بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905812044

تاریخ دادنامه: 22؍9؍1401

شماره پرونده: 0003788

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای ابراهیم بابایی

مـوضـوع شکـایت و خـواسته: ابطال بند 8 ماده 1 آیین نامه چگونگی تشخیص صلاحیت نامزدها برای سمت های عضویت در هیات مدیره، بازرس و مدیر عامل شرکت های تعاونی روستایی کشاورزی و مدیران عامل اتحادیه ها

گـردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لوایح تکمیلی، ابطال بند 8 ماده 1 آیین نامه چگونگی تشخیص صلاحیت نامزدها برای سمت های عضویت در هیات مدیره، بازرس و مدیر عامل شرکت های تعاونی روستایی کشاورزی و مدیران عامل اتحادیه ها را به استناد مواد 33 و 44 قانون شرکت های تعاونی و اصل 44 قانون اساسی خواستار شده است.

  متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

"ماده 1- داوطلبان عضویت در هیات مدیره و بازرس و مدیرعامل تعاونی ها علاوه بر شرایط مقرر در مواد 51، 52 و 53 قانون شرکت های تعاونی مصوب 1350 و اصلاحات بعدی آن باید دارای شرایط ذیل باشند:

…….

8- داشتن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم برای اعضای هیات مدیره و بازرسان و مدرک تحصیلی لیسانس برای مدیرعامل"

  در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست دفتر امور حقوقی وزارت جهاد کشاورزی به موجب نامه شماره 6772 مورخ 4؍2؍1401، لایحه مدیر حقوقی سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به شماره 31221 مورخ 17؍11؍1400 را ارایه کرده است. خلاصه دفاعیات به شرح زیر است: 

"سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران بر اساس ماده 3 قانون اساسنامه سازمان مصوب 19؍12؍1348 به ویژه بندهای 3 و 27 ماده مذکور، وظیفه توسعه شبکه تعاونی در روستا و مراقبت و نظارت بر فعالیت های اقتصادی و اجتماعی شرکت های تعاونی اعم از روستایی و کشاورزی و اتحادیه های آن ها را به عهده دارد. سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در انجام ماموریت های محوله بر اساس ماده 3 اساسنامه و مواد قانون شرکت های تعاونی مصوب 16؍3؍1350 به ویژه بند 6 ماده 133 قانون مذکور، با توجه به مطالعه و نظارت مستمر تعاونی های تحت پوشش و شناسایی نقاط ضعف، چالش ها و مشکلات آن ها و به منظور رفع مشکلات و نقاط ضعف و بهره گیری از فرصت ها و همچنین ارتقای بهره وری تعاونی ها، اقدام به تهیه آیین نامه مورد اشاره نموده و به استناد ماده 26 قانون شرکت های تعاونی و ماده مربوطه در اساسنامه های تعاونی ها، طی نامه شماره 741؍14433 مورخ 4؍6؍1383 مقام عالی وقت سازمان به مدیریت های تعاون روستایی استان ها جهت طرح و تصویب آیین نامه مذکور در مجامع عمومی تعاونی ها نموده است.

با عنایت به ماده 7 قانون شرکت های تعاونی مبنی بر اینکه مجمع عمومی عالی ترین مرجع اتخاذ تصمیم و ابراز اراده جمعی اعضا برای اداره امور شرکت تعاونی می باشد و به استناد ماده مربوطه در اساسنامه تعاونی ها از جمله ماده 37 اساسنامه شرکت تعاونی روستایی مبنی بر اینکه تصمیماتی که در مجمع عمومی با رعایت مقررات گرفته می شود برای کلیه اعضا اعم از حاضر و غایب نافذ و معتبر خواهد بود، در نتیجه رعایت آیین نامه های مصوب تا زمانیکه لغو نشده باشد برای کلیه اعضا نافذ و لازم الاجرا می باشد.

شرکت های تعاونی روستایی پیشـرو آمل، آیین نامه مذکور را در مجمـع عمومی عادی مورخ 1؍12؍1378 طرح و به تصویب رسانده است و تا زمانیکه لغو آن به تصویب مجمع عمومی تعاونی نرسیده باشد، به استناد ماده 37 اساسنامه شرکت، معتبر و رعایت آن توسط اعضا و هیات مدیره و بازرسان ضروری بوده و سازمان تعاون روستایی بر اساس وظایف مندرج در ماده 3 قانون اساسنامه سازمان و ماده 21 قانون شرکت های تعاونی مبنی بر اختیارات و وظیفه سازمان در تایید اوراق تاسیس و تغییرات اساسنامه و ارکان تعاونی (هیات مدیره و بازرسان) و مدیر عامل در انطباق با قوانین و مقررات جهت ثبت تاسیس و اخذ آگهی تغییرات ثبتی توسط سازمان، انتخاب آقای ابراهیم بابایی را در مجمع عمـومی تاریخ 30؍6؍1400 شرکت تعـاونی روستایی پیشرو آمل، مغـایر با بند 8 ماده یک آیین نامه تشخیص صلاحیت نامزدهای سمت هیات مدیره، بازرس و مدیر عامل مصوب در مجمع عمومی عادی مـورخ 1؍12؍1387 شـرکت تعاونی مذکـور تشخیص و از ثبت آگهی تغییرات آن به استناد ماده 21 قانون شرکت های تعاونی ممانعت به عمل آورده است.

موضوع مهم اینکه این سازمان به استناد ماده 133 بند 6 صرفاً وظیفه تهیه نمونه اساسنامه و آیین نامه های مورد نیاز شرکت های تعاونی را بر عهده دارد و تا زمانی که در مجمع عمومی آن تعاونی به تصویب نرسد قابلیت اجرا ندارد و لذا شرکت مذکور که آیین نامه مورد نظر را به تصویب مجمع عمومی رسانیده می بایست لغو اجرای آن را از مجمع عمومی بخواهد نه دیوان عدالت اداری."

  هیات عمـومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 22؍9؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

براساس بند 1 ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 رسیدگی به شکایات، تظلّمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین‌نامه‌ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری ها و موسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به علّت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز و یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلّف در اجرای قوانین و مقررات یا خـودداری از انجـام وظایف مـوجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود، از جملـه صلاحیت ها و وظایف هیات عمومی دیوان عدالت اداری است. نظر به اینکه مدیر حقوقی سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور به موجب لایحه شماره 31221؍400؍184 مورخ 17؍11؍1400 اعلام کرده است که سازمان مرکزی تعاون روستایی برمبنای مـاده 133 قانون شرکت هـای تعاونی و بند 6 آن وظـیفه تهیه اساسنامه و آیین‌نامه‌های نمونه و فرم های مربوطه را برعهده دارد و آیین‌نامه مورد اعتراض را به مدیریت های تعاونی روستایی در استان ها ارسال کرده است تا در مجامع عمومی شرکت ها طرح و تصویب شود و لازم‌ الاجرا شدن آیین‌نامه مزبور منوط به تصویب در مجامع عمومی شرکت های تعاونی روستایی است، لذا بند 8 ماده 1 آیین‌نامه چگونگی تشخیص صلاحیت نامزدها برای سمت عضویت در هیات مدیره، بازرس و مدیرعامل شرکت های تعاونی روستایی، کشاورزی و مدیران عامل اتحادیه‌ها مستقلاً دارای ماهیت الزام آور نبوده و از مصادیق مقررات موضوع بند 1 ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 که قابل طرح و رسیدگی در هیات عمومی دیوان عدالت اداری هستند، محسوب نمی‌شود./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری