رای شماره : ۱۴‍۰۳۳۱۳۹‍۰‍۰‍۰‍۰۵۶۳۶۶‍۰ مورخ ۱۴‍۰۳/‍۰۳/‍‍۰۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری (موضوع شکایت و خواسته: ابطال مواد ۱۱، ۱۳ و قسمت کمیته فنی از ردیف ۱ جدول ۱-۶ ماده ۶ از دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال ۱۴‍۰۱ شهرداری صحنه )

شماره دادنامه: 140331390000563660

تاریخ دادنامه: 1403/3/8

شماره پرونده: 0202260

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری                                                                                                                                               

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور 

طرف شکایت: شورای اسلامی شهر صحنه

موضوع شکایت و خواسته: ابطال مواد 11، 13 و قسمت کمیته فنی از ردیف 1 جدول 1-6 ماده 6 از دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1401 شهرداری صحنه 

گردش کار: معاون امور حقوقی نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه به شماره 54462 مورخ 1402/2/20 ابطال مواد 6، 11 و 13 دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1401 شهرداری صحنه را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که :

" 1– درماده (6) دفترچه عوارض سال 1401 شهرداری صحنه عوارضی تحت عنوان «عوارض مازاد برتراکم» تصویب شده است. این درحالی است که مطابق آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره های 322 مورخ 1397/02/25، 1922 مورخ  ،1397/10/11 ،2900 مورخ 1398/10/10 و 813 مورخ 1399/06/25 درخصوص وضع عوارض برای بناهای احداثی ابقاء شده در کمیسیون ماده صد قانون شهرداری مغایر با قوانین مربوط و خارج از حدود و اختیارات شورای اسلامی شهر دانسته و ابطال گردیده است.

2- ماده (11) دفترچه عوارض ساختمانی، محلی و صنوف سال 1401 شهرداری صحنه تحت عنوان «بهای تامین پارکینگ برای واحدهای مسکونی، تجاری و غیره» برای واحدهای مسکونی، تجاری و غیره تصویب شده است. این درحالی است که مطابق آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره های 1477 الی 1481 مورخ 1386/12/12، 770 مورخ 1391/10/18 ، 97 الی 100 مورخ 1392/02/16 ،573 مورخ 1396/06/14و 1847 مورخ 1397/09/20 تصویب عوارضی تحت عناوین فوق الذکر یا مشابه آن، مغایر با قوانین مربوط و خارج از حدود و اختیارات شورای اسلامی شهر دانسته شده و ابطال گردیده است.

3- ماده (13) دفترچه عوارض ساختمانی ، محلی و صنوف سال 1401 شهرداری صحنه عوارضی تحت عنوان «عوارض صدور مجوز احداث دکل آنت مخابراتی» تصویب شده است. این درحالی است که به استناد آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره های210 مورخ 1395/03/18، 319 مورخ 1396/04/13، 567 مورخ 1396/06/14 و 887 مورخ 1396/09/14 تصویب عوارضی تحت عنوان «عوارض دکل، آنتن، تاسیسات مخابراتی و ارتباطی در (BTS)» یا عناوین مشابه، مغایر با قوانین و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر دانسته شده و ابطال گردیده است.

بنابه مراتب مواد 6، 11 و 13 دفترچه عوارض ساختمانی، محلی و صنوف سال 1401 شهرداری صحنه مغایر با دادنامه های هیات عمومی دیوان (به شرح فوق) و خارج از اختیارات قانونی واضع تشخیص و ابطال آن ها (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) در هیات عمومی با لحاظ ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان از تاریخ تصویب، مورد درخواست می باشد."

  متن تعرفه های مورد شکایت به شرح زیر است:

" الف – جدول 1-6 ماده 6 دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1401 شهرداری صحنه 

 ماده 6       –        عوارض مازاد بر تراکم پایه 

ردیف –                                         عنوان تعرفه عوارض                                                           – ضریب K          

1- عوارض مازاد بر تراکم پایه پس از تصویب در کمیسیون ماده 5 یا کمیته فنی یا ابقا توسط کمیسیون ماده 100     –          7   

ب- ماده 11 دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1401 شهرداری صحنه 

ماده 11            –          بهای تامین پارکینگ برای واحدهای مسکونی، تجاری، اداری و غیره 

1- بهای تامین پارکینگ براساس جدول ذیل (KP) محاسبه و اخذ می گردد:

ردیف –                        عنوان تعرفه عوارض                       – نحوه محاسبه عوارض (هر متر مربع)

1      –    بهای تامین پارکینگ برای واحدهای مسکونی                                         10p

2      –         بهای تامین پارکینگ برای واحدهای تجاری / خدماتی –                           p12

3      –       بهای تامین پارکینگ برای واحدهای اداری و بانک ها –                           19p

4      –         بهای تامین پارکینگ برای سایر کاربری ها              –         10p                    

تبصره 1: براساس ضوابط طرح های توسعه شهری احداث و تامین پارکینگ برای ساختمان ها صرفاً در زمان صدور پروانه ساختمانی ضروری می باشد.

تبصره2: در موارد استثناء از جمله موارد ذیل شهرداری می تواند بر اساس ضوابط طرح های توسعه شهری یا مجوز مراجع قانونی (کمیسیون های ماده 5 یا کمیته های فنی طرح های هادی) بدون حذف پارکینگ، پروانه ساختمانی صادر نماید:

الف- ساختمان در برِ خیابان های سریع السیر به عرض 45 متر و بیشتر قرارداشته و دسترسی به محل اتومبیل رو نداشته باشد.

ب- ساختمان در فاصله یکصد متری تقاطع خیابان های به عرض 20 متر و بیشتر واقع شده و دسترسی به محل اتومبیل رو نداشته باشد. (براساس قانون حفظ گردش فضای سبز)

ج- ساختمان در محلی قرار گرفته باشد که ورود به پارکینگ مستلزم قطع درختان کهن باشد که شهرداری اجازه قطع آن را نداده است.

د- ساختمان در برِ کوچه هایی قرارگرفته باشد که به علت عرض کم کوچه ، امکان عبور اتومبیل نباشد.

ذ- ساختمان در معبری قرارگرفته باشد که به علت شیب زیاد، احداث پارکینگ در آن از نظر فنی مقدور نباشد.

ر- درصورتی که مساحت و وضع و فرم زمین زیر ساختمان به صورتی باشد که از نظر فنی نتوان در سطح طبقات احداث پارکینگ نمود.

تبصره 3: شیب مقرر در بند «ذ» براساس ضوابط فنی و شهرسازی تعیین می گردد.

تبصره4: شهرداری موظف است درآمد حاصل از این تعرفه را به حساب جداگانه ای واریز و صرفاً در امر تملک و احداث پارکینگ عمومی هزینه نماید.

تبصره 5: ضریب K باید متناسب با هزینه احداث پارکینگ توسط شهرداری در همان محل باشد.

تبصره 6: ساختمان هایی که برای صدور پروانه ساختمانی پرونده آن ها به کمیسیون ماده 100 ارجاع داده می شوند یا به دلیل کسر یا تامین پارکینگ محکوم به پرداخت جریمه می شوند از پرداخت عوارض این تعرفه معاف می باشند و فقط مشمول پرداخت جرایم کمیسیون می گردند.

ج- دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1401 شهرداری صحنه   

ماده 13    –        عوارض صدور مجوز احداث دکل آنتن مخابراتی

ردیف   –   عنوان تعرفه            –       ماخذ و نحوه محاسبه عوارض –                   توضیحات

آنتن، تاسیسات مخابراتی   –   T=L*P*H2/h*10/a   –         ب:  =Lضریب کاربری (برای کاربری های مسکونی، 

وارتباطی در (BTS)                                –              اداری و بهداشتی 5، برای کاربری های تجاری، اداری و صنعتی4 و سایر کاربری ها 6)                                                                                                                                                 

                                                                                  ج =H:ارتفاع دکل

                                                                                    د =h:ارتفاع ساختمان برای آنتن، BTS و…که در معابر

                                                                                       و فضاهای عمومی شهر نصب می شود عدد ثابت30 درنظر گرفته می شود.

                                                                                   ه: d: عرض معبر (به شرط آن که 0.8 -<  10/d باشد)"

  در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر صحنه به موجب لایحه 1065 مورخ  1402/05/17 توضیح داده است که:

" در خصوص عناوین مندرج در دفترچه عوارض و بها خدمات سال 1401 شهرداری صحنه به استحضار می رساند حسب مکاتبات صورت گرفته از استانداری کرمانشاه به شماره 71/42/108057 مورخ 1400/10/06 و همچنین مکاتبه شماره 4749 مورخ 1400/10/06 سازمان شهرداری ها و دهیاری های استان با شورای اسلامی شهر صحنه موضوع فهرست عوارض قابل وضع و غیر قابل وضع که حسب ردیف 17، عوارض صدور مجوز احداث دکل و آنتن مخابراتی جزء عناوین قابل وضع برای شهرداری های سراسر کشور تعیین گردیده و تعرفه ای نیز تحت عنوان حذف یا کسری پارکینگ که حسب ردیف شماره 20  جزء عناوین غیر قابل وضع برای شهرداری ها اعلام گردیده، در تعرفه سال 1401 شهرداری صحنه درنظر گرفته نشده است. با این حال همان گونه که طی مکاتبه 7127/70012 مورخ 1401/11/12 به سازمان محترم بازرسی استان اعلام گشته شهرداری صحنه هیچ گونه عوایدی و وصولی از کدهای درآمدی فوق و یا مشابه آن نداشته است و در تعرفه عوارض سال 1402 نیز هیچ گونه کد درآمدی با عناوین فوق و عناوین مشابه مصوب نگردیده و به طور کامل از دفترچه تعرفه عوارض حذف گردیده اند که جهت تنویر اذهان آن هیات محترم تصویری از فهرست عناوین تعرفه سال 1402 شهرداری صحنه ضمیمه گشته است. ضمناً طی بند 3 مصوبه شماره 44 این شورا موارد مورد اشاره حذف گردیده اند."

  پرونده در اجرای ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع شده و این هیات به موجب دادنامه شماره 140231390003144892 مورخ 1402/12/1 ماده 6 تحت عنوان عوارض مازاد بر تراکم پایه از دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1401 شهرداری صحنه به استثناء قسمت کمیته فنی از ردیف 1 جدول 1-6 این ماده را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

  رسیدگی به تقاضای ابطال ردیف 1 جدول 1-6 ماده 6 و مواد 11 و 13 از دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1401 شهرداری صحنه در دستور کار هیات عمومی قرار گرفت.

  هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1403/3/8 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف- با توجه به این که براساس آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 97 الی 100 مورخ 1392/2/16 و شماره 573 مورخ 1396/6/14 این هیات مصوبات شوراهای اسلامی شهر درخصوص وضع عوارض برای کسری، حذف یا عدم تامین پارکینگ مغایر با قانون تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 11 تعرفه عوارض محلی سال 1401 شهرداری شهر صحنه که تحت عنوان بهای تامین پارکینگ برای واحدهای مسکونی، تجاری، اداری و غیره به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ب-  با عنایت به این که هیات عمومی دیوان عدالت اداری براساس آراء مختلف خود از جمله دادنامه شماره 620 مورخ 1401/4/7 اعلام کرده است که وضع عوارض ماهیانه و سالیانه درخصوص دکل ها و آنتن های مخابراتی خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و بر همین اساس حکم به ابطال مصوباتی صادر کرده است که متضمن وضع عوارض مذکور است، بنابراین ماده 13 تعرفه عوارض محلی سال 1401 شهرداری شهر صحنه که تحت عنوان عوارض صدور مجوز احداث دکل و آنتن مخابراتی به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ج- اولاً هرگونه اعطای تراکم، تغییر و افزایش آن در صلاحیت کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است و شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهر فاقد هرگونه اختیار قانونی در این خصوص هستند. ثانیاً به موجب ماده 59 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال 1394 شهرداری ها مکلّفند حداکثر ظرف مدت یک هفته پس از پرداخت نقدی یا تعیین تکلیف نحوه پرداخت عوارض به صورت نسیه، نسبت به صدور و تحویل پروانه ساختمانی متقاضی اقدام نمایند و با توجه به مراتب فوق، قسمت کمیته فنی ردیف یک جدول (1-6) از ماده 6 تعرفه عوارض محلی سال 1401 شهرداری صحنه که تحت عنوان عوارض مازاد بر تراکم پایه به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده و متضمن تاکید بر لزوم رعایت شیوه‌نامه تنظیمی در توافق با مالکین متقاضی پروانه ساختمانی است، مغایر با هدف قانونگذار مبنی بر تسریع در فرآیند صدور پروانه ساختمانی بوده و خلاف قانون است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم ‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./

                                                       حکمتعلی مظفری

                                                          رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری