رای شماره ۷۸۶۸ مورخ ۱۴‍۰۳/‍۰۸/۲۲ هیات عمومی دیوان عدالت اداری (ابطال بند ۳ مصوبه شماره ۴۴‍۰۹۱/ت ۵۳۲۸۳ هـ مورخ ۱۳۹۵/۴/۱۹ هیات وزیران)

شماره دادنامه:  140331390002017868

تاریخ دادنامه: 1403/8/22

شماره پرونده: 0300890

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری 

شاکی: شرکت خدمات ارتباطی رایتل با وکالت آقای علی رزم جو

طرف شکایت:  1- هیات وزیران 2- سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی

موضوع شکایت و خواسته:  ابطال بند 3 مصوبه شماره 44091/ت 53283 هـ مورخ 1395/4/19 هیات وزیران

گردش کار:  آقای علی رزم جو به وکالت از شرکت خدمات ارتباطی رایتل به موجب دادخواستی ابطال بند 13 از مصوبه شماره 2 جلسه شماره 206 با عنوان اصول حاکم بر صدور پروانه ایجاد و بهره برداری از شبکه ارتباطات ثابت (FCP) مورخ 1393/10/21 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی، ابطال ستون مربوط به «تعیین مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد» در ردیف 3 جدول موضوع بند 1 و مفاد بند 2 مصوبه شماره 109351/ت 52467هـ مورخ 1394/8/20 و بند 3 مصوبه شماره 44091/ت 53283هـ مورخ 1395/4/19 هیات وزیران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

” 1- مطابق ماده واحده «قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیردولتی در زمینه پست و مخابرات» (مصوب 1392/8/19 مجلس شورای اسلامی) «در اجرای بند (ز) ماده 3 قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب 1382/9/19 وزارتخانه مذکور مکلف است بابت فعالیت های ارایه خدمات پستی، مخابراتی، فناوری اطلاعات و صدور مجوز ایجاد شبکه های ارتباطات و فناوری اطلاعات با تصویب هیات وزیران، مبالغی به عنوان حق الامتیاز و حق السهم دولت و جریمه قانونی جبران عدم انجام تعهدات وصول و به حساب خزانه داری کل کشور واریز نماید…» لذا همان گونه که مشاهده می شود هیات وزیران صرفاً حق تعیین مبالغی به عنوان «حق‌الامتیاز» و «حق‌السهم دولت» و «جریمه قانونی جبران عدم انجام تعهدات» جهت مجوزهای صادره از سوی وزارت ارتباطات را داشته است. لکن هیات وزیران و به تبع کمیسیون تنظیم مقررات در مصوبات موضوع دادخواست حاضر، علاوه بر موارد مزبور اقدام به وضع مبلغ دیگری نیز تحت عنوان «مبلغ تضمین درآمد» یا «مبالغ مربوط به تسهیم درآمد تضمین شده» نموده اند. بدین معنی که دارندگان پروانه های صادره از سوی وزارت ارتباطات موظف شده اند سالانه مبالغی را به صورت تضمینی اعم از این که اساساً درآمدی داشته یا نداشته و یا به چه میزان باشند به دولت پرداخت نمایند (این مبلغ به جز حق الامتیاز است). به عبارت دیگر در مصوبات مزبور از یک سو «حق السهم دولت» از پروانه های صادره از سوی وزارت ارتباطات به صورت درصدی از درآمد مشخص شده است (که صلاحیت وضع آن مطابق قانون است) و از سوی دیگر مبلغی به عنوان تضمین درآمد نیز مشخص گردیده است، که متناسب با سال فعالیت دارای نرخ های متفاوت ثابتی است. در حالی که در رابطه با «حق السهم دولت»، هیات وزیران صرفاً صلاحیت تعیین حق السهم دارندگان پروانه را داشته است و «حق السهم» همان گونه که از عنوان آن مشخص است ناظر به اختصاص بخشی از درآمـد دارندگان پروانه به دولت به جهت فـراهم آوردن امکانات و زمینه فعالیت برای این اشخاص می باشد.

  از این رو «حق السهم» اساساً ارتباط مستقیم با درآمد اشخاص دارد و در حقیقت سهم دولت از درآمد محسوب می‌شود و بر همین اساس در مصوبه هیات وزیران (و همچنین مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات) درصدی از درآمد ناخالص دارندگان پروانه یا ارایه دهندگان خدمات به عنوان «حق السهم دولت» مشخص شده است. لذا نمی توان تحت عنوان «حق السهم» اقدام به دریافت مبالغی نمود که ذیل این عنوان قرار نمی گیرند. اما براساس مصوبات مورد اعتراض، دارندگان پروانه های ایجاد و بهره برداری از شبکه ارتباطات ثابت ( FCP) مکلف شده اند مبالغی را به عنوان تضمین درآمد پرداخت نمایند و در نتیجه دارنده پروانه ای که سه درصد درآمد ناخالص وی (به عنوان حق‌السهم دولت) کمتر از میزان «مبلغ تضمین درآمد» شده است، در واقع مکلف به پرداخت مبلغی شده است که ارتباطی با درآمد وی نداشته و بیش از حق السهم تعیین شده خواهد بود و لذا اطلاق حق السهم نسبت به این مبالغ نمی تواند صحیح باشد و تعیین قطعی چنین مبالغی علاوه بر این که مغایر صلاحیت اعطایی از سوی قانونگذار (خروج از صلاحیت) و اصول مربوط به حقوق مردم در قانون اساسی (اصول 22 و 46 و بند« 5» اصل 43) می باشد، مغایر مواد 30 و 31 قانون مدنی نیز بوده و از حیث شرعی نیز مغایر اصولی همچون اصل لاضرر و قاعده احترام اموال مردم محسوب می‌شود.

2- کمیسیون تنظیم مقررات برخلاف قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیردولتی در زمینه پست و مخابرات و برخلاف بند «د» ماده 5 قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب 1382/9/19،     اقدام به تصویب بند 13 مصوبه شماره 2 جلسه 206 مورخ 1393/10/21 با عنوان مبلغ تضمین‌شده تسهیم درآمد و نحوه پرداخت آن نموده است، درحالی‌که اصولاً در قانون چنین عناوینی پیش‌بینی نشده و کمیسیون تنظیم مقررات اختیار و صلاحیتی در این خصوص ندارد.

 

3- مطابـق بند «د» مـاده 5 «قانـون وظایف و اختیـارات وزارت ارتباطات و فنـاوری اطلاعـات» (مصوب 1382/9/19) وظایف کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مشخص گردیده است و از جمله این صلاحیت ها، «تدوین مقررات ارتباطی کشور در چهارچوب قوانین و مقررات کشور و اعمال و نظارت بر حسن اجرای آن» می باشد. همان گونه که مشاهده می شود صلاحیت کمیسیون مزبور به صراحت مقید به «قوانین و مقررات» کشور شده است و این بدان معنا است که کمیسیون مزبور از صلاحیت مستقلی جهت وضع احکام موجد حق و تکلیف برخوردار نبوده و صرفاً ذیل قوانین و مقررات کشور حق وضع برخی از مقررات در حوزه ارتباطات را خواهد داشت. از همین رو شورای نگهبان ضمن اظهارنظر نسبت به مصوبه اولیه مجلس در خصوص «قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات»، بند «د» ماده (5) مصوبه مجلس که به صورت مطلق «تدوین و اعمال مقررات ارتباطی کشور» را به کمیسیون مزبور سپرده بود، مغایر قانون اساسی شناخت و نهایتاً پس از افزوده شدن قید «در چهارچوب قوانین و مقررات کشور» مصوبه مذکور را تایید نمود. لذا مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، ذیل قانون و مقررات قرار داشته و فاقد شان مستقل می باشد و لازم است ذیل این موارد ارزیابی گردد و بدون تردید در مواردی که قانون و یا مقرره ای وجود ندارد و یا در صورت وجود، خارج از حدود مقرر در قوانین و مقررات، نمی توان قایل به صلاحیتی در حوزه مقررات گذاری برای کمیسیون مزبور شد.

4- به موجب دادنامه های شماره 140009970905812823- 1400/10/28، 140109970905812853 الی 140109970905812855 مورخ 1401/12/16 و 140231390003274829 مورخ 1402/12/15 صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری صراحتاً «مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد» را به معنای افزودن عنوان جدید به قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز بخش غیردولتی در زمینه پست و مخابرات دانسته و چنین عنوان درآمدی را خارج از اختیارات کمیسیون تنظیم مقررات و هیات وزیران قلمداد کرده است و اختیارات هیات وزیران در این خصوص را منحصر به تعیین حق السهم دولت دانسته که این امر نیز مقید به تحصیل درآمد دارنده پروانه است و لذا دریافت حق السهم تضمین شده را خارج از صلاحیت هیات وزیران و کمیسیون تنظیم مقررات تشخیص داده استلذا مستنداً به ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری تقاضای رسیدگی و ابطال از زمان تصویب را دارم.”

