بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 1174

تاریخ دادنامه: 8/4/1400

شماره پرونده: 9902263

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم طاهره حقی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 1 ماده 11 آیین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال 1391)

     گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 1 ماده 11 آیین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال 1391) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

  " به استحضار می رساند اینجانب ورودی مهر سال 1392 مقطع دکتری رشته ریاضی کاربردی دانشگاه صنعتی سهند تبریز می باشم که علی رغم تلاش برای به پایان رساندن به موقع در سنوات مجاز (10 سال تحصیلی) متاسفانه در نیمسال 94 موفق به دفاع از رساله دکتری خود شدم که دلیل آن نیز آیین نامه مشقت بار دانشگاه متبوع که بر خلاف آیین نامه دوره دکترا (Ph.D) مصوب 8؍8؍1389 شورای برنامه ریزی آموزش عالی که شرط فراغت از تحصیل را چاپ یک مقاله علمی پژوهشی می داند، این دانشگاه شرط دفاع را چاپ دو مقاله (یک jcR  و یک علمی پژوهشی) قرار داده است. علیهذا به دلیل طولانی بودن پروسه داوری مقالات و سایر مشکلات و نرسیدن گواهی پذیرش مقاله موفق به دفاع در زمان مقرر نشدم. اما دانشگاه صنعتی سهند در یک تصمیم نا عادلانه بر خلاف اصل 

30 قانون اساسی و رویه دیگر دانشگاه های کشور، دانشجویان خود را در صورت طی شدن سنوات مجاز جریمه نموده و فارغ التحصیلی ایشان را منوط به پرداخت جریمه آن هم به صورت نقدی می داند. اکنون با توجه به اینکه روند داوری مقالات معمولاً فرایندی زمان بر است و مقاله اینجانب و برخی دیگر از دانشجویان بعد از طی زمان‌‌های طولانی و بعضاً 2 تا 3 ساله مورد پذیرش گرفته و اینکه وقوع چنین امری خارج از اراده اینجانب بوده و با ماهیت تحصیل در دوره روزانه دارای تعارض است از این رو ابطال آیین نامه موصوف را به دلیل مغایرت با قوانین و مقررات خواستارم. " 

  متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

  " آیین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال 1391)

 هـ) مدت مجاز تحصیل:

ماده 11- مدت مجاز تحصیل در دوره دکتری حداقل 5/3 سال و حداکثر 5/4 سال می باشد که در صورت ارایه گزارش پیشرفت تحصیلی مطلوب و دلایل مستند مورد تایید شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده و داشتن پذیرش حداقل یک مقاله در مجلات معتبر نمایه شده ملی و یا بین المللی و حضور مکفی دانشجو طی دوران تحصیل در دانشگاه می تواند حداکثر تا یک نیمسال دیگر توسط شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه تمدید گردد.

 تبصره 1: برای دانشجویانی که موفق نشوند در مهلت حداکثر 5 ساله دوره دکتری را به پایان برسانند، موارد به کمیسیون موارد خاص دانشگاه ارجاع داده می شود. طبق مصوبه هیات امنای دانشگاه نیز از دانشجویانی که نتوانند در موعد 5 سال دوره دکتری را به اتمام برسانند، شهریه براساس نرخ مصوب دانشگاه اخذ خواهد شد. " 

  در پاسخ به شکایت مذکور رییس دانشگاه صنعتی سهند به موجب لایحه شماره 27090-16/12/1399 توضیح داده است که: 

  " در خصوص ابطال مصوبه شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای اخذ جریمه سنوات مازاد دانشجویان دکتری به استحضار می رساند مطابق ماده 8 آیین نامه دوره دکتری مصوب 8/8/1389 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشجویان دکتری به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله (چاپ حداقل یک مقاله در مجلات علمی پژوهشی دارای نمایه معتبر بین المللی) می تواند از رساله خود دفاع کند. در تبصره 2 همین ماده تصریح شده است که احراز شرایط کفایت دستاوردهای علمی رساله تابع دستورالعمل مصوب شورای موسسه می باشد که این مورد در دانشگاه صنعتی سهند برای دانشجویان دکتری با ارایه یک مقاله نمایه شده در jcR  و یک مقاله علمی پژوهشی معتبر محقق می گردد. لذا درخواست دانشجو برای دفاع از راسله با صرفاً یک مقاله علمی پژوهشی نمایه شده در پایگاهی به غیر از پایگاه استنادی jcR ، شرایط مصوب دانشگاه را برآورده نمی کند. حال باتوجه به اینکه دانشجوی مذکور تا پایان نیمسال 10 هیچ کدام از شرایط فوق را احراز نکرده و همچنین اخذ جریمه برای سنوات مازاد دانشجویان دکتری (برای سنوات بعد از نیمسال10) مطابق مصوبه هیات امنای دانشگاه می باشد بنابراین درخواست دانشجو قابل استماع نبوده و رد شکایت استدعا می شود. " 

       هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 8/4/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

براساس بند «ب» ماده 20 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 و ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395 و مفاد آرای صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره 945-28/9/1396 و 308-7/3/1398  

این هیات، تعیین شهریه برای سنوات مازاد تحصیلی از مصادیق امور مالی بوده و تعیین آن در صلاحیت هیاتهای امنای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی است. نظر به اینکه شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند بدون برخورداری از صلاحیت مقرر قانونی و در قالب تبصره 1 ماده 11 آیین‌نامه تکمیلی برگزاری دوره‌های دکترای داخل (سال 1391) نسبت به اخذ شهریه از دانشجویانی که نتوانند در موعد 5 سال دوره دکتری را به اتمام برسانند، اتّخاذ تصمیم نموده است، بنابراین وضع مقرره مذکور خارج از حدود اختیار شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./ 

                                                            محمد مصدق

                                                        رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری