بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 1172-1171

تاریخ دادنامه: 8/4/1400 

شماره پرونده: 0001250- 9902019

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: آقای یداله اسماعیلی فر (مستشار دیوان عدالت اداری) و خانم فاطمه حاتمی

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری  

     گردش کار: در خصوص الزام سازمان اوقاف و امور خیریه به واگذاری زمین اوقافی با اعطای حق تملک اعیان از باب مزایای رفاهی و استخدامی به کارکنان سازمان اوقاف و امور خیریه، شعب دیوان عدالت اداری آراء متفاوتی صادر کرده اند.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

  الف: شعبه 1 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره 94099809001001371 و 9409980900101372 با موضوع دادخواست های خانم فاطمه حاتمی و آقای سیاوش سعیدی به طرفیت سازمان اوقاف و امور خیریه و به خواسته استحقاق واگذاری به اجاره یک قطعه زمین اوقافی با اعطای حق تملک اعیانی از باب مزایای رفاهی و استخدامی به موجب دادنامه های شماره 9509970900100738 و 9509970900100745-8/4/1395 به شرح زیر رای صادر کرده است:

با توجه به توضیحات مکتوب طرف شکایت به شرح لایحه دفاعیه واصله و با عنایت به مفاد سایر محتویات پرونده بالاخص مفاد جوابیه واصله که دلالت بر صحت اقدامات و تصمیمات مشتکی عنه داشته و بر همین اساس چون تخلفی از قوانین و مقررات ذیربط در این مورد مشهود نیست و ایراد موجهی از سوی شاکی به عملکرد آن مرجع وارد نگردیده است و خواسته مطروحه فوق الذکر بنا بر کیفیت موجود قابلیت تحقق را ندارد و الزام طرف شکایت به اجابت خواسته مزبور فاقد مبنای قانونی است، بنابراین به استناد مواد 10 و 58 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1392 حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. این رای وفق ماده 65 قانون اخیرالذکر ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان است. 

  رای شماره 9509970900100738-8/4/1395 به موجب دادنامه شماره 970997095300086-6/1/1397 در شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است و در اجرای اعمال ماده 75 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به دادنامه صادر شده از شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، شعبه 25 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9909970955802890-12/6/1399 ضمن رد اعمال ماده 75 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری دادنامه صادر شده از شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری را تایید کرده است.

رای شماره 9509970900100745 – 8/4/1395 به موجب دادنامه شماره 9709970959300107 – 6/1/1397 در شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.

 اما پس از اعمال ماده 75 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری شعبه 24 تجدیدنظر  

دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9909970955201639-3/6/1399 رای شعبه 23 تجدیدنظر را نقض و به شرح زیر رای صادر کرده است.

  در خصوص درخواست اعمال ماده 75 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری (اعلام اشتباه) نسبت به دادنامه مارالذکر با بررسی، تدقیق و مداقه جمیع اوراق و محتویات پرونده، مفاد و محتوای صورتجلسه تنظیمی مبنی بر اعلام اشتباه از ناحیه احدی از قضات صادر کننده دادنامه موضوع درخواست، مفاد و محتوای دادنامه مذکور و التفات به تصویر احکام کارگزینی شاکی که حاکی از استخدام وی به صورت آزمایشی از تاریخ 1/8/1381 در دستگاه طرف شکایت می باشد و تصویر دستورالعمل پیشنهادی شماره 6351/320-13/6/1379 معاون اداری، مالی امور مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه خطاب به نماینده ولی فقیه، در قالب پیشنهاد واگذاری زمین به کارکنان با شرایط مقرر در دستورالعمل مذکور که نماینده ولی فقیه، هامش دستورالعمل مزبور صریحاً موافقت خویش را با پیشنهاد مطرح شده با رعایت اولویت و نوبت اعلام نموده اند و شاکی در سال 1386 و با توجه به طی مدت زمان مذکور در بند 2 دستورالعمل حایز شرایط بهره مندی (برخورداری) از مفاد دستورالعمل یاد شده بوده است. تصویر نامه مورخ 30/3/1386 رییس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان ملایر مبنی بر واجد شرایط بودن شاکی جهت واگذاری زمین در قالب دستورالعمل خطاب به مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان موید این مطل است. با امعان نظر به اینکه اداره اوقاف و به طریق اولی سازمان اوقاف و امور خیریه متولی اراضی موقوفه می‌‌باشد و به عنوان یک اداره و سازمان دولتی، حق هیچ گونه دخل و تصرف در اراضی موقوفه را ندارد و تنها شخص نماینده ولی فقیه به نمایندگی از سوی ولی فقیه و به تولیت، حق اجاره  دادن اراضی موقوفه عام را با رعایت شرایط و ضوابط شرعی و قانونی دارا می باشد و برابر موافقت مندرج  در هامش دستورالعمل پیشنهادی شماره 6351/320-13/6/1379 شرایط پیشنهادی جهت واگذاری اراضی موقوفه به کارکنان آن سازمان به وسیله نماینده ولی فقیه تایید شده است و اداره مربـوطه با توجـه به وظایف مقرر قانونی ملزم به اجـرای دستور (مـوافقت 

مزبور با شرایط مندرج در آن) می باشد و از سوی دیگر در جریان رسیدگی (روند دادرسی) دلیلی از سوی سازمان اوقاف و امور خیریه مبنی بر نقض دستورالعمل صدرالذکر و یا تغییر در رویه واگذاری به اشخاص ذینفع از قبیل واگذاری به وسیله تعاونی مسکن یا غیره ارایه نگردیده است. در خصوص رفع اثر از مجوز صادره از سوی نماینده ولی فقیه نیز به همین کیفیت دلیل یا مستندی ارایه نشده است. بنا به مراتب ماضی الذکر و نظر به حق مکتسبه ایجاد شده برای شاکی از قِبَل مجوزهای یاد شده (دستورالعمل مذکور و موافقت نماینده ولی فقیه) و اینکه اسقاط حق مکتسبه ایجاد شده  از مجاری قانونی مستلزم مجوز قانونی است که در مانحن فیه چنین مجوزی ارایه نگردیده است، بر همین اساس تقاضای اعمال ماده 75 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری (اعلام اشتباه به عمل آمده از ناحیه رییس شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) را منطق با قانون و وارد تشخیص ضمن نقض دادنامه شماره 107-6/11/1397 صادره از شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، تجدیدنظر خواهی به عمل آمده از سوی آقای سیاوش سعیدی، نسبت به دادنامه شماره 745-8/4/1395 صادره از شعبه اول بدوی دیوان عدالت اداری را وارد تشخیص در اجرای مواد 71 و 85 قانون فوق الذکر با نقض دادنامه مذکور حکم به ورود شکایت شاکی به شرح خواسته صادر و اعلام می نماید رای صادره قطعی است.

       هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 8/4/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف- تعارض در آراء محرز است.

ب– اولاً: در هیچ یک از قوانین و مقررات حاکم، الزام به واگذاری زمین به عنوان مزایای رفاهی کارمندان پیش‌بینی نشده و دخل و تصرف در موقوفات نیز تابع قوانین و مقررات وقف است و ارتباطی با امور اداری و 

استخدامی و حقوق و مزایای کارکنان سازمان اوقاف و امور خیریه ندارد. ثانیاً: دستورالعمل شماره 320/6351-13/6/1379 که توسط شاکیان پرونده‌های موضوع تعارض به آن استناد شده، صرفاً پیشنهادی بوده است که به طور مشروط مورد موافقت رییس سازمان اوقاف و امور خیریه قرار گرفته است و مبنای قانونی مشخصی برای ارایه و پذیرش آن وجود ندارد و در عین حال براساس بخشنامه شماره 97/599623-20/6/1397 نماینده ولی فقیه و رییس سازمان اوقاف و امور خیریه از کلّیه مجوزهای صادره با موضوع اعطای حق تملک و فروش اعیانی موقوفات رفع اثر شده است. ثالثاً: به موجب بند 19 سیاست های اجرایی سازمان اوقاف و امور خیریه (موضوع نامه شماره 1/36791-17/12/1397) واگذاری تملک اعیان جز در موارد ضروری و خاص ممنوع اعلام شده است. رابعاً: براساس بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه‌ در تمام ‌زمینه‌های مادی و معنوی، از وظایف دولت است و‌ اختصاص اراضی موقوفه به کارکنان سازمان اوقاف و امور خیریه از مصادیق تبعیض ناروا بوده و مغایر با  اصول قانون اساسی است و چنانچه براساس تصمیم اداری سازمان اوقاف و امور خیریه و برخلاف ضوابط قانونی به تعدادی از کارکنان آن سازمان زمین وقفی واگذار شده باشد، این امر حق مکتسبه‌ای را برای سایر کارکنان سازمان مزبور ایجاد نمی‌کند تا براساس آن بتوان سازمان اوقاف و امور خیریه را به واگذاری زمین ملزم کرد. بنا به مراتب فوق، دادنامه شماره 9909970955802890-12/6/1399 صادره از شعبه 25 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که درخصوص خواسته مطالبه زمین از سازمان اوقاف و امور خیریه به عنوان مزایای رفاهی بر رد شکایت صادر شده، صحیح و منطبق با موازین قانونی است. این رای به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است./ 

                                                             محمد مصدق

                                                        رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری