|
شماره دادنامه: 140331390000902689 تاریخ دادنامه: 1403/4/19 شماره پرونده: 0201787 مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری شاکی: خانم سیده طلا نبی پور حسینی با وکالت آقای توحید نجفیان طرف شکایت: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی آذربایجان غربی- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 35 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت دانش آموختگان رشته های تخصصی پزشکی بالینی (موضوع ابلاغیه شماره 101/1813 مورخ 1401/9/1 مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی) گردش کار: آقای توحید نجفیان به وکالت از خانم سیده طلا نبی پور حسینی به موجب دادخواستی ابطال ماده 35 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت دانش آموختگان رشته های تخصصی پزشکی بالینی (موضوع ابلاغیه شماره 101/1813 مورخ 1401/9/1 مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که: ” موکل اینجانب جزء مشمولین تبصره 2 از ماده 9 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان می باشد و همچنین انتقالی از خارج کشور بوده و از ارز دولتی استفاده نکرده است و جهت ادامه دوره تحصیل تا فارغ التحصیلی شهریه دوره تحصیل را پرداخت نموده و در برگ معافیت اصداری، صراحتاً قید گردیده است که به استناد ماده 9 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 1375/2/12 از انجام خدمات موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان معاف می باشد که به استناد همین برگ معافیت در دوره تخصصی نیز شرکت نموده و دوره تخصص زنان و زایمان را به اتمام رسانده است. در ادامه با توجه به این که گواهی معافیت ایشان صرفاً مربوط به دوره عمومی بوده است و مطابق همان قانون دوره تخصص به هیچ عنوان مشمول هیچ نوع معافیتی نمی گردد، لذا جهت طی دوره خدمت تخصصی که قانوناً نیم برابر طول دوره تحصیل است، با انتخاب منطقه محروم چالدران اقدام به شروع دوره خدمتی نموده است. لکن معاونت امور درمان دانشگاه علوم پزشکی و رییس شبکه درمان شهرستان چالدران بدون در نظر گرفتن گواهی معافیت از دوره عمومی طی حکمی ایشان را ملزم به انجام خدمت دوره عمومی (علی رغم معافیت) و دوره تخصصی به مدت (33 ماه و 18 روز) نمودند. مستند خواندگان در افزایش طول دوره، دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت دانش آموختگان رشته های تخصصی پزشکی بالینی مصوب وزیر بهداشت به شماره 101/1813 مورخ 1401/9/1 می باشد که بر خلاف نص صریح قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان به تصویب وزیر بهداشت رسیده است. با عنایت به این که موکل اینجانب معاف از انجام خدمات عمومی پزشکان و پیراپزشکان می باشد، تحمیل دو برابری طول دوره خدمت علی الخصوص با انتخاب منطقه محروم، اسباب ورود زیان غیر قابل جبران به ایشان خواهد شد. لذا با عنایت به : 1- تبصره 2 از ماده 9 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 1375/2/12، 2- گواهی معافیت صادره به شماره الف7//44230 به عنوان معافیت از انجام خدمات موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان ، 3- دستورالعمل اجرایی مصوب وزیر بهداشت بر خلاف نص صریح قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان و 4- صدور حکم انجام تعهد خدمت پزشکی به علت دستورالعمل اجرایی ناقض قانون؛ از ریاست دیوان عدالت اداری استدعا دارم بدواً با ابطال ماده 35 از دستورالعمل اجرایی شماره 101/1813 مورخ 1401/9/1، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان آذربایجان غربی و دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی استان آذربایجان غربی و نیز ریاست شبکه بهداشت و درمان شهرستان چالدران را ملزم به اصلاح حکم انجام دوره تعهد خدمت پزشکی به شماره 14011111 مورخ 1401/10/14 با در نظر گرفتن گواهی معافیت از دوره موکل و تقلیل آن به 16 ماه و 24 روز، فرمایید.” متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است: ” ابلاغیه شماره 101/1813– تاریخ 1401/9/1 رییس/ سرپرست محترم دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی … با سلام و احترام؛ تصویر «دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت دانش آموختگان رشته های تخصصی پزشکی بالینی» که به توشیح مقام عالی وزارت رسیده است، برای اجرا به پیوست ابلاغ می گردد.- مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت دانش آموختگان رشته های تخصصی پزشکی بالینی مستندات قانونی این دستورالعمل به استناد ماده 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی سال 1353 مجلس شورای ملی و اصلاحیه سال 1358 شورای محترم انقلاب اسلامی، مصوبات نشست های شورای آموزش پزشکی و تخصصی، قانون تخصیص سهمیه برای زنان و پذیرش دستیاری رشته های تخصصی، مصوبه 9231 مورخ 1382/6/8 شورای محترم معاونین، مصوبات شماره 429 و 430 مورخ 77/7/21 و 77/8/5 شورای عالی انقلاب فرهنگی، قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی مصوب 1389/2/1، قانون اصلاح بند (3) ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی مصوب 1392/7/4 و با توجه به اسناد تعهد محضری اخذ شده بدو ورود به دوره دستیاری و سهمیه پذیرش دوره دستیاری که دانش آموختگان را ملزم به انجام خدمت در مراکز درمانی نیازمند و محروم تابعه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می نماید، تدوین گردیده است. …… نحوه محاسبه مدت زمان خدمات مورد تعهد دانش آموختگان ورودی سال 1383 به بعد …… ماده 35: مدت خدمات مورد تعهد متخصصین متعهد عام پس از ارایه گواهی اتمام طرح نیروی انسانی از محل خدمت تعیین شده، به میزان نیم برابر مدت تحصیل با احتساب ضریب منطقه محاسبه خواهد شد. متخصصین متعهد خدمت که طرح دوره عمومی خود را سپری ننموده اند ابتدا می بایست نسبت به اخذ گواهی پایان طرح دوره عمومی خود اقدام نموده و پس از آن تابع قوانین محاسبه خدمات مورد تعهد (ضرایب کاهشی و یا افزایشی) در مقطع تخصص می باشند.” در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل حقوقی، املاک و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره 107/1069 مورخ1402/5/7 توضیح داده است که: ” ایرادات شکلی: در ارتباط با دادخواست مطروحه شایان ذکر است، ماده 35 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی مصوب 1401/9/1 دارای 7 تبصره با موضوعات متفاوت و مشخص می باشد. لکن شاکی معین ننموده است متقاضی کل ماده با تبصره های آن می باشد و یا صرفاً ماده 35 مورد نظر ایشان است. ضمناً چنانچه وی متقاضی کل ماده با تبصره ها باشد دلایل و مستندات قانونی خود را برای ابطال کل ماده 35 اعلام ننموده است. به موجب ماده واحده «خروج تصمیمات و آرا صادره از هیات ها و کمیته های تخصصی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی در خصوص امور و شیون علمی، آموزشی و پژوهشی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی» مصوب ششصد و سی امین جلسه مورخ 1387/6/12 شورای انقلاب فرهنگی، تصمیمات و آرای صادره از هیات های تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امور علمی، آموزشی و پژوهشی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی، خارج است. ایرادات ماهوی: براساس ماده یک قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب سال 1375، خدمات موضوع این قانون ناظر به اولین مقطعی (کاردانی، کارشناسی و دکتری عمومی) می باشد که دانشجو از آن فارغ التحصیل گریده است. با این توضیح که مطابق ضوابط قانونی مشمولین طرح نیروی انسانی پیش از انجام تعهد، حق شرکت در دوره های تخصصی را نداشته و امکان ارایه مدارک به آن ها نیز وجود نخواهد داشت. یعنی فرد قبل از پایان تعهدات مقطع تخصص و خدمات قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان اجازه شرکت در دوره فوق تخصص را ندارد. مگر در موارد استثناء که یا به موجب قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان از انجام خدمت قانون مزبور معاف شده باشد و یا تمام تعهدات مقطع قبلی وی به موجب مفاد قانون به تعویق افتاده تا پس از اتمام تحصیل در مقطع فوق تخصص آن را به اتمام رساند. شایان ذکر است به موجب تبصره 3 قانون مزبور، کسانی که خدمت موضوع این قانون را به انجام رسانیده و همچنین کسانی که دارای پروانه دایم پزشکی بوده و یا واجد شرایط پروانه دایم باشند، با دریافت مدرک تحصیلی جدید مشمول خدمات موضوع این قانون نمی باشند. به موجب ماده 9 قانون یاد شده و تبصره آن مقرر شده است: فارغ التحصیلان خارج از کشور که از مزایای ارزی بهره مند نشده اند، از شمول این قانون مستثنی بوده و چنانچه از گروه دارای پروانه باشند، طبق ضوابط، پروانه دایم پزشکی دریافت خواهند نمود. از طرفی افرادی که در آزمون دستیاری تخصصی پذیرفته می شوند نیز برابر قوانین و مقررات مختلف دارای تعهد خدمت می باشند که بر حسب نوع سهمیه و شرایط پذیرش دارای تعهدات مختلف می باشند که تعهدات این مقطع با تعهدات موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان متفاوت است. یکی از سهمیه های پذیرش در دوره تخصص سهمیه آزاد است. در بیست و یکمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی اعلام می گردد داوطلب شرکت در آزمون تخصصی متعهد می شود پس از فراغت از تحصیل در هر منطقه ای که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می کند خدمت کند و میزان تعهدات گروه های مختلف و ضریب خدمات نیز در سایر مواد مصوبه تعیین می شود. متعاقباً در ماده 21 چهل و هفتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی به اخذ تعهد از دستیاران پذیرفته شده سهمیه آزاد تاکید می گردد. وفق مفاد ماده مزبور از پذیرفته شدگان آزمون ورودی دستیاری توسط دانشگاه ها تعهد عام اخذ خواهد شد. تعیین محل خدمت دستیاران پس از فارغ التحصیلی به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد. در هشتاد و دومین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی نحوه محاسبه طول مدت تعهدات متخصصین اصلاح می شود و میزان انجام خدمت موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان در تعهدات دوره تخصص دوره تخصص پذیرفته شدگان سهمیه آزاد احتساب می گردد. شایان ذکر است موضوع تعیین تعهدات پذیرفته شدگان سهمیه آزاد در نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی طی دادنامه های شماره 534 الی 536 مورخ 1391/8/1 و 9909970905811916 مورخ 1399/12/12 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و همچنین رای شماره 279 مورخ 1395/11/27 هیات تخصصی پژوهشی و فرهنگی دیوان عدالت اداری و تعدادی دیگر دادنامه مورد تایید قرار گرفته است. موضوع سپردن تعهد خدمت در دفترچه پذیرش دستیاری دوره پذیرش نامبرده صراحتاً اعلام شده است و مشارالیها با اطلاع از ضوابط و مقررات مربوط به دوره دستیاری در آزمون مربوطه شرکت نموده و پس از پذیرش در آزمون همانند سایر پذیرفته شدگان تعهد خدمت موظف به سپردن تعهد به میزان حداکثر دو برابر مدت در هر محلی که این وزارتخانه تعیین نماید، می باشد. به موجب تبصره 4 ماده 35 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی سال 1397 مقرر می گردد، در خصوص اعمال طرح نیروی انسانی مشمولین ماده 9 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان در تعهدات خدمتی با عنایت به این که ملاک تقلیل تعهد از یک به نیم برابر طول دوران دستیاری، اتمام کامل طرح نیروی انسانی می باشد، چنان چه مشمولین ماده 9 به میزان دو سال کامل نسبت به انجام طرح اقدام نموده باشند تعهدات خدمتی ایشان نیز به مدت نیم برابر طول دوره تحصیل خواهد بود و در صورت انجام طرح نیروی انسانی کمتر از دو سال، تعهدات ایشان به میزان طول دوره تحصیل بوده و مدت طرح نیروی انسانی انجام شده از مدت تعهدات خدمتی ایشان کسر می گردد. افرادی که خدمات موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان خود را قبل از قبولی و شروع تخصص به انجام رسانده باشند در راستای مساعدت به ایشان، خدمات ایشان به میزانی که تعهدات موضوع قانون یاد شده را به انجام رسانده باشند از تعهدات دوره تخصص ایشان کسر می گردد. لکن ضرورتی برای کسر مدت تعهدات مقطع تخصص برای مشمولین ماده 9 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان که در خارج از کشور درس خوانده اند و قبل از شروع به تحصیل در مقطع تخصص هیچ خدمتی برای کشور به انجام نرسانده اند، وجود نداشته و شاکی نیز دلیل و مستندی برای اثبات ادعای خود ارایه ننموده است. بدیهی است به فرض ابطال بند مورد تقاضای شاکی نه تنها خدمات دوره تخصص مشمولان کاهش نمی یابد بلکه این مشمولان از تسهیلات و امتیازات اعطایی این ماده نیز محروم گردیده و حتی در صورت تمایل نیز، به ایشان اجازه انجام خدمت داوطلبانه قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان اعطاء نمی شود. با عنایت به مراتب مذکور و نظر به این که شاکی نیز هیچ دلیل و مبنایی برای ادعای خود ارایه ننموده، صدور رای به رد شکایت مطروحه مورد تقاضا است.” علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن برای طرف دیگر شکایت (دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی آذربایجان غربی) تا زمان رسیدگی به پرونده پاسخی واصل نگردیده است. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1403/4/19 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و هیات های تخصصی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است. رای هیات عمومی اولاً هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری در رای شماره ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۲۱۸۹۱۸۲ مورخ 1402/8/23 و بنا به استدلال مصرح در دادنامه فوق، حکم به عدم ابطال مقرره‌ای صادر نموده است که اتمام کامل طرح نیروی انسانی در دوره پزشکی عمومی را ملاک تقلیل تعهد خدمت از یک به نیم برابر در دوره دستیاری تخصصی پزشکی قرار داده بود و بر همین اساس چنانچه مشمولان ماده 9 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب سال 1375 به میزان دو سال کامل نسبت به انجام طرح اقدام نموده باشند تعهدات خدمتی ایشان نیز به مدت نیم برابر طول دوره تحصیل خواهد بود و در صورت انجام طرح نیروی انسانی کمتر از دو سال، تعهدات ایشان به میزان طول دوره تحصیل بوده و مدت طرح نیروی انسانی انجام شده از مدت تعهدات خدمتی آن ها کسر می‌گردد. ثانیاً مفاد مصوبه مورد اعتراض دلالتی بر الزام مشمولان ماده 9 قانون فوق‌الذکر به گذراندن طرح دوره عمومی نداشته و صرفاً متضمن این معناست که فارغ‌التحصیلان دوره دستیاری تخصصی پزشکی (که درخصوص تعهدات مقطع قبلی خود مشمول ماده 9 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان هستند) در صورت سپری نمودن اختیاری طرح پزشکی عمومی می‌توانند از ارفاقات مقرر در موضوع ششم ذیل عنوان «اصلاح نحوه محاسبه طول مدت تعهدات پذیرفته‌شدگان آزاد در رشته‌های تخصصی بالینی» از رای هشتاد و دومین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی مورخ 1394/11/20 دایر بر گذراندن طرح دوره دستیاری تخصصی بالینی به مدت نیم برابر طول دوره تحصیل بهره‌مند شوند. بنا به مراتب فوق، ماده (35) دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت دانش‌آموختگان رشته‌های تخصصی پزشکی بالینی (موضوع ابلاغیه شماره 101/1813 مورخ 1401/9/1 مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) در حدود اختیار مقام صادرکننده آن بوده و مغایرتی با قوانین و مقررات ندارد و ابطال نشد. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./ مهدی دربین هیات عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضایی دیوان عدالت اداری
|
آدرس: تهران بزرگراه شهید ستاری بلوار شهید مخبری نبش خیابان ایران زمین
