تاریخ: 1402/1/15
اعلام کنندگان تعارض: 1. آقای جواد سپهری کیا 2. آقای عباس محدث 3. صندوق بازنشستگی کشوری 4. آقای مهدی مفتخری
موضوع: اعلام تعارض در آرای صادر شده توسط شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در رابطه با موضوع افزایش 1/15 درصدی همسان سازی مستمری بازنشستگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شعب دیوان عدالت اداری آرای متعارض صادر کرده اند. با این توضیح که شعبه 24 بدوی دیوان عدالت اداری در دو پرونده جداگانه با موضوع فوق الذکر به موجب دادنامه های شماره 140131390000956776-1401/4/28 و 140131390000429265-1401/2/28 با استدلالی مشابه به شرح زیر به ورود شکایت رای صادر کرده است:
نظر به اینکه اولاً مستند به ماده 30 قانون برنامه ششم و همچنین جزء یک بند (الف) و بند (ب) تبصره 12 ماده واحده قانون بودجه سال 1399 دولت مکلف است که مستمری بازنشستگان تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق تامین اجتماعی نیروهای مسلح را افزایش داده و متناسب سازی را در خصوص آنها اجرا نماید که در این راستا نیز صندوق بازنشستگی کشوری متناسب سازی مستمری بازنشستگی را بنابر ماده 3 آیین نامه اجرایی بندهای (الف) و (ب) تبصره 12 ماده واحده قانون بودجه 1399 مصوب هیات وزیران مورخ 1399/1/20 و همچنین مواد 6 و 7 تصویب نامه شماره 74264/ت58036هـ-1399/7/1 هیات وزیران و دستورالعمل اجرایی متناسب سازی حقوق بازنشستگان کشوری و لشگری مصوب سازمان برنامه و بودجه از ابتدای مهر ماه 1399 پس از اعمال ماده 1 آیین نامه یاد شده، مطابق اعتبارات مقرر، اجرایی و برقرار نموده است و ثانیاً: پیرو برقراری همسان سازی یاد شده سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی متعاقباً بنابر بند 1 بخشنامه شماره 461040-1399/7/28 و ابلاغیه شماره 855/م/18-1400/4/15 مقرر نموده است که امتیازات جدول گروه های بیست گانه ابلاغی به وزارت تعاون برای بازنشستگان آن دسته از دستگاه های اجرایی که میانگین 90 درصد اقلام حقوق مشمول کسور بازنشستگی شاغلان آنها از امتیازات جدول مذکور بیشتر می باشد و همچنین مدرسین بازنشسته دانشگاه ها با اعمال ضریب 1/15 محاسبه می گردد و صندوق بازنشستگی کشوری نیز در همین راستا احکام افزایش مستمری مربوط را از تاریخ 1400/4/15 صادر نموده است در نتیجه با توجه به اینکه خواهان بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی و مشترک صندوق بازنشستگی کشوری می باشد که مشمول افزایش یاد شده بوده و حکم مستمری وی نیز در این راستا اصلاح گردید و مستند به دادنامه شماره 164-1370/12/20 هیات عمومی دیوان عدالت اداری عدم تامین اعتبار، مسقط حق شاکی و تکلیف دستگاه نخواهد بود، خواسته یاد شده موجه تشخیص و حکم به ورود شکایت صادر می گردد.
متعاقب تجدیدنظر خواهی نسبت به آرای صادر شده توسط شعبه 24 بدوی دیوان عدالت اداری، پرونده های مذکور به شعب 25 و 26 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ارجاع شد و این شعب در رابطه با موضوع مشابه فوق الذکر اقدام به صدور آرای متفاوت کردند. با این توضیح که شعبه 26 تجدیدنظر به موجب دادنامه شماره 1742-1401/7/25 ضمن رد تجدیدنظر خواهی، دادنامه شماره 140131390000956776-1401/4/28 شعبه 24 بدوی مبنی بر ورود دعوا را عیناً تایید کرد لیکن شعبه 25 تجدیدنظر به موجب دادنامه شماره 4387-1401/7/9 ضمن پذیرش اعتراض و نقض دادنامه شماره 140131390000429265-1401/2/28 شعبه 24 بدوی به شرح زیر به رد شکایت رای صادر کرده است:
به صراحت ماده 71 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور مصوباتی که دارای بار مالی برای صندوق های بازنشستگی هستند در صورتی قابل اجرا می باشند که بار مالی ناشی از آن قبلاً محاسبه و در قوانین بودجه کل کشور و یا بودجه سالانه صندوق ذیربط تامین شده است، در غیر این صورت مشمول پرداخت از سوی صندوق مربوطه نیست. این در حالیست که سازمان برنامه و بودجه کشور که متولی تهیه و تنظیم بودجه کشور است به صراحت اعلام کرده است که بار مالی ناشی از ابلاغیه شماره 855/م/18-1400/4/15 نه تنها در قوانین بودجه سنواتی تامین نشده بود، بلکه امکان تامین اعتبار مورد نیاز برای اجرای ابلاغیه فوق را نیز ندارد. بدین منظور طی نامه شماره 5601/م/18-1400/9/29 ابلاغیه مذکور را لغو نمود. بنا به مراتب و صرف نظر از اینکه ابلاغیه 855/م/18-1400/4/15 لغو ابلاغیه فوق منطبق بر مقررات و موازین قانونی بوده یا نبوده است اساساً با توجه به اینکه بابت بار مالی ابلاغیه مذکور سازمان برنامه و بودجه کشور به صراحت اعلام کرده است که اعتباری در اختیار صندوق بازنشستگی کشوری قرار نداده است و صندوق بازنشستگی کشوری نیز اعلام نموده که اعتباری جهت اجرای ابلاغیه مورد ادعا دریافت نکرده است، لذا صندوق بازنشستگی کشوری به صراحت ماده 71 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور تکلیفی به پرداخت ضریب 1/15 (پانزده درصد) حقوق بازنشستگی شاکی از 1400/4/15 ندارد، با توجه به مراتب فوق اعتراض تجدیدنظر خواه وارد تشخیص ضمن نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/1/15 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف. تعارض در آراء محرز است.
ب. اولاً مبنای اعمال ضریب 1/15 درصد در حقوق بازنشستگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در راستای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان صورت گرفته، ابلاغیه شماره 855/م/18 مورخ 1400/4/15 سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان اداری و استخدامی کشور بوده که رییس سازمان برنامه و بودجه کشور متعاقباً و به موجب نامه شماره 5601/م/18 مورخ 1400/8/29 اعلام کرده است : «با استناد به بندهای (ت) و (ث) ماده 7 قانون برنامه ششم توسعه، جزء 5 بند (الف) تبصره 12 قانون بودجه سال 1400 و ماده 74 قانون مدیریت خدمات کشوری مبنی بر اینکه هرگونه افزایش حقوق منوط به تایید شورای حقوق و دستمزد و امکان تامین اعتبار می‌باشد و از آنجا که ترتیبات مندرج در ماده 74 قانون مدیریت خدمات کشوری اجرا نشده و اعتبار مورد نیاز قابل تامین نمی‌باشد، بدینوسیله ابلاغیه شماره 855/م/18 مورخ 1400/4/15 لغو می‌گردد» و در نتیجه با لغو ابلاغیه مربوط به اعمال ضریب 1/15 درصد برای بازنشستگان موصوف توسط سازمان برنامه و بودجه کشور، اعمال ضریب مذکور موضوعیت ندارد. ثانیاً برمبنای ماده 71 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب 1399/11/10 کلّیه تصویب‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها، دستورالعملها و همچنین تصمیمات و مصوبات هیاتهای امنا و مراجع و مقامات اجرایی و دستگاههای اجرایی که متضمن بار مالی برای صندوقهای بازنشستگی یا دستگاههای اجرایی و دولت است، در صورتی قابلیت اجرا دارد که بار مالی ناشی از آن قبلاً محاسبه و در قوانین بودجه کل کشور و یا بودجه سالانه دستگاه یا صندوق ذیربط تامین شده باشد و ایجاد و تحمیل هرگونه بار مالی مازاد بر ارقام مندرج در قوانین بودجه سنواتی یا صندوق ذیربط ممنوع است. ثالثاً عدم تامین اعتبار در صورتی مسقط حقوق افراد و تکالیف دستگاههای ذیربط نیست که این حقوق و تکالیف به موجب قانون ایجاد شده باشد و الزام صندوق بازنشستگی کشوری به اعمال ضریب 1/15 در حق بازنشستگان ذینفع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بدون تامین بار مالی، تحمیل ناروا به صندوق بازنشستگی کشوری و فاقد وجاهت قانونی است. بنا به مراتب فوق، رای شماره 4387 مورخ 1401/7/9 صادره از شعبه 25 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که بر رد شکایت اصدار یافته، صحیح و منطبق با موازین قانونی بوده و به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
حکمتعلی مظفری
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
