بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905812448

تاریخ دادنامه: 3؍10؍1401

شماره پرونده: 0002988

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری                                                                                                                                             

شاکی: آقای مسلم شجاعیان فر

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره ماده 9 آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) مصوب جلسه شماره 871-24؍11؍1394 شورای عالی برنامه ریزی آموزشی (موضوع ابلاغیه شماره 27722؍2-17؍2؍1395 معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری)

     گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی  ابطال تبصره ماده 9 آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) مصوب جلسه شماره 871-24؍11؍1394 شورای عالی برنامه ریزی آموزشی (موضوع ابلاغیه شماره 27722؍2-17؍2؍1395 معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری) را به استناد مواد 12 و 13 قانون مجازات اسلامی خواستار شده و به طور خلاصه اعلام کرده است که:

  " به استحضار می رساند حکم مقرر در تبصره ماده 9 آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی بدون توجه به ماهیت رشته و زمان بر بودن پروژه تحصیلی دانشجو ناعادلانه می باشد چرا که امکان دارد دانشجوی ملزم به چاپ مقاله در مجلات بین المللی گردد و دریافت پذیرش چاپ مقاله در این مجلات نوعاً زمان بر می باشد. ضمن اینکه ماهیت برخی رشته ها همچون علوم پایه به نحوی است که دستیابی به نتیجه آزمایشات و چاپ دستاوردهای آن به طول می انجامد.

همچنین دسترسی به آزمایشگاه با توجه به تراکم دانشجویان سخت بوده و همین موارد منجر به افزایش طول دوره تحصیل در مقطع دکتری می شود که جریمه این افزایش مدت تحصیل معمولاً جریمه و اخراج از دانشگاه می باشد. علی ایحال ابطال تبصره مورد شکایت را خواستارم. "

  متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

  " آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (ph.D)

   مقدمه: به استناد بند 12 ماده 3 آیین نامه شورای عالی برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (مصوب 28؍7؍1393) این آیین نامه تدوین و به اجرا گذاشته می شود.

………

 ماده 9: مدت تحصیل در دوره دکتری تخصصی، حداقل شش نیمسال تحصیلی و حداکثر هشت نیمسال تحصیلی است.

تبصره: در صورتی که دانشجو در مدت مقرر دانش‌آموخته نشود، موسسه اختیار دارد به پیشنهاد استاد راهنما، مدت تحصیل را حداکثر تا دو نیمسال تحصیلی افزایش دهد. برای دانشجوی مشمول آموزش رایگان، تحصیل در نیمسال اول کماکان به صورت رایگان اما در نیمسال دوم منوط به پرداخت هزینه ثابت است که طبق تعرفه هیات امنا تعیین و طبق شیوه نامه مصوب موسسه دریافت می شود. چنانچه دانشجویی در این مدت دانش آموخته نشود پرونده وی برای تصمیم گیری در خصوص ادامه تحصیل به کمیسیون موارد خاص موسسه ارجاع می شود.

…… – وزیر علوم تحقیقات و فناوری "

 علی رغم ابلاغ دادخواست وضمایم آن به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تا زمان رسیدگی به پرونده در چلسه هیات عمومی، پاسخی از طرف آن مرجع واصل نشده است.

   هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 3؍10؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

تعیین شهریه برای سنوات مازاد تحصیلی مفاداً از مصادیق امور مالی بوده و لذا با توجه به حکم مقرر در بند «ب» ماده 20 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 و ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395 که اختیارات هیاتهای امنا در تصویب امور مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی را بدون متابعت از قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی مورد تایید قرار داده و همچنین با عنایت به مفاد آرای متعدد صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله آرای شماره 945 مورخ 28؍9؍1396 و شماره 2623 مورخ 5؍9؍1398 این هیات، وضع مقرره مورد شکایت به دلیل آنکه شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی به عنوان مرجع تصویب‌کننده آن راساً به تعیین شهریه اقدام نکرده و تعیین آن را به هیاتهای امنا احاله کرده است، خارج از حدود اختیار نیست. ولی با توجه به اینکه مصوبه مورد اعتراض برخلاف ملاک مقرر در رای شماره 140009970905810313 مورخ 4؍3؍1400 هیات عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص وجود تمایز میان معاذیر موجه و غیرموجه در تمدید سنوات، در مورد اخذ شهریه برای سنوات مازاد بر 9 نیمسال تفکیکی میان عذر موجه و غیرموجه قایل نشده و به صورت مطلق اخذ شهریه را برای تمدید سنوات دانشجویان تجویز نموده است و این در حـالی است که حتی سنوات بالاتر از 10 نیمسال نیز با مـوافقت کمیسیون مـوارد خاص دانشگاه به دانشجو اعطا می‌شود و همین امر قرینه‌ای بر پذیرش وجود عذر موجه در عدم فارغ التحصیلی است، لذا اطلاق تبصره ماده 9 آیین‌نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) مصوب جلسه شماره 871 مورخ 24؍11؍1394 شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی (موضوع ابلاغیه شماره 27722؍2 مورخ 17؍2؍1395 معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری) در حدی که متضمن اعطای صلاحیت به هیاتهای امنای دانشگاهها برای تعیین شهریه برای سنوات مازاد بر 9 نیمسال بدون توجه به تفکیک بین عذر موجه و غیرموجه است، خارج از حدود اختیار شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./

مهدی دربین

هیات عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری