بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 140109970905811477 و 140109970905811478
تاریخ دادنامه: 1؍9؍1401
شماره پرونده: 0100008-0004360
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: آقایان وحید جاودان و خانم معصومه عدالتی سروستانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مواد 1، 4، 5 و 6 پیوست شماره 3 آیین نامه و شیوه نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیل (ویژه ورودی های 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 دانشگاه پیام نور
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواست ها و لوایح جداگانه، ابطال مواد 1، 4، 5 و 6 پیوست شماره 3 آیین نامه و شیوه نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیل (ویژه ورودی های 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 دانشگاه پیام نور را به استناد ماده 4 قانون مدنی، بندهای 9، 10 اصل سوم و اصول 3، 159 و 170 قانون اساسی و آرای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور به شماره های 516-7؍1؍1368 و 71-4؍9؍1353 خواستار شده اند و اعلام کرده اند که محدودیت های مقرر در مواد مورد شکایت از آیین نامه دانشگاه پیام نور در رابطه با شرایط معادل سازی دروس و واحدهای گذرانده شده، ادلانه نیست و علاوه بر تحمیل هزینه های اضافی به دانشجویان، موجب تضییع حقوق ایشان می شود؛ چرا که دانشگاه ها با استناد به آیین نامه مورد اعتراض از معادل سازی برخی از دروس و واحدهای گذرانده شده توسط دانشجویان، اجتناب می نماید.
متن مواد مورد شکایت به شرح زیر است:
" شیوه نامه اجرایی مربوط به آیین نامه یکپارچه آموزشی
پیوست 3: معادل سازی
1- صرفاً بررسی تقاضای معادل سازی دانشجویان اخراجی و انصرافی و تغییر رشته که دروسی را در همان دوره رسمی مورد تایید وزارتین گذرانده باشند مقدور است.
………..
4- حداکثر 50 درصد کل واحدهای گذرانده شده قابل معادل سازی است.
5- دروسی که بیش از 5 سال از زمان گذراندن آنها گذشته باشد، قابل معادل سازی نیستند.
6- دروس عملی و نظری- عملی قابل معادل سازی نیستند.
………….. "
علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن به دانشگاه پیام نور، تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیات عمومی، پاسخی از طرف آن دانشگاه واصل نشده است.
در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 موضوع به هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی وپزشکی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و این هیات به موجب دادنامه شماره 140109970906010488-30؍7؍1401 بند 2 پیوست شماره 3 آیین نامه و شیوه نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیلی (ویژه ورودی های 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 دانشگاه پیام نور را قابل ابطال تشخیص نداد و به رد شکایت رای صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
رسیدگی به تقاضای ابطال بندهای 1، 4، 5 و 6 پیوست شماره 3 آیین نامه و شیوه نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیلی (ویژه ورودی های 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 دانشگاه پیام نور در دستورکار جلسه هیات عمومی قرار گرفت.
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 1؍9؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- نظر به اینکه براساس ماده 1 پیوست شماره 3 آیین‌نامه و شیوه‌نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیلی (ویژه ورودیهای 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 شورای آموزشی دانشگاه پیام نور صرفاً تقاضای معادل‌سازی دانشجویان اخراجی، انصرافی و تغییر رشته که دروسی را در همان دوره رسمی مورد تایید وزارتین گذرانده باشند، قابل بررسی بوده و به فارغ‌التحصیلان دیگر رشته‌ها اشاره‌ای نشده است، لذا مقرره مذکور از حیث خارج نمودن بدون دلیل دانش‌آموختگان از فهرست اشخاصی که می‌توانند معادل‌سازی دروس مشابه گذرانده شده را تقاضا نمایند، متضمن اعمال تبعیض ناروا میان این اشخاص و دانشجویان اخراجی، انصرافی و تغییر رشته بوده و با بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مغایرت دارد و از سوی دیگر اجبار دانش‌آموختگان سابق به اخذ مجدد دروس مشابه که در رشته‌ای دیگر گذرانده‌اند، منجر به تحمیل هزینه اضافی می‌شود که اخذ آن برمبنای حکم مقرر در ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 و ماده 60 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب سال 1393، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و لذا ماده 1 پیوست شماره 3 آیین‌نامه و شیوه‌نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیلی (ویژه ورودیهای 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 شورای آموزشی دانشگاه پیام نور برمبنای دلایل مزبور و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
ب. با توجه به اینکه در ماده 4 پیوست شماره 3 شیوه‌نامه مورد شکایت حداکثر 50 درصد از واحدهای گذرانده شده قابل معادل‌سازی اعلام شده و در ماده 6 پیوست شماره 3 شیوه‌نامه نیز دروس عملی و نظری – عملی را قابل معادل‌سازی تشخیص نداده و این در حالی است که ایجاد چنین محدودیتی مستند و مبنای قانونی ندارد و از سوی دیگر تکلیف دانشجویان به اخذ مجدد دروس مشابه مازاد بر 50 درصد مقرر در ماده 4 و همچنین دروس عملی و نظری – عملی، منجر به تحمیل هزینه اضافی می‌شود که اخذ آن برمبنای حکم مندرج در ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 و ماده 60 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب سال 1393 خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و لذا مواد 4 و 6 پیوست شماره 3 آیین‌نامه و شیوه‌نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیلی (ویژه ورودیهای 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 شورای آموزشی دانشگاه پیام نور برمبنای دلایل یادشده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
ج. با عنایت به اینکه ماده 5 پیوست شماره 3 شیوه‌نامه مورد اعتراض کلّیه دروسی را که بیش از 5 سال از زمان گذراندن آنها گذشته باشد، به طور مطلق قابل معادل‌سازی تشخیص نداده و این در حالی است که امکان عدم تغییر محتوای این دروس در بازه زمانی 5 ساله و حتی بیش از آن وجود دارد، لذا اطلاق ماده 5 پیوست شماره 3 آیین‌نامه و شیوه‌نامه اجرایی یکپارچه آموزشی تمام مقاطع تحصیلی (ویژه ورودی های 1400 و بعد از آن) مصوب 10؍8؍1399 شورای آموزشی دانشگاه پیام نور در حدی که متضمن عدم قابلیت معادل‌سازی دروس مشابه گذرانده شده‌ای است که بیش از 5 سال از گذراندن آنها سپری گردیده و محتوای آن نیز در این مدت تغییر نکرده است، از این حیث که منجر به تحمیل هزینه اضافی شده و اخذ آن برمبنای حکم مندرج در ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 و ماده 60 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب سال 1393 خلاف قانون است، مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./
حکمتعلی مظفری
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
