بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905812442

تاریخ دادنامه: 3؍10؍1401

شماره پرونده: 0101394

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری   

شاکی: خانم سیده پانته آ وفایی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه شماره 4257؍500؍د-22؍8؍1397 دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی  

     گردش کار: 1- شاکی به موجب دادخواستی ابطال نامه شماره 4257؍500؍د-22؍8؍1397 دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

  " نظر به اصل اعطا هرگونه مجوز در دریافت هزینه از سوی موسسات دولتی منوط به حکم صریح قانونگذار است و رفع تبعیضات ناروا برای همگان در تمام زمینه های مادی و معنوی به حکم بند 9 اصل 3 قانون اساسی از وظایف دولت جمهوری اسلامی است. لذا تصویب دریافت شهریه تحصیلی برای آحاد دانشجویان کشور در حیطه قانونگذار می باشد. به لحاظ مغایرت قانونی دستورالعمل مصوبه جلسه شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به شماره 4257؍500؍د-22؍8؍1397 تصویب و اجرای مصوبه شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از مصادیق خروج از صلاحیت اجرایی و ورود به صلاحیت تقنینی و تداخل قوه مجریه و مقننه است. لذا ابطال و اصلاح مصوبه مذکور و لغو افزایش سالیانه شهریه دانشجویان انتقالی از خارج کشور از سوی هیات امناء دانشگاه علوم پزشکی مشهد و استرداد مبالغ مازاد دریافت شده مورد استدعا می باشد. " 

2- متن نامه مورد شکایت به شرح زیر است:

   " مصوبه شماره 4257؍500؍د-22؍8؍1397 دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 

    جناب آقای دکتر هاشمی

   وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

  همان‌گونه که استحضار دارید با توجه به مسایل و مشکلات دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور و ضرورت اتخاذ تدابیر و راهکارهای لازم جهت تسهیل امور این عزیزان، موضوع تسهیل امکان ادامه تحصیل ایشان در دانشگاه های کشور، در شصت و نهمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 24؍4؍1397 مطرح، مطابق این مصوبه در صورت موافقت شورای انتقال دانشجویان ایرانی خارج از کشور وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با انتقال این افراد، اخذ پذیرش به عهده متقاضی بوده و میزان شهریه افرادی که با انتقال ایشان برای ادامه تحصیل در داخل کشور براساس ضوابط و مصوبات شورای عالی برنامه ریزی موافقت به عمل آمده است، معادل ریالی شهریه ای خواهد بود که در دانشگاه محل تحصیل در خارج از کشور پرداخت می‌نموده اند. 

پیرو سوالات پیش آمده در خصوص نرخ محاسبه ارز جهت دریافت شهریه دانشجویان مذکور، طی نامه شماره 838؍100-11؍7؍1397 وزارت متبوع، ملاک محاسبه پرداخت معادل ریالی شهریه دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور که براساس بخشنامه مذکور جهت ادامه تحصیل به دانشگاه های داخل کشور منتقل می‌شوند، قیمت ارز رسمی کشور اعلام شده است.

با عنایت به تفسیر مختلف از نرخ ارز رسمی کشور (ارز سنا، ارز نیما، ارز ETS)  در عمل، مبالغ و شهریه های بسیار متفاوت از دانشجویانی که موفق به اخذ موافقت کمیسیون انتقال شده اند مطالبه شده است و این امر موجب سردرگمی و بلاتکلیفی دانشگاه ها و دانشجویان شده است.

با توجه به اینکه براساس اعلام نظر بانک مرکزی ارز اختصاص یافته به دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور در محدوده قیمت ارز نیما یا ETS می‌باشد و به منظور ایجاد وحدت رویه، با نظرخواهی از معاونین آموزشی دانشگاههای علوم پزشکی کشور در همایش اخیر معاونین آموزشی و همچنین نظر شورای بین‌الملل معاونت آموزشی، میزان شهریه برای دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج و متقاضی انتقال به داخل کشور به شرح ذیل جهت بررسی و تصویب هیات امنای دانشگاه ها پیشنهاد می‌گردد.

(ارقام به میلیون ریال برای هر سال باشد)

ارقام مذکور براساس هزینه های مورد نیاز برای آموزش هر رشته در دانشگاههای مختلف و با رویکرد ایجاد مکانیستم  توزیع داوطلبان در دانشگاههای مختلف کشور تنظیم و پیشنهاد گردیده است و پس از تصویب هیات امنای دانشگاه ذی‌ربط قابل اجرا خواهد بود- معاون آموزشی و دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی " 

 3- در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طی لایحه شماره 1516؍107-19؍6؍1401 ضمن دفاع ماهوی اعلام کرده است که نامه مورد اعتراض صرفاً در حدود ارایه پیشنهاد به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و حاوی هیچ تصمیم و مقرره عام الشمولی نیست.    هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 3؍10؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

براساس بند 1 ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 رسیدگی به شکایات، تظلّمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین‌نامه‌ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداریها و موسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به علّت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز و یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلّف در اجرای قوانین و مقررات یا خـودداری از انجـام وظایف مـوجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود، از جملـه صلاحیتها و وظایف هیات عمومی دیوان عدالت اداری است. نظر به اینکه مصوبه شماره 4257؍500؍د مورخ 22؍8؍1397 شورای آموزش پزشکی و تخصصی صرفاً در حد یک پیشنهاد بوده و مستقلاً متضمن وضع قاعده لازم‌الاجرایی نیست و مادامی که توسط هیات امنای هر دانشگاه به تصویب نرسیده حیات حقوقی نخواهد یافت، بنابراین از مصادیق مقررات موضوع بند 1 ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 محسوب نمی‌شود و رسیدگی به آن در هیات عمومی دیوان عدالت اداری قابل طرح نیست./

مهدی دربین

هیات عمومی دیوان عدالت اداری

 معاون قضایی دیوان عدالت اداری