رای شماره ۴۴۳۸ مورخ ۱۴‍۰۳/‍۰۵/‍۰۲ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شماره دادنامه: 140331390001024438

تاریخ دادنامه: 1403/5/2

شماره پرونده: 0204937

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری                                                                                                                                               

شاکی: خانم لیلا لاریجانی 

طرف شکایت: دانشگاه شهید بهشتی تهران

موضوع شکایت و خواسته: ابطال جزء 3-1 از صورتجلسه شماره 103 مورخ 1401/3/1 شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک- مخابرات) دانشگاه شهید بهشتی

 گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال جزء 3-1 از صورتجلسه شماره 103 مورخ 1401/3/1 شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک- مخابرات) دانشگاه شهید بهشتی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که: 

“در بند ب، ماده 21، فصل ششم، صفحه 12 دستورالعمل اجرایی دوره دکترا ورودی 1390 تا 1394 (مصوب جلسه 775 مورخ 1389/8/8) شرط کفایت دستاوردهای علمی چاپ یک مقاله برگرفته از رساله دکتری در یکی از نشریات معتبر: 1- نشریه های نمایه شده در ISI 2- نشریه های نمایه شده معتبر بین المللی 3- مجلات علمی- پژوهشی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 4- نشریه های نمایه شده در ISC است. در حالی که شورای پژوهشی دانشکده برق دانشگاه شهید بهشتی در صورتجلسه شماره 103 مورخ 1401/3/1 شرط دفاع از رساله دکتری را در بند 3-1 تغییر داده است و الزام کرده است که حداقل یک مقاله علمی پژوهشی مورد تایید (Q2) و بالاتر باشد. با این کار قانون ورودی سال 1392 در سال 1401 تغییر کرده است و این کار طبق ماده 4 قانون مدنی خلاف قانون است و عطف بماسبق شده است که کاری باطل است. شورای پژوهشی دانشکده برق دانشگاه شهید بهشتی با تصویب این مصوبه و تغییر قانون دفاع دوره اینجانب، با درخواست دفاع اینجانب با مقاله علمی پژوهشی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مخالفت کرده است. “ 

  متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

”  فرم تنظیم صورتجلسات شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک- مخابرات) معاونت پژوهشی دانشگاه بهشتی

شماره صورتجلسه:103         تاریخ برگزاری: 1401/3/1

موضوع جلسه: کفایت تحصیلی

ردیف –  فرد/ واحد متقاضی

1 –  دانشجویان مقطع دکترا

موارد مطرح شده:  الف) مصوبه دانشکده برای کفایت پژوهشی دفاع رساله دکتری

شروط مجوز دفاع: 

1-1- تایید استاد راهنما برای این که رساله قابل ارایه به عنوان یک رساله دکتری می باشد.

2-1- تایید گروه تخصصی مربوطه 

3-1- داشتن حداقل یک مقاله علمی و پژوهشی مورد تایید (Q2) و یا بالاتر

اقدام: معاونت پژوهشی دانشکده

صورتجلسه شماره 103 در 1 بند مورد تصویب قرار گرفت.”

  در پاسخ به شکایت مذکور، مشاور رییس و مدیر امور حقوقی دانشگاه شهید بهشتی تهران به موجب لایحه شماره 340/158/ص مورخ 1402/8/24 توضیح داده است که:

” با عنایت به مکاتبه شماره /800/389 د مورخ 1402/8/10 معاونت آموزشی دانشکده برق در پاسخ استعلام به عمل آمده، مصوبه مورد شکایت ناظر بر آیین نامه دکترا دانشجویان ورودی سال ۱۴۰۰ به بعد بوده و خانم لاریجانی با توجه به سال ورود به تحصیلات مقطع دکترا یعنی سال ۱۳۹۲ اساساً از شمول آیین نامه یاد شده خارج و دفاع ایشان از رساله مشمول ضوابط مقرر در آیین نامه سال 1389 لغایت 1395 می باشد، و تسری آیین نامه مصوب سال ۱۴۰۰ به دانشجویان ورودی سال های قبل به تصریح مقدمه آن به درخواست خود دانشجو و در صورت احراز شرایط مجاز دانسته شده است. لذا با توجه به این که ایشان از افراد تحت شمول این آیین نامه و مصوبه نیستند طرح شکایت به خواسته ابطال مصوبه از جانب ایشان فاقد وجاهت است.

 مضافاً این که آیین نامه مشمول به دانشجو (دستورالعمل اجرایی آیین نامه دوره دکترا ورودی های ۱۳۹۰ و بعد از آن) نیز چاپ مقاله مورد تاییدQ2 را نه تنها الزامی ندانسته بلکه اشاره ای هم به آن نداشته و در بند «ب» ماده ۲۱، چاپ حداقل یک مقاله در نشریات نمایه شده در پایگاه های معتبر با شرط اخذ حداقل ۵ امتیاز پژوهشی را از جمله شرایط صدور کفایت دستاوردهای علمی اعلام داشته است که لازمه احراز آن تایید درخواست دانشجو توسط استاد راهنما و ارسال آن به معاونت پژوهشی دانشکده به منظور اظهار نظر و در صورت تایید، ارسال به معاونت پژوهشی دانشگاه دانسته شده که بنا بر اظهار معاونت آموزشی دانشکده متبوع در نامه مورد اشاره در پیوست یک، تاکنون هیچ یک از مراحل عنوان شده، توسط شاکی طی نشده و در صورت انجام تشریفات مربوطه و اخذ امتیازات لازم، بررسی درخواست مشارالیها برای صدور کفایت دستاوردهای علمی، بلامانع به نظر می رسد.”

  هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1403/5/2 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

اولاً دانشجویان مقطع دکترا ورودی سال های 1390 (سال تحصیلی 1391 – 1390) الی 1394 (سال تحصیلی 1395 – 1394) مشمول آیین‌نامه دکترا (Ph.D) مصوب جلسه 775 مورخ 1389/8/8 شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی هستند و براساس ماده (8) آیین‌نامه مذکور، دانشجو پس از تدوین رساله و تایید استاد راهنما و به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله (چاپ حداقل یک مقاله برای دانشجویان در شیوه آموزشی – پژوهشی و دو مقاله برای دانشجویان شیوه پژوهشی در مجلات علمی – پژوهشی دارای نمایه معتبر بین‌المللی و همچنین در شیوه پژوهشی، باید استاد راهنما مسیولیت کفایت کار انجام شده دانشجو را برای پاسخگویی به کارفرما یا دستگاه اجرایی بپذیرد)، موظّف است در حضور هیات داوران از رساله خود دفاع کند. (با لحاظ این امر که مستفاد از دادنامه شماره 1286 مورخ 1399/10/9 هیات عمومی دیوان عدالت اداری اخذ پذیرش مقاله کافی است) بنابراین الزام این دسته از دانشجویان به ارایه مقالات در نوع خاصی از مجلات فاقد وجاهت حقوقی است. ثانیاً برمبنای جزء (4) بند (ب) ماده 2 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال 1383، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریت های اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده است و در راستای ایفای ماموریت ها و اختیارات فوق، آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا تخصصی (ویژه دانشگاه های سطح 1 و 2 دولتی) در جلسه شماره 889 مورخ 1396/10/30 به تصویب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی رسیده است و به موجب ماده 34 آیین‌نامه مزبور مقرر شده است که : «دانشجو پس از تدوین رساله و مشروط بر تایید استاد/ استادان راهنما از حداقل کفایت دستاوردهای علمی (چاپ یک مقاله علمی – پژوهشی معتبر و مستخرج از رساله و یا ثبت پتنت خارجی) مجاز است در حضور هیات داوران از رساله خود دفاع کند» و در عین حال مطابق استدلال مصرح در رای شماره 1286 مورخ 1399/10/9 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، اخذ پذیرش مقاله کفایت می‌کند و از سوی دیگر، مطابق تبصره ماده اخیرالذکر : «محدوده شاخص های کفایت دستاوردهای علمی توسط معاونت آموزشی و با مشارکت معاونت پژوهش و فناوری تعیین و پس از تصویب در شورای آموزشی دانشگاه قابل اجراست» و لذا آن چه که در تبصره یادشده ذکر گردیده منحصر در تعیین شاخص های کفایت دستاوردهای علمی توسط معاونت آموزشی و با مشارکت معاونت پژوهش و فناوری با معیار کلّی و نوعی در قالب پیشنهاد به شورای دانشگاه جهت تصویب است. بنا به مراتب فوق، جزء 3-1 از صورتجلسه شماره 103 مورخ 1401/3/1 شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک – مخابرات) دانشگاه شهید بهشتی که کفایت پژوهشی رساله دکتری را به داشتن حداقل یک مقاله علمی پژوهشی مورد تایید (Q2) و بالاتر منوط کرده است، به لحاظ فقدان اختیار قانونی مرجع تصویب کننده آن خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./

                                                          حکمتعلی مظفری

                                                          رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری