‌ی رساله به مقاله اضافه چاپ شده بر مقاله موظّف دانشجو (مقاله مربوط به مجوز دفاع) مرتبط با رساله، برخلاف مقررات مندرج در آیین‌نامه آموزشی دوره دکترا است و در واقع حسب ماده (۱۳) آیین‌نامه دوره دکترا، دانشگاه علامه طباطبایی باید در تدوین و تصویب شیوه‌نامه اجرایی نظارت بر اجرای مفاد آیین‌نامه مذکور، اصول و ضوابط اصلی دوره دکتری مندرج در آیین‌نامه را رعایت نماید. بنا به مراتب فوق که در رای شماره ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۶۰۸ مورخ ۱۴۰۱/۳/۳۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز منعکس شده، بند (۱) ماده (۱۶) کاربرگ شماره ۱۳ از شیوه‌نامه نظارت بر اجرای دوره دکتری آموزشی – پژوهشی مصوب ۱۳۹۴/۱۲/۱۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی که ارزیابی رساله دکتری را از ۱۸ در نظر گرفته، خارج از حدود اختیارات مرجع وضع آن بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می‌شود. این رای براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./ احمدرضا عابدی رییس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
