بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 1194

تاریخ دادنامه: 8/4/1400

شماره پرونده: 9902190

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ 23/5/1396

گردش کار: شاکی به موجب درخواستی ابطال مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ 23/5/1396 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" در هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان مورخ 23/5/1396، تحت عنوان شهریه دانشجویان خاص موسسات عضو هیات امناء، هیات امناء دانشگاه مصوب نموده است، شهریه فرزندان اعضای هیات علمی و فرزندان اعضای غیر هیات علمی (رسمی و پیمانی/شاغل و بازنشسته) که با پرداخت شهریه در دانشگاه پذیرفته شده اند، به میزان 80 درصد شهریه مصوب سایر دانشجویان باشد.

در حالی که:

اولاً: مفاد مصوبه مذکور، متضمن اعمال تخفیف به شرح فوق الذکر، از موجبات تبعیض ناروا مصرح در بند 9 از اصل 3 قانون اساسی و هم چنین خارج از عدالت اجتماعی مصرح در اصل های 19 و 40 قانون اساسی کشور و مغایر با مبانی اخیرالذکر است. 

ثانیاً: هیات عمومی دیوان در موارد مشابه، به موجب دادنامه شماره 714 مورخ 11/10/1391 قسمتی از مصوبات مورخ 21/12/1386، 11/4/1385 و 4/3/1384 هیات امناء دانشگاه های صنعتی شریف، تهران و امیرکبیر و بر اساس رای های شماره 1126 و 1125 مورخ 3/11/1396 دستور هجدهم مصوبه مورخ 18/3/1390 هیات امناء دانشگاه یزد و بند 24 صورتجلسه مورخ 2/9/1392 دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی مبنی بر اعطاء تخفیف شهریه به فرزندان اعضاء هیات علمی و کارکنان دانشگاه ها را ابطال نموده است.

ثالثاً: هرچند به موجب ماده 1 قانون احکام دایمی کشور، دانشگاه ها بدون رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی و در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیات امناء، عمل می کنند، لکن مصوبات هیات امناء نمی تواند با قانون اساسی کشور مغایر بوده و امتیازی (به غیر حق) برای فرزندان اعضاء هیات علمی و کارکنان دانشگاه قایل شود.

بنا به مراتب مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان مورخ 23/5/1396 مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیات عمومی دیوان (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) با لحاظ ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان، مورد تقاضا می باشد. مزید امتنان است دستور فرمایید از نتیجه اقدام و تصمیم متخذه این سازمان را مطلع نمایند./ معاون حقوقی، امور مجلس و نظارت همگانی"

    متن مقرره مورد شکایت به شرح ذیل می باشد:

مصوبات هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان مورخ 23/5/1396

دستور: (موضوع مصوبه کمیسیون دایمی مورخ 28/4/1396)

تعیین میزان شهریه دانشجویان خاص موسسات عضو هیات امنا

مصوبه: به استناد ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور و بند (و) ماده 7 قانون تشکیل هیات های امنا شهریه دانشجویان خاص موسسات عضو هیات امنا به شرح مندرج در جدول ذیل برای اجرا از نیمسال اول سال 

تحصیلی 1397-1396 به تصویب رسید.

    در پاسخ به شکایت مذکور، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع دانشگاه شهید باهنر کرمان طی لایحه شماره 139321/511-14/11/1399 توضیح داده است که:

"1- همچنانکه استحضار حاصل است برابر ماده یک قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور مصوب 10/11/1395 دانشگاه ها از حیث مسایل آموزشی و سایر موارد در چارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی و اداری مصوب هیات امناء که به تایید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسیده و ابلاغ شده اداره می شوند.

2- دانشگاه شهید باهنر کرمان در منطقه جنوب شرق کشور و در بین استانهای محروم سیستان و بلوچستان و هرمزگان واقع گردیده و از نظر جذب اعضای هیات علمی با موانع زیادی مواجه می باشد، به منظور جذب اعضای هیات علمی، متخصص و مجرب. همواره سیاستهای تشویقی در دستور کار هیات امناء دانشگاه شهید باهنر کرمان می باشد، در همـین راستا هیات امناء در هفـتمین نشست از دوره هفـتم مورخ 23/5/1396 و در مقـام تعیین میزانشهریه دانشجویان خاص موسسات عضو هیات امناء مقرر نموده است، از فرزندان اعضای هیات علمی و فرزندان 

اعضای غیر هیات علمی (رسمی و پیمانی/شاغل و بازنشسته) که با پرداخت شهریه پذیرفته می شوند، 80 درصد شهریه مصوب اخذ گردد. لازم به ذکر می داند، علاوه بر موارد مصرح سه گانه در مصوبه اخیرالذکر، هیات امناء دانشگاه شهید باهنر کرمان جهت کمک به ادامه تحصیل سایر دانشجویان به صورت خاص مصوباتی دارد که شامل: دانشجویان جانباز بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و فرزندان آنان، فرزندان شاهد، آزادگان و فرزندان آنان و دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی نیز می گردد. لذا ملاحظه می فرمایید مفاد مصوبه مذکور به شرح فوق به هیچ وجه از موجبات تبعیض ناروا و هم چنین خارج از عدالت اجتماعی نمی باشد. بلکه مصوبه موصوف صرفاً در راستای پیش بینی تسهیلات تشویقی جهت ترغیب اعضای هیات علمی و جلوگیری از مهاجرت نامبردگان به سایر دانشگاه های کشور وضع شده است.

با عنایت به دفاعیات تقدیمی و نظر به اینکه هیات امناء در تعیین شهریه مطابق مقررات قانونی و در حدود اختیاراتی که قانونگذار وضع کرده بدون الزام به لحاظ سایر قوانین و مقررات صحیح اقدام نموده است. تقاضای ابرام مصوبه هیات امناء را دارد."

  هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 8/4/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی       

براساس بند «ب» ماده 20 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 و ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395 و مفاد آرای شماره 945 مورخ 28/9/1396 و 308 مورخ 7/3/1398 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، تعیین شهریه و اعطای تخفیف درخصـوص آن 

از مصادیق امور مالی محسوب می‌شود و هیاتهای امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی می‌توانند نسبت به تعیین آن اقدام نمایند. با این حال، اعمال تخفیف در پرداخت شهریه تحصیلی باید مبتنی بر مبانی موجه آموزشی و حقوقی باشد و بر همین اساس و با عنایت به اینکه براساس بند (9) اصل سوم قانون اساسی، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است، بنابراین مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ 23/5/1396 که متضمن اعمال تخفیف در شهریه برای فرزندان اعضای هیات علمی و غیر هیات علمی دانشگاه مذکور است، مصداق تبعیض ناروا بوده و به دلیل مغایرت با بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می‌شود./

                                                                                       محمد مصدق

                                                                                      رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری