بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1198
تاریخ دادنامه: 15/4/1400
شماره پرونده: 9902166
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای سجاد کریمی پاشاکی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 1 تصویب نامه شماره 277575/46172-4/12/1389 هیات وزیران
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 1 تصویب نامه شماره 277575/46172-4/12/1389 هیات وزیران را خواستار شده و در جهت تبیین به طور خلاصه اعلام کرده است که:
" از آنجا که اختیارات هیات وزیران مصرح در ماده 4 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1373 به ویژه در بندهای (الف) و (د) این ماده صرفاً حدود به محدوده مناطق آزاد تجاری- صنعتی است لذا تعیین تکلیف برای منطقه غیر منطقه آزاد انزلی از حیث تعیین شعاع تردد از نقاط مرزی منطقه آزاد به شعاع 50 کیلومتر به موجب بند 1 تصویب نامه مورد شکایت مغایر ماده 4 قانون مرقوم از این حیث بوده و همچنین مغایر بند (د) ماده 4 و ماده 14 قانون مرقوم از لحاظ اینکه تصویب مقررات امنیتی و انتظامی مناطق آزاد با تایید فرماندهی کل قوا از مسیولیت های هیات وزیران است و مطابق ماده 14 قانون اخیر و مبادلات بازرگانی مناطق با خارج از کشور پس از ثبت گمرکی شمول مقررات صادرات و واردات مستثنی هستند و مقررات صدور و ورود کالا و تشریفات گمرکی در محدوده منطقه به تصویب هیات وزیران خواهد رسید و مبادلات بازرگانی مناطق با سایر نقاط کشور اعم از مسافری و تجارت تابع مقررات عمومی صادرات و واردات کشور می باشد.
از آنجا که مبادلات بازرگانی از جمله واردات خودرو و استفاده از آن محدود در منطقه آزاد است که واردات به آن صورت پذیرفته شده است لذا خروج آن از منطقه آزاد تابع مقررات عمومی صادرات و واردات کشور است که در صورت عدم رعایت تشریفات قانونی به موجب بند (الف) ماده 113 قانون امور گمرکی مصوب 1390 قاچاق گمرکی مصوب 1390 قاچاق گمرکی محسوب می شود از این رو تجویز مقرره معترض عنه به خروج خودورهای پلاک منطقه آزاد از محدوده قانون منطقه آزاد انزلی با شعاع 50 کیلومتر منجر به نقض قوانین گمرک و در حکم قاچاق محسوب می شود لذا مصوبه مغایر مقررات اعلام شده بوده و درخواست ابطال آن مورد استدعاست. "
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
" تصویب نامه اجرای طرح های مربوط به مناطق آزاد در منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی
مصوب 3/11/1389 هیات وزیران
مرکز امور مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور موظفند با همکاری استانداری و رعایت قوانین و مقررات، نسبت به اجرای تصمیمات زیر اقدام نمایند.
1- اعطای مجوز تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی تا شعاع پنجاه کیلومتر از نقاط مرزی منطقه."
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت به موجب لایحه شماره 128773/44599-8/11/1399 توضیح داده است که:
" بازگشت به ابلاغیه مورخ 24/9/1399 در خصوص « ارسال نسخه دوم دادخواست آقای سجاد کریمی پاشاکی به خواسته ابطال بند 1 مصوبه شماره 277575/ت46172هـ-4/12/1389 موضوع مجوز تردد خودرو پلاک منطقه آزاد تجاری- صنعتی تا شعاع 50 کیلومتری از نقاط مرزی منطقه» که طی پرونده شماره 9909980905801577 و کلاسه پرونده 9902166 در دست رسیدگی است، اعلام می دارد:
1- بر اساس بند 3 تصویب نامه شماره 70441/ت51040هـ-23/6/1393 حکم کلی درباره جواز تردد خودروهای با پلاک مناطق آزاد صرفاً در محدوده این مناطق، مقرر گردیده و بر این مبنا اجرای مصوبات قبلی مربوط به جواز تردد در محدوده مناطق فاقد توجیه و مبنای اصولی است. به بیان دیگر مصوبه اخیرالذکر به عنوان قاعده حاکم در خصوص موضوع لازم الاجرا است و سایر مقررات از جمله مقرره مورد شکایت قابلیت استناد ندارد.
2- موضوع پیش از این نیز در دیوان عدالت اداری مورد رسیدگی قرار گرفته و دادنامه های متعددی از جمله دادنامه شماره 93-9/6/1395 هیات تخصصی اقتصادی، مالی و اصناف دیوان و همچنین دادنامه شماره 9909970906010887-14/7/1399 هیات تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری، صادر شده است که برابر آنها مصوبات هیات وزیران راجع به تجویز تردد خودروها تا شعاع مشخصی خارج از محدوده مناطق آزاد، خارج از اختیارات مقام واضع تشخیص و اعلام نگردیده است. به عبارتی آراء صادره دیوان، مصوبات یاد شده را در چارچوب بند (د) ماده 4 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی و بند (الف) ماده 65 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور تشخیص داده است. بنا به مراتب فوق رد شکایت تقدیمی مورد درخواست است. "
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 15/4/1400 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجـه به اینکه مطابق بند «د» مـاده ۴ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۷۲ با آخـرین اصلاحات تا سـال ۱۳۸۸ تصویب مقررات امنیتـی و انتظامی مناطـق با تاییـد
فرماندهی کل قوا از جمله مسیولیتهای هیات وزیران است و برمبنای مفاد دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۸۸۷-15/7/1399 هیات تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری، مفاد مقررات مذکور به تایید فرماندهی معظم کل قوا رسیده است و با عنایت به اینکه مطابق ماده 112 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 و ماده 65 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395 مدیران سازمان مناطق آزاد تجاری – صنعتی به نمایندگی از طرف دولت بالاترین مقام منطقه محسوب می‌شوند و کلّیه وظایف، اختیارات و مسیولیتهای دستگاههای اجرایی دولتی مستقر در این مناطق به استثنای نهادهای دفاعی و امنیتی برعهده آنها است، بنابراین تجویز تردد خودرو تا شعاع پنجاه کیلومتر از نقاط مرزی منطقه آزاد تجاری – صنعتی انزلی به شرح مقرر در بند 1 تصویب‌نامه شماره 277575/46172-4/12/1389 هیات وزیران و مقید به محدوده شعاع 50 کیلومتری مناطق آزاد خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نیست و ابطال نشد./
مهدی دربین
هیات عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