  متن مصوبه مورد شکایت به شرح زیر است:

” مصوبه شماره 44091/ت 53283هـ مورخ 1395/4/19 مصوب هیات وزیران 

اصلاح تصویب نامه در خصوص پروانه فعالیت شرکت خدمات ارتباطی رایتل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

هیات وزیران در جلسه 1395/4/13 به پیشنهاد شماره 1/29152 مورخ 1395/4/3 وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و به استناد ماده واحده قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیر دولتی در زمینه پست و مخابرات- مصوب 1392- تصویب کرد:

 پروانه فعالیت شرکت خدمات ارتباطی رایتل به شرح ذیل اصلاح می شود:

…………………………..

3- در بند (2-2-11): پرداخت حق السهم تضمین شده مندرج در آن پروانه فقط برای مبالغ سال ششم قراردادی به بعد به شرح جدول زیر اصلاح می شود:

سال قراردادی – مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد( میلیارد ریال)

سال ششم – 985

سال هفتم – 1309

سال هشتم  – 1702

سال نهم  – 2164

سال دهم  – 2659

سال یازدهم – 3152

سال دوازدهم – 3556

سال سیزدهم  – 3915

سال چهاردهم – 4301

سال پانزدهم – 4483

سال شانزدهم – 4715

سال هفدهم – 4894

سال هجدهم – 5064

سال نوزدهم – 5184

سال بیستم  5305 

– معاون اول رییس جمهور”

     در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت (حوزه معاونت حقوقی رییس جمهور) به موجب لایحه شماره 102659 مورخ 1403/7/10 نامه شماره 63/80831 مورخ 1403/5/24 مدیرکل دفتر حقوقی و تنقیح مقررات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را ارسال نموده که این وزارتخانه نیز نامه شماره 100/24413 مورخ 1403/4/24 مدیرکل دفتر حقوق و بازرسی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی را ارسال کرده که متن آن اجمالاً به قرار زیر است: 

” رابطه ایجاد شده بین سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و شرکت خدمات ارتباطی رایتل منبعث از مقرراتی است که در سال 1388 و متعاقب تصمیم دولت برای صدور مجوز ایجاد شبکه ارتباطی اپراتور سوم به تصویب رسیده است. مطابق مصوبه شماره 15600-88/م/ت 565 مورخ 1388/5/25 هیات وزیران پروانه اجرا و بهره برداری از شبکه تلفن همراه نسل سوم، با ترک تشریفات مزایده به شرکت تامین ارتباطات شمس نوین (تامین تله کام) واگذار شد. شورای اقتصاد نیز طی مصوبه شماره 30991/م/ت43673 که مورخ 1388/10/15 و اصلاحیه شماره 89/2735م/43673 مورخ 1389/2/4 نیز مقرر نمود، پروانه ایجاد و بهره برداری از شبکه همگانی تلفن همراه نسل سوم به شرکت ارتباطات شمس نوین (تامین تلکام) اعطا گردد. از این رو ادعای شاکی به قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیر دولتی در زمینه پست و مخابرات ارتباطی ندارد. زمینه تمام اقدامات برای برگزاری و اخذ مصوبه ترک تشریفات مبتنی بر مقررات قبل از قانون مذکور است، که دولت بر مبنای آن میزان درآمدهای خود را از محل این مجوز مشخص نموده است.

2- حق السهم تضمین شده در هر سال قراردادی برای شرکت خدمات ارتباطی رایتل بر اساس ضوابط زمان انعقاد قرارداد یا شرکت مذکور و اعطای پروانه بوده که منشاء قانونی و ریشه الزام آوری آن برگرفته از بند 3 مصوبه شورای اقتصاد به شماره 30991-88 /م/ت 43673 ک مورخ 1388/10/15 می باشد؛ در راستای بهبود شرایط رقابتی بازار تلفن همراه و حفاظت از سرمایه گذاری انجام شده، توسعه خدمات باند پهن، ارتقا کیفیت خدمات، حمایت از کسب و کارهای ایجاد شده مبتنی بر خدمات و شبکه، حمایت از اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد شده، حفظ حقوق مشترکین شرکت مذکور، اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیر دولتی در زمینه پست و مخابرات، هیات وزیران طی مصوبه شماره 44091/ت 53283هـ  مورخ 1395/4/19 (مصوبه معترض عنه)، اقدام به کاهش و اصلاح مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد نسبت به مصوبه صدرالذکر (مصوبه شورای اقتصاد به شماره 30991-88 /م/ت 43673 ک) نمود. با تدقیق در موارد فوق مشخص می شود، که مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد بر مبنای مصوبه شورای اقتصاد بوده و ارتباطی با قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیر دولتی در زمینه پست و مخابرات ندارد.

3- پیش از این شاکی شکایت مشابهی با استناد به دادنامه 14009970905812823 مورخ 1400/10/28 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مطرح نمود که منجر به صدور دادنامه 140231390002465246 مورخ 1402/9/22 صادره از شعبه 5 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مبنی بر رد شکایت شاکی گردید.

4- شرکت خدمات ارتباطی رایتل، با استناد به دادنامه های شماره 14009970905812823 مورخ 1400/10/28، 855-140109970905812853 مورخ 1401/12/16 و 140231390003274829 مورخ 1402/12/15 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، عدم پرداخت مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد را تقاضا نموده است، در حالی که مفاد آرای استنادی هیچ ارتباطی به شرکت مذکور ندارد. شایان ذکر است شاکی از دارندگان پروانه نسل سوم شبکه تلفن همراه بوده و تابع مصوبات ابطال شده نمی باشد. مصوبات و مقررات حاکم بر پروانه شاکی معتبر بوده و ابطال نشده است. فلذا استناد شاکی به دادنامه موصوف بلاوجه بوده و امکان تسری دادنامه های مذکور در ابطال تضمین تسهیم درآمد به سایر موارد وجود ندارد.

با عنایت به مراتب فوق موکداً اعلام می گردد تعیین حداقل تعهدات مالی دارندگان پروانه در قالب تضمین تسهیم درآمد، موضوع شکایت مطروحه براساس ضوابط زمان انعقاد قرارداد با شرکت مذکور و اعطای پروانه، ارتباطی با آرای صادره هیات عمومی دیوان عدالت اداری ندارد. لذا صدور حکم شایسته مورد استدعاست.”

          همچنین معاون امور حقوقی دولت (حوزه معاونت حقوقی رییس جمهور) در پاسخ به شکایت مذکور لایحه شماره 54905/80673 مورخ 1403/5/24 را نیز ارسال نموده بود که متن آن به شرح زیر است:

” طبق دادنامه شماره 140009970905812823 مورخ 1400/10/28، هیات عمومی، تعیین مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد در ردیف 3 جدول موضوع بند 1 و مفاد بند 2 مصوبه شماره 109351/ت 52467هـ –1394/8/20 هیات وزیران و همچنین بند 13 مصوبه شماره 2 جلسه شماره 206- 1393/10/21 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، خارج از حدود اختیار و خلاف قانون دانسته شده و ابطال گردیده است. متعاقباً مرجع مذکور به موجب دادنامه شماره 140109970905812853 مورخ 1401/12/16، بند (3) و ستون مرتبط با مبلغ تضمین شده تسهیم درآمد مندرج در ردیف (3) جدول موضوع بند (1) مصوبه 109351/ت 52467هـ مورخ 1394/8/20 هیات وزیران را ابطال نموده و در دادنامه شماره 140231390003274829 مورخ 1402/12/15 نیز با وحدت ملاک از رای مورخ 1400/10/28، ردیف (5) جدول بند (1) و بند (3) تصویب نامه شماره 109351/ت 52467هـ مورخ 1394/8/20 هیات وزیران را خلاف قانون و خارج از حدود اختیار دانسته و ابطال نموده است. از این رو، رسیدگی به درخواست شاکی در خصوص ابطال مقررات موضوع بندهای 1 و 2 دادخواست منتفی به نظر می رسد و در رابطه با موارد فوق، اعمال ماده (85) قانون دیوان عدالت اداری درخواست می شود.

