شماره دادنامه: 140231390002330887

تاریخ دادنامه: 1402/9/7

شماره پرونده: 0106375

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای سجاد کریمی پاشاکی

طرف شکایت: سازمان اداری و استخدامی کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال عبارت «لذا چنانچه در قوانین و مقررات استخدامی دانشگاه آزاد اسلامی و شهرداری ها جوازی مبنی بر ماموریت به دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری وجود دارد با رعایت سایر ضوابط و مقررات ماموریت افراد موصوف امکان پذیر می باشد» از نامه شماره 74110-1400/12/28 معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور

         گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال عبارت «لذا چنانچه در قوانین و مقررات استخدامی دانشگاه آزاد اسلامی و شهرداری ها جوازی مبنی بر ماموریت به دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری وجود دارد با رعایت سایر ضوابط و مقررات ماموریت افراد موصوف امکان پذیر می باشد» از نامه شماره 74110-1400/12/28 معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

  " 1- مقام صادر کننده مکاتبه مورد شکایت، معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی می باشد و رییس سازمان مذکور صلاحیت وضع بخشنامه در حدود و اختیارات پیش بینی شده در قوانین را دارد زیرا وفق اصول 126 و 124 قانون اساسی مسیولیت اداری و استخدامی توسط رییس جمهور به معاون خود قابل واسپاری است و مقام امضاء کننده مکاتبه معترض عنه منصرف از آن محسوب می شود.

 2- دانشگاه آزاد اسلامی موسسه غیر دولتی محسوب می شود و مستفاد از ماده 47 قانون مدیریت خدمات کشوری به کارگیری نیروهای آن اعم از مامور، در دستگاه های مشمول این قانون ممنوع عنوان شده است. لذا اگرچه در اساسنامه این دانشگاه امکان ماموریت کارکنانش به دستگاه های اجرایی پیش بینی شده است اما این جواز نمی تواند ناسخ منع نص قانونی اخیرالذکر باشد و موجد حقی بر دستگاه های اجرایی در به کارگیری نیروهای دانشگاه آزاد اسلامی باشد.

 3- شهرداری ها اگرچه دستگاه اجرایی مستفاد از ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری محسوب می شوند اما اولاً موسسات عمومی غیردولتی می باشند و ثانیاً از درآمدهای جاری خود نسبت به پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود بهره می گیرند از این رو در بودجه کشور پرداخت های جاری اعم بر حقوق و دستمزد نیروهای آن پیش بینی نمی شود. لذا حتی با وجود قانون یا مقرراتی مبنی بر امکان ماموریت مستخدمین رسمی (و نه کلیه نیروها اعم بر پیمانی و قراردادی) به دستگاه های اجرایی دولتی، اما اولاً مستفاد از بند (د) ماده 65 قانون برنامه پنجم توسعه، امکان محدود شش ماهه ماموریت مندرج در این بند نیز، صرفاً منوط به اذن مقنن می باشد. لذا چون که در قوانین بعدی اعم بر قانون برنامه ششم توسعه چنین جوازی تنفیذ و تکرار نشده است از این رو با انقضاء برنامه پنجم بنا به اصل حاکمیت قانون، امکان توسعه آن در برنامه های بعدی وجود ندارد و اصل بر عدم صلاحیت قلمداد می گردد. ثانیاً از آنجا که در قوانین مالی حاکم بر دولت چنین ماموریتی از موسسات عمومی غیر دولتی پیش بینی نشده است لذا امکان ماموریت با توجه به دربرگیرنده بودن تصدی پست های سازمانی منجر به ایجاد بار مالی زاید بر اعتبار خواهد شد و چون که در بند (ن) ماده 28 قانون الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم مقررات مالی دولت2 مصوب 1393 و نیز ماده 71 قانون احکام دایمی توسعه و بند (ث) ماده 7 قانون برنامه ششم توسعه ایجاد تعهد زاید بر اعتبار تحت هر عنوانی از جمله وضع بخشنامه ها و … ممنوع دانسته شده است. لذا به کارگیری مامور از شهرداری با تادیه پرداخت های حقوق و مزایای آن به دلیل فقدان امکان جابه جایی هزینه های مربوطه در اعتبارات بودجه حاکم بر اعمال دولت، عملاً منجر به ایجاد بار اضافه پیش بینی نشده در بودجه از حیث پرداخت آن می شود و این موضوع مصداق تبصره الحاقی ذیل ماده 71 مکرر قانون محاسبات عمومی محسوب می شود که بیان داشت: «دریافت و پرداخت هرگونه وجهی تحت هر عنوان توسط دستگاه های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده 5 قانون محاسبات عمومی باید در چهارچوب قوانین موضوعه کشور باشد و هرگونه دریافت و پرداخت برخلاف مفاد این ماده در حکم تصرف غیر قانونی در اموال دولتی است. کلیه مسیولان و مقامات ذی ربط، مدیران، ذی حسابان و مدیران مالی حسب مورد مسیول اجرای این حکم می باشند. در نتیجه امکان ماموریت مستخدمین رسمی شهرداری به دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری نیز به دلیل معاذیر و موانع قانونی یاد شده حتی با در نظر گرفتن وجود جواز در قوانین استخدامی حاکم بر آنها نیز وجود ندارد.

 4- استناد مکاتبه معترض عنه به مصوبه شماره 160229/ت59606هـ-1400/12/11 هیات وزیران بلاوجه و حکم به توسعه این تصویب نامه است زیرا دولت در این تصویب نامه نسبت به تعیین مقرره برای مشمولین دولتی (قوای سه گانه) اقدام نموده است و توسعه آن به بخش غیردولتی و عمومی غیردولتی ضرورتاً نیاز به جواز مقنن دارد.

 با عنایت به موارد مطروحه و توجه به اینکه وفق اصل حاکمیت قانون امکان انتقال و ماموریت از موسسات غیر دولتی و یا عمومی غیر دولتی منوط به اخذ جواز از مقنن است لذا فراز تعیین شده از مکاتبه معترض عنه مخالف قوانین مشروحه و خارج از حدود اختیارات و تکالیف قانونی طرح شکایت است از این رو ابطال فراز تعیین شده را استدعا دارد. " 

 متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

 نامه شماره 74110-1400/12/28 معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور:

  " برادر ارجمند جناب آقای شفقت

         معاون محترم توسعه مدیریت و منابع- وزارت کشور

     با سلام و احترام،

 بازگشت به نامه شماره 216949-1400/12/17 اعلام می دارد: با استناد به مفاد تصویب نامه شماره 160229/ت59606هـ-1400/12/11 هیات وزیـران که مقـرر مـی دارد: «مـاموریت کارمنـدان رسمی یا پیمانی دستگاه های اجرایی غیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری و نیز ماموریت اعضای هیات علمی رسمی و پیمانی دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستان ها و پارک های علم و فناوری که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذیربط می باشند، به دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری در صورت وجود جواز ماموریت در قوانین یا مقررات استخدامی مورد عمل دستگاه مبدا، بلامانع است» لذا چنانچه در قوانین و مقررات استخدامی دانشگاه آزاد اسلامی و شهرداری ها جوازی مبنی بر ماموریت به دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری وجود دارد با رعایت سایر ضوابط و مقررات ماموریت افراد موصوف امکان پذیر می باشد.- معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور " 

 در پاسخ به شکایت مذکور، معاون حقوقی، مجلس و استان ها سازمان اداری و استخدامی کشور به موجب لایحه شماره 9766-1402/2/9 توضیح داده است که:

  " 1- در خصوص بند 1 متن دادخواست مبنی بر اینکه معاونت سرمایه انسانی بر اساس قانون حق پاسخگویی نداشته است، همان گونه که استحضار دارند، در اصل 138 قانون اساسی، اجازه صدور بخشنامه به وزیران و معاونین رییس جمهور در حدود وظایف خویش داده شده است که این مقامات می توانند این امر را به معاونین خود تفویض نمایند.

 2- شاکی در بند 2 متن دادخواست با استناد به ماده 47 قانون مدیریت خدمات کشوری که اشعار می دارد «به کارگیری کارمندان شرکت ها و موسسات غیردولتی برای انجام تمام یا بخشی از وظایف و اختیارات پست های سازمانی دستگاه های اجرایی تحت هر عنوان ممنوع می باشد»، اظهار داشته است که ماموریت کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی ممنوع می باشد. با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی موسسه ای عمومی و غیردولتی است، لذا مشمول ماده مذکور نمی شود. در مصوبه شماره 160229/ت59606هـ-1400/12/11 هیات وزیران نیز این امر مشخص شده است. لذا ادعا مطابق بامقررات نمی باشد.

 3- در خصوص بند 3 متن دادخواست مبنی بر اینکه مصوبه شماره 160229/ت59606هـ-1400/12/11 هیات وزیران صرفاً قوای سه گانه را مشمول قرار داده و توسعه آن در مکاتبه مورد اشاره به بخش غیردولتی و عمومی غیر دولتی بلاوجه است، همان گونه که استحضار دارند، بر اساس مصوبه مذکور ماموریت اعضای هیات علمی رسمی یا پیمانی دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستان ها و پارک های علم و فناوری که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذی ربط می باشند به دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری در صورت وجود جواز ماموریت در قوانین یا مقررات استخدامی مورد عمل دستگاه مبدا بلامانع است. لذا با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی از موسسات دارای مجوز از مراجع مذکور می باشد، مشمول مصوبه موصوف است."

  هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/9/7 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

اولاً هرچند استعلام به عمل آمده طی نامه شماره 216949 مورخ 1400/2/17 وزارت کشور درخصوص تصویب‌نامه شماره 160229/ت59606هـ مورخ 1400/12/11 هیات وزیران است، لیکن اساس استعلام مبتنی بر ماموریت اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و کارکنان رسمی و پیمانی شهرداری ها به دستگاه های مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری است و استعلام در ارتباط با مقوله ماموریت صادر شده و در قانون مدیریت خدمات کشوری پاسخگویی به استعلامات و ابهامات اداری و استخدامی در صلاحیت شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی است. ثانیاً تغییر یک مصوبه یا برعهده مقام واضع آن است یا در جریان تفسیر قضایی و یا تفسیر در مقام اجرا صورت می‌گیرد و به جز موارد فوق تفسیر در اجرای مفاد قانون مدیریت خدمات کشوری با شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی است و این در حالی است که سازمان اداری و استخدامی کشور در مکاتبه‌ای که بخشی از آن مورد شکایت واقع شده، به تفسیر مصوبه هیات وزیران پرداخته و لازم بوده است که در این زمینه مستند خود را در زمینه اجازه تفسیر مصوبه هیات وزیران ارایه دهد و با عنایت به مراتب فوق، درج عبارت «لذا چنانچه در قوانین و مقررات استخدامی دانشگاه آزاد اسلامی و شهرداری ها جوازی مبنی بر ماموریت به دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری وجود دارد با رعایت سایر ضوابط و مقررات ماموریت افراد موصوف امکان پذیر می‌باشد»، در مکاتبه شماره 74110 مورخ  1400/12/28 سازمان اداری و استخدامی کشور خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./ 

                                                               حکمتعلی مظفری

                                                          رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری