|
شماره دادنامه: 140231390002270420 تاریخ دادنامه: 1402/8/30 شماره پرونده: 0106284 مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری شاکی: سازمان بازرسی کل کشور طرف شکایت: شورای اسلامی شهر سمنان موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 44 تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری سمنان و سازمان های وابسته سال 1401 گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمانی بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 217085-1401/7/19 اعلام کرده است: " احتراماً مصوبات شورای اسلامی شهر سمنان از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه آن به شرح ذیل جهت استحضار و اقدام شایسته قانونی اعلام می شود؛ به موجب ماده 44 تعرفه سال 1401 شهرداری سمنان با عنوان «اماکن مذهبی» مصوب شده است: «احداث ساختمان صرفاً با کاربری مذهبی، برای مساجد و مصلی، امام زاده ها و تکایا و حسینه ها و موسسات (مذهبی فرهنگی) به انضمام کتابخانه و یا موزه و … در محوطه مساجد و بعد از تایید شدن نقشه ها در صدور پروانه ساختمانی در سطح شهر مشمول پرداخت کلیه عوارض یا ضریب صفر می گردد. صدور پروانه مسکونی جهت خانه عالم تا 100 مترمربع و سرایداری تا 40 مترمربع و همچنین تجاری تا 2 باب و 100 مترمربع جهت تامین هزینه های اماکن مذکور پس از موافقت مراجع ذیربط در محوطه مسجد یا حسینه، عوارض با ضریب صفر محاسبه می گردد.» این در حالی است که؛ اولاً- مطابق با تبصره 3 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده و نیز بند (ت) ماده 23 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور، کلیه قوانین و مقررات مربوط به اعطاء تخفیف یا معافیت از پرداخت عوارض یا وجوه به شهرداری ها و دهیاری ها ملغی گردیده است. ثانیاً- براساس تبصره ماده 37 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور، مساجد از پرداخت هزینه های عوارض ساخت و ساز صرفاً برای فضاهای اصلی معاف می باشند و این قاعده مشمول مصلی – امام زاده ها- تکایا- حسینیه ها- موسسات (مذهبی فرهنگی) به انضمام کتابخانه و یا موزه و … و خانه عالم- سرایداری و همچنین تجاری مساجد نمی شود. بنا به مراتب آن قسمت از ماده 44 تعرفه سال 1401 شهرداری سمنان که فضاهای غیراصلی مسجد و حسینیه ها را از پرداخت هزینه های عوارض ساخت و ساز معاف نموده است مغایر با تبصره ماده 37 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیات عمومی از تاریخ تصویب مورد تقاضا می باشد." متن مصوبه مورد شکایت به شرح زیر می باشد: " تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری سمنان و سازمان های وابسته سال 1401 ماده 44: اماکن مذهبی احداث ساختمان صرفاً با کاربری مذهبی در اراضی با کاربری مذهبی برای مساجد و مصلی، امام زاده ها و تکایا و حسینه ها و موسسات (مذهبی فرهنگی) به انضمام کتابخانه و یا موزه و …….. در محوطه مساجد و بعد از تایید شدن نقشه ها در صدور پروانه ساختمانی در سطح شهر مشمول پرداخت کلیه عوارض یا ضریب صفر می گردد. صدور پروانه مسکونی جهت خانه عالم تا 100 مترمربع و سرایداری تا 40 مترمربع و همچنین تجاری تا 2 باب و 100 مترمربع جهت تامین هزینه های اماکن مذکور پس از موافقت مراجع ذیربط در محوطه مسجد یا حسینه، عوارض با ضریب صفر محاسبه می گردد." در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر سمنان به موجب لایحه شماره 15/1395–1401/10/11 اعلام کرده است: "بر اساس ماده 44 تعرفه عوارض سال 1401 شهرداری سمنان «احداث ساختمان با کاربری مذهبی برای مساجد و مصلی، امام زاده ها، تکایا و حسینیه ها و موسسات (مذهبی و فرهنگی) به انضمام کتابخانه ها و یا موزه و … در محوطه مساجد و بعد از تایید شدن نقشه ها در صدور پروانه ساختمانی در سطح شهر مشمول پرداخت عوارض و با ضریب صفر می گردد.» صدور پروانه مسکونی جهت خانه عالم تا 100 مترمربع و سرایداری تا 40 مترمربع و همچنین تجاری تا 2 باب و 100 مترمربع جهت تامین هزینه های اماکن مذکور پس از موافقت مراجع ذیربط در محوطه مسجد یا حسینیه «درون مسجد» عوارض ضریب صفر محاسبه می گردد. همانطور که ملاحظه می فرمایند احداث ساختمان با کاربری مذهبی در اراضی کاربری مذهبی برای مساجد و مصلی و تکایا و حسینیه و موسسات مذهبی و فرهنگی و کتابخانه فقط در محوطه های مسجد نه خارج از آن و آن هم به شرط تایید نقشه ها مشمول پرداخت عوارض با ضریب صفر گردیده است. شایان ذکر است بناهای مذکور احداث شده در اراضی داخل محدوده مسجد که عملکرد آن ها تحت نظارت هیات امنای مسجد می باشد مشمول ماده 44 تعرفه عوارض سال 1401 گردیده است. قانون گذار به منظور ترغیب در توسعه اماکن مذهبی و فرهنگی و تشویق و جذب جوانان و نوجوانان به مساجد و اماکن مذهبی اهمیت خاصی قایل شده است و به همین جهت در بند (ث) شق 4 ماده 37 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه های کشور مصوب 1395/11/10 مقرر گردیده به منظور توسعه فضاهای مذهبی و فرهنگی و بهره گیری بهینه از اماکن مذهبی و تثبیت جایگاه مسجد به عنوان اصلی ترین پایگاه عبادی- تربیتی- سیاسی- اجتماعی و فرهنگی اقدامات لازم صورت پذیرد و بند یک شق (ث) ماده 37 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شهرداری ها را موظف نموده در طراحی و اجرای طرح های جامع تفصیلی شهری و هادی روستایی و شهرک ها و شهرهای جدیدالاحداث مسجد و خانه عالم در جوار مساجد جهت استفاده امام جماعت همان مسجد پیش بینی کند و پس از آماده سازی بدون دریافت هزینه و با حفظ مالکیت عمومی در اختیار متقاضیان احداث مسجد قرار دهد. بنابراین ماده 44 تعرفه عوارض سال 1401 شهرداری سمنان در راستای اجرای مقررات مذکور بوده مضافاً در ماده مذکور قید گردیده که احداث بناهای ذکر شده فقط در محوطه مساجد مجاز است و احداث بنا در خارج از محوطه مساجد مشمول تعرفه ماده 44 نخواهد شد. سازمان بازرسی کل کشور در قسمتی دیگر از متن دادخواست در اثبات ادعای مطروحه به بند (ت) ماده 23 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور اشاره نموده که در بند مذکور هرگونه تخفیف و بخشودگی عوارض شهرداری ها توسط دولت ممنوع گردیده در حالی که شهرداری ها سازمان های دولتی به شمار نمی آیند. لذا رد دادخواست تقدیمی سازمان بازرسی کل کشور مورد استدعاست." هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/8/30 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است. رای هیات عمومی الف. به موجب تبصره ماده 37 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395 : «مساجد از پرداخت هزینههای عوارض ساخت و ساز صرفاً برای فضاهای اصلی معاف می‌‌باشند» و بر همین اساس بند اول ماده 44 تعرفه عوارض محلی سال 1401 شهرداری سمنان که به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده و براساس آن مقرر شده است : «احداث ساختمان صرفاً با کاربری مذهبی در اراضی با کاربری مذهبی برای مساجد و مصلی، امامزاده‌ها و تکایا و حسینیه‌ها و موسسات مذهبی و فرهنگی به انضمام کتابخانه و یا موزه و… در محوطه مساجد و بعد از تایید شدن نقشه‌ها در صدور پروانه ساختمانی در سطح شهر مشمول پرداخت کلّیه عوارض با ضریب صفر می‌گردد»، با تبصره ماده 37 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مغایرت دارد و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود. ب. با عنایت به اینکه در بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عـادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی تاکید شده و در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 625 مورخ 1401/4/7 این هیات، اعطای تخفیف و یا معافیت از پرداخت عوارض یا موارد مشابه آن توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار اعلام شده است، بنابراین بند دوم ماده 44 تعرفه عوارض محلی سال 1401 شهرداری سمنان که براساس آن مقرر شده است : «صدور پروانه ساختمانی جهت خانه عالم تا 100 متر مربع، سرایداری تا 40 متر مربع، تجاری تا 2 باب و 100 متر مربع جهت تامین هزینههای اماکن مذکور پس از موافقت مراجع ذیربط در محوطه مسجد یا حسینیه عوارض با ضریب صفر محاسبه می‌گردد»، از این جهت که محاسبه عوارض پذیره با ضریب صفر از مصادیق تخفیف در عوارض است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./ مهدی دربین هیات عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضایی دیوان عدالت اداری
|
آدرس: تهران بزرگراه شهید ستاری بلوار شهید مخبری نبش خیابان ایران زمین