در خصوص درخواست شاکی مبنی بر ابطال پرداخت حق السهم تضمین شده موضوع بند (3) مصوبه شماره 44091/ت 53283هـ مورخ 1395/4/19 هیات وزیران، حسب لایحه دفاعیه شماره 100/2617 مورخ 1401/1/21 دفتر حقوقی و بازرسی تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بر این نکته تاکید می شود که «تعهد راجع به پرداخت مبالغ تسهیم درآمد و تضمین تسهیم درآمد در اصول حاکم بر پروانه‌ها و موافقت نامه پروانه های اعطایی درج شده و دارندگان پروانه با علم و اطلاع از کلیه مبالغ از جمله مبالغ مربوط به تضمین شرایط بازار، رقبا و سایر عناصر موثر مبادرت به دریافت پروانه نموده اند و با توجه به رابطه قراردادی فی مابین سازمان و دارندگان پروانه و اصل وفای به عهد، دارنده پروانه ملزم به ایفای تعهدات ناظر بر پرداخت مبالغ مشخص شده از جمله مبالغ مربوط به تضمین می باشد. لذا با عنایت به این که تعهدات و امتیازات در قرارداد متناسب وضع گردیده و حذف تعهد دارنده تضییع حقوق دیگران را نیز در پی خواهد داشت که با اصل عدالت و انصاف و رقابت سالم در تضاد می باشد»، عدم ابطال مقرره مزبور از سوی آن مرجع درخواست می گردد. شایان ذکر است که «تهعد به پرداخت این مبلغ با هدف تکلیف دارندگان پروانه به توسعه شبکه مشترکین از طریق افزایش خدمات و بهبود کیفیت خدمات بر عهده ایشان قرار گرفته است» و «در صورت حذف این تعهد دارنده پروانه خود را از به‌روزسانی، تلاش برای جذب مشترک بیشتر، بهبود کیفیت خدمات و … بی نیاز می بیند لذا با توجه به این که با اعطای پروانه به هریک از کاروان ارتباطی و فناوری اطلاعات، به نوعی امکان اعطای پروانه به متقاضیان دیگر سلب می گردد، تداوم اعتبار پروانه منوط به تامین کامل منافع دولت از شبکه و امتیازاتی است که بهره برداری ازآن به دارنده پروانه اختصاص یافته است.»بنا به مراتب مذکور، درخواست اتخاذ تصمیم شایسته دایر بر رد شکایت مورد استدعاست.”

    در خصوص خواسته شاکی مبنی بر ابطال بند 13 مصوبه شماره 2 جلسه شماره 206 مورخ 1393/10/21کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی و ابطال ردیف 3 از جدول ذیل بند 1 و بند 2 تصویب نامه شماره 109351/ت 52467هـ مورخ 1394/8/20 هیات وزیران به دلیل این که سابقاً در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مطرح گردیده و براساس رای شماره 140009970905812823 مورخ 1400/10/27 هیات عمومی دیوان عدالت اداری بند 13 مصوبه و ردیف 3 از جدول ذیل بند 1 و بند 2 تصویب نامه معترض عنه از تاریخ تصویب ابطال شده است لذا معاون قضایی در امور هیات عمومی و هیات های تخصصی دیوان عدالت اداری در اجرای ماده 85 قانون دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 140331390001916090 مورخ 1403/8/12 قرار رد شکایت صادر کرد.

   رسیدگی به بند 3 مصوبه شماره 44091/ت 53283 هـ مورخ 1395/4/19 هیات وزیران در دستورکار هیات عمومی قرار گرفت.

    هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1403/8/22 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

براساس قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز بخش غیردولتی در زمینه پست و مخابرات مصوب 1392/8/19 مقرر شده است که در اجرای بند (ز) ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب 1382/9/19 وزارتخانه مذکور مکلّف است بابت فعالیت های ارایه خدمات پستی، مخابرات، فناوری اطلاعات و صدور مجوز ایجاد شبکه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات با تصویب هیات وزیران، مبالغی به عنوان حق ‌‌الامتیاز و حق ‌‌السهم دولت و جریمه قانونی جبران عدم انجام تعهدات، وصول و به حساب خزانه‌داری کل کشور واریز نماید و به موجب قانون یادشده اختیار هیات وزیران در تعیین حق ‌السهم دولت منحصر در همین عنوان و مقیّد به تحصیل درآمد دارنده پروانه بوده و تعیین مبلغ تضمین ‌شده تسهیم درآمد عملاً به معنای افزودن عنوانی جدید به حکم مقرر در قانون است. بنا به مراتب فوق که در آراء شماره 140009970905812823 مورخ 1400/10/28 و شماره 140109970905812853 الی 140109970905812855 مورخ 1401/12/16 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز منعکس شده، بند 3 مصوبه شماره 44091/ت 53283 هـ مورخ 1395/4/19 هیات وزیران به دلیل این که در مقام الزام به دریافت مبالغی تحت عنوان تضمین درآمد یا تسهیم درآمد تضمین‌ شده از دارندگان پروانه وضع شده است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./

                                                     احمدرضا عابدی

                                                      رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری

 

فهرست مطالب این صفحه

مشاوره و راهنمایی

سایت حقوقی حاوی قوانین و مقررات تنقیح شده، موضوعات حقوقی، آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور، آراء هیات عمومی و هیات های تخصصی دیوان عدالت اداری و نظرات مشورتی

تماس بگیرید
تبلیغات
مطالب منتخب
پربازدیدها
مطالب مرتبط
داتیک در شبکه‌های اجتماعی