|
شماره دادنامه: 140331390001693081 تاریخ دادنامه: 1403/7/17 شماره پرونده: 0100119 مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری شاکی: آقای مجتبی رضویان طرف شکایت: وزارت آموزش و پرورش موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند مربوط به اخذ تعهد کتبی مبنی بر 10 سال خدمت در قسمت تذکرات و شرایط اختصاصی استخدام وزارت آموزش و پرورش مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام چهارمین آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور در شهریور سال 1396 گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند مربوط به اخذ تعهد کتبی مبنی بر 10 سال خدمت در قسمت تذکرات و شرایط اختصاصی استخدام وزارت آموزش و پرورش مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام چهارمین آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور در شهریور سال 1396 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است: ” به استحضار می رساند شرط مندرج در دفترچه راهنمای چهارمین آزمون استخدامی دستگاه های اجرایی سال 1396 مبنی بر 10 سال خدمت به دلایل ذیل مغایر قانون است: 1- طبق ماده 3 آیین نامه استخدام پیمانی، مدت قرارداد استخدام پیمانی 1 تا 3 سال است و از آن جا که در قرارداد های وزارت آموزش و پرورش که در احکام حقوقی تبیین شده اند مدت اعتبار حکم و قرارداد استخدامی 1 ساله می باشند. بنابراین تعهد 10 ساله مستخدم از این جهت که بیش از مدت قرارداد استخدامی است محمل قانونی ندارد. 2- بنده و سایر پذیرفته شدگان برای آن که موقعیت استخدام و اشتغال را از دست ندهیم به ناچار و اجبار تعهد محضری دادیم. این سلب حق در حالت اضطرار و تنگنا بوده و نه تنها اثر حقوقی بر آن مترتب نیست بلکه خلاف شرع بوده است. مطابق ماده 202 قانون مدنی اکراه: به اعمالی اطلاق می شود که موثر در شخص با شعوری بوده و او را نسبت به جان یا مال یا ابروی خود تهدید کند به نحوی که عادتاً قابل تحمل نباشد. اثر حقوقی اکراه، نافذ نبودن عقود و معاملات است (ماده 199 قانون مدنی) و اعتبار آنها موکول به اجازه اکراه شونده (مکره) بعد از زوال (از بین رفتن) کراهت است (ماده 209 قانون مدنی) . مطابق ماده 668 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات: «هرکس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید، دیگری را به دادن نوشته یا سند یا امضا یا مهر ملزم کند یا سند و نوشته ای که متعلق به او است را از وی بگیرد، به حبس از سه ماه تا دو سال و تا 74 ضرب شلاق محکوم خواهد شد.» اگر وادار نمودن پذیرفته شدگان به انجام تعهد و بیم از دست دادن موقعیت استخدامی و اشتغال و زیان مادی و معنوی ناشی از آن نبود، چنین تعهدی انجام نمی شد لذا این سلب حق در حالت اکراه بوده و اثر حقوقی بر آن مترتب نیست. با عنایت به مصرحات قانونی فوق الاشاره از ایراد شرعی تعهدنامه استخدامی صرف نظر کرده و صرفاً ابطال آیین نامه معترض عنه را استدعا دارم. 3- محرومیت انتقال و ماموریت مستخدمینی که از طریق آزمون پذیرفته شده اند و عدم چنین قیدی برای مستخدمانی که به طور همزمان با استفاده از سهمیه و امتیازات خاص به کارگیری نشده اند [شده اند] از مقوله اعمال تبعیض ناروا و خلاف حکم مقنن و بند 9 اصل 3 و نیز اصل 33 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. 4 – اخذ تعهد مذکور از پذیرفته شدگان آزمون استخدامی مغایر با آیین نامه اجرایی قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش از جمله مواد 2 و 3 است. همان طور که مستحضرید در آیین نامه فوق فقط دانش آموزان دانش سراها و دانشجویان مراکز تربیت معلم و دانشگاه های تربیت معلم و دانشجویان و طلاب سایر موسسات آموزش عالی مکلفند به وزارت آموزش و پرورش تعهد خدمت بسپارند و این متعهدین کسانی هستند که از ابتدای تحصیل خود حقوق کارآموزی دریافت نموده و به نوعی شمولیت استخدام آنان محرز می باشد، لکن همانطور که فوقاً اشاره شد کسانی که در چهارمین آزمون استخدامی مشترک دستگاه های اجرایی کشور سال 1396 شرکت نموده اند و تحت عنوان ماده 28 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان قبول و استخدام شده اند، به مدت یک سال دوره مهارت آموزی را بدون اخذ حقوق کارآموزی و بیمه گذرانده اند که این مساله خود خلاف ماده 6 آیین نامه اجرایی مذکور می باشد و علاوه بر آن تسری دادن اخذ تعهد به پذیرفته شدگان این آزمون کاملاً منافات قانونی دارد. قابل ذکر است؛ که نه در «آیین نامه اجرایی قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش»و نه در «اساسنامه دانشگاه فرهنگیان» و همین طور نه در «آیین نامه استخدام پیمانی» اشاره ای به متعهد بودن کسانی که از طریق آزمون استخدامی به عنوان ماده 28 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان آموزش و پرورش پذیرفته شده اند نشده است. 5- برمبنای رای شماره 224 مورخ 1385/4/18 هیات عمومی دیوان عدالت اداری: «وضع قواعد آمره در باب شرایط استخدام افراد در واحدهای دولتی و عمومی از وظایف و اختیارات قوه مقننه یا ماذون از قبل قانونگذار است» و در آیین‌نامه استخدام پیمانی، شرطی مبنی بر ارایه تعهدنامه محضری جهت خودداری از تقاضای ماموریت و انتقال وجود ندارد و موافقت با ماموریت و انتقال در هر حال به موافقت دستگاه محل خدمت مستخدم منوط است بنابراین بند شرایط اختصاصی از اطلاعیه آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش در سال 1396 خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 خواهان ابطال بند مذکور و تعهد محضری ماخوذه می باشم.” متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است: دفترچه راهنمای ثبت نام چهارمین آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور شهریور ماه سال 1396 “ پذیرفته شدگان آزمون نهایی آزمون استخدامی مکلفند تعهد کتبی مبنی بر ۱۰ سال خدمت (به شرط تمدید استخدام) در محل جغرافیایی مورد تقاضا به آموزش و پرورش بسپارند. (استخدام و اشتغال آنان منوط به سپردن تعهد محضری خواهد بود.)“ علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن به وزارت آموزش و پرورش، تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیات عمومی، پاسخی از طرف آن مرجع واصل نشده است. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ1403/7/17 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است. رای هیات عمومی اولاً در قوانین و مقررات عمومی کشور از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 و آیین‌نامه استخدام پیمانی مصوب سال 1368 هیات وزیران شرطی مبنی بر ارایه تعهد محضری جهت خدمت در محل مورد تقاضا پیش‌بینی نشده و براساس قوانین و مقررات مذکور، حق انتقال و جابجایی کارمندان رسمی و پیمانی به رسمیت شناخته شده و مدت اشتغال کارمندان پیمانی ممکن است کمتر از ده سال باشد که در این صورت اساساً اشتغال اشخاص به مدت ده سال امکانپذیر نخواهد بود. ثانیاً براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله آرای شماره 140009970905813058 مورخ 1400/11/23 و شماره 140109970905810118 مورخ 1401/1/20 این هیات، شرط ارایه تعهد محضری مبنی بر عدم تقاضای انتقال در مدت معین پس از شروع به خدمت خلاف قانون تشخیص و ابطال شده و هیات عمومی دیوان عدالت اداری براساس دادنامه شماره 120-118 مورخ 1401/1/20 نیز حکم به ابطال شرط «تعهد کتبی مبنی بر ده سال خدمت بدون قید و شرط» در قسمت تذکرات مهم دفترچه راهنمای ثبت نام پنجمین آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور مورخ تیر ماه 1397 صادر کرده است. با توجه به مراتب فوق، بند مربوط به اخذ تعهد کتبی مبنی بر ۱۰ سال خدمت در قسمت تذکرات و شرایط اختصاصی استخدام وزارت آموزش و پرورش در دفترچه راهنمای ثبت نام چهارمین آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور شهریور ماه ۱۳۹۶ خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./ احمدرضا عابدی رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
آدرس: تهران بزرگراه شهید ستاری بلوار شهید مخبری نبش خیابان ایران زمین
