بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905811472

تاریخ دادنامه: 24؍8؍1401

شماره پرونده: 0003183

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری                                                                                                                                             

شاکیان: انجمن صنفی کارفرمایی تولید کنندگان و صادرکنندگان شمش سرب ایران و آقای حسین جوادی با وکالت آقای هدایت اله سلطانی نژاد

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند6 بخشنامه شماره 413262؍1400-30؍3؍1400 مدیرکل دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران و مصوبات سی و دومین نشست کمیته اقدام ارزی سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص ایفای تعهدات ارزی صادرات از محل ورود موقت 

     گردش کار: آقای هدایت اله سلطانی نژاد به وکالت از شاکیان به موجب دادخواست و لوایح تکمیلی ابطال بند6 بخشنامه شماره 413262؍1400-30؍3؍1400 مدیرکل دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران و مصوبات سی و دومین نشست کمیته اقدام ارزی سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص ایفای تعهدات ارزی صادرات از محل ورود موقت را به استناد مواد 37 و 51 قانون امور گمرکی و مواد 1 و 81 تا 89 آیین نامه اجرایی قانون مذکور، مواد 12 و 13 قانون صادرات و واردات سال 1372 خواستار شده است و اعلام کرده است که بند 6 بخشنامه  مورد شکایت معافیت تعهد ارزی واحدهای تولیدی شمش سرب را بدون قید 

تاریخ و زمان شروع لغو نموده است و بر این اساس ضمن نادیده گرفتن مصوبات قانونی سابق، موانع و محدودیت های فراوانی برای شرکت های مذکور ایجاد کرده است.

 متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است:

الف- بند 6 بخشنامه شماره 413262؍1400-30؍3؍1400 مدیرکل دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران:

  " کلیه واحدهای ستادی و گمرکات اجرایی

      موضوع: نحوه ارسال اطلاعات صادرات از محل ورود موقت (موضوع ماده 51 قانون امور گمرکی)

 با سلام و احترام

  به پیوست تصویر نامه شماره 8003؍100؍1400-17؍3؍1400 رییس کل سازمان توسعه تجارت منضم به تصویب یک برگ مصوبات سی و دومین جلسه کمیته اقدام ارزی ( قابل مشاهده در قسمت تصاویر همین بخشنامه) جهت هرگونه اقدام لازم در ارتباط با مصوبات 1، 2 و 3 طبق مفاد مندرج در صورت جلسه موصوف با رعایت سایر مقررات و تشریفات ارسال و مواردی به شرح ذیل نیز اعلام می گردد:

………..

6- با عنایت به صورتجلسه مورد اشاره، مفاد بخشنامه شماره 1490725؍97-14؍12؍1397 و همچنین ارجاع شماره 29 موضوع شناسه 8230062-22؍7؍1399 کان لم یکن تلقی می‌گردد. لذا  از استناد به بخشنامه های قبلی در این خصوص در مکاتبات و یا ارسال اطلاعات براساس فایل‌های موضوع بخشنامه های مزبور به جهت جلوگیری از مکاتبات زاید جداً خودداری می‌گردد …………..- مدیرکل دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران" 

ب- مصوبات سی و دومین نشست کمیته اقدام ارزی سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص ایفای تعهدات ارزی صادرات از محل ورود موقت:

  " 1- صادرکنندگان از محل ورود موقت که نسبت به ارایه لوح فشرده حاوی اطلاعات ورود موقت و صادرات خود تا تاریخ 31؍6؍1399 به گمرک جمهوری اسلامی ایران اقدام نموده اند و مراتب نقص اطلاعات ایشان از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام گردیده است، موظفند حداکثر دو هفته بعد از اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران نسبت به رفع نواقص و تحویل اطلاعات به گمرک جمهوری اسلامی ایران اقدام نمایند.

 تبصره: گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز موظف است ظرف یک هفته پس از رفع نواقص مراتب را به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام نماید.

 2- صادرکنندگان از محل ورود موقت که تاکنون نسبت به ارایه لوح فشرده حاوی اطلاعات ورود موقت و صادرات خود تا تاریخ 31؍6؍1399 به گمرک جمهوری اسلامی ایران اقدام ننموده اند، موظفند حداکثر تا تاریخ 31؍3؍1400 نسبت به مراجعه به گمرکات ورود موقت کننده و ارسال لوح فشرده مزبور به گمرک جمهوری اسلامی ایران اقدام نمایند.

 3- صادرکنندگانی که در بازه زمانی 1؍7؍1399 تا 30؍12؍1399 نسبت به صادرات از محل ورود موقت اقدام نموده اند، حداکثر تا 31؍4؍1400 فرصت خواهند داشت تا نسبت به ارایه لوح فشرده حاوی اطلاعات ورود موقت خود به گمرک جمهوری اسلامی ایران اقدام نمایند. " 

 در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی گمرک جمهوری اسلامی ایران به موجب لایحه شماره 799190؍1401-7؍6؍1401 به طور خلاصه توضیح داده است که:

  " به مـوجب بند 6 مصوبـه شمـاره 4353؍ت55300هـ-22؍1؍1397 هیات وزیران کلیه صـادرکنندگان مکلف شده اند ارز حاصل صادرات را مطابق ترتیباتی که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مشخص می شود به چرخه اقتصادی باز گردانند. با عنایت به مراتب فوق و مستند به تبصره ذیل ماده 4 قانون مقررات صادرات و واردات بخشنامه ابلاغی این دفتر در راستای مصوبات ابلاغی دستگاه های ذیربط بوده و اطلاعات واصله از گمرکات در خصوص آمار صادرات مربوط به اقلامی که بیش از 80 درصد سهم وزنی آنها از محل ورود موقت مواد اولیه نیز برای بانک مرکزی ارسال گردیده و مسیولیت اقدام و نحوه آن با بانک مرکزی می باشد و ارتباطی با وظایف و اختیارات گمرک ایران ندارد. لذا بند 6 بخشنامه که مورد اعتراض قرار گرفته، عدم ارسال اطلاعات بر اساس بخشنامه های صادره قبلی بوده است چرا که نحوه اقدام پیرامون رفع تعهدات ارزهای از محل ورود موقت بر اساس مصوبات ابلاغی بعدی صورت می پذیرد و لازم بوده مراتب به گمرکات  اجرایی برای توجه به موضوع ارسال اطلاعات توجه داده شود تا بعداً مورد اعتراض سایر ذینفعان من جمله صادرکنندگانی که سهم مواد اولیه آنها در محصول نهایی کمتر از 80 می باشد قرار نگیرد. نظر به مراتب فوق و با التفات به اینکه گمرک ایران به عنوان مرزبان اقتصادی مستند به ماده 3 قانون امور گمرکی وظیفه اعمال سیاست های دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کالا را عهده دار می باشد. لذا در راستای ایجاد رویه واحد در گمرکات نسبت به صدور بخشنامه در این خصوص اقدام نموده است و هیچ گونه تخلف از قوانین و مقررات از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران صورت نگرفته و با عنایت به اینکه خواهان نیز ایراد موثری بر نحوه عملکرد گمرک ایران  وارد ننموده است، لذا مستند به قوانین مذکور رد دادخوست مطروحه مورد استدعاست. " 

 علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن به سازمان توسعه تجارت ایران، تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیات عمومی، پاسخی از طرف آن مرجع واصل نشده است.

     هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 24؍8؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف- با توجه به اینکه براساس بند 6 بخشنامه شماره 413262؍1400 مورخ 30؍3؍1400 مدیرکل دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران مقرر شده است که : «…مفاد بخشنامه شماره 1490725؍97 مورخ 14؍12؍97 و همچنین ارجاع شماره 29 موضوع شناسه 8230062  مورخ 22؍7؍99 کان لم یکن تلقّی می‌گردد…» و حسب اظهارات نمایندگان حقوقی گمرک جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 8؍8؍1401 هیات تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری، عبارت "کان لم یکن" در بند 6 بخشنامه شماره 413262؍1400 مورخ 30؍3؍1400 به معنای عطف به ماسبق شدن حکم مقرر در این بند بوده و در نتیجه مفاد بخشنامه شماره 1490725؍97 مورخ 14؍12؍1397 را از تاریخ صدور آن یعنی 14؍12؍1397 لغو می‌کند، لذا اطلاق بند 6 بخشنامه شماره 413262؍1400 مورخ 30؍3؍1400 مدیرکل دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران در حدی که عطف به ماسبق شده است، با حکم مقرر در ماده 4 قانون مدنی مغایرت دارد و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

ب- نظر به اینکه در خصوص تقاضای ابطال مصوبات سی و دومین نشست کمیته اقدام ارزی سازمان توسعه تجارت ایران، هیات تخصصی صنایع و بازرگانی در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تعیین تکلیف نکرده است، لذا هیات عمومی در رسیدگی به این خواسته با تکلیفی مواجه نیست و در این قسمت پرونده به هیات تخصصی برای تعیین تکلیف برگردانده می شود./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری