بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905811421

تاریخ دادنامه: 17؍8؍1401

شماره پرونده: 0003974

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری                                                                                                                                             

شاکی: خانم سپیده قوامی ماسوله

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه شماره 3308؍99؍5030-28؍7؍1399 و بخشنامه شماره 4490؍99؍5030-14؍8؍1399 مدیرکل مستمری های سازمان تامین اجتماعی

     گردش کار: شاکی به موجب درخواست و لوایح تکمیلی، ابطال نامه شماره 3308؍99؍5030-28؍7؍1399 و بخشنامه شماره 4490؍99؍5030-14؍8؍1399 مدیرکل مستمری های سازمان تامین اجتماعی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

  " قانونگذار در ماده 58 قانون اصلاح قانون شهرداری مصوب 27؍11؍1345 مقرر داشته که مقررات استخدامی کلیه کارکنان شهرداری ها و موسسات وابسته به آن بر طبق آیین نامه ای خواهد بود که وزارت کشور به استناد تبصره 38 قانون بودجه اصلاحی سال 1342 کل کشور تدوین و به تصویب هیات وزیران می رساند و هیات  وزیران نیز در جلسه مورخ 12؍8؍1358 به استناد ماده 58 اصلاحی قانون شهرداری و تبصره 38 قانون بودجه 1343 آیین نامه استخدامی شهرداری تهران را به تصویب رسانده است. به موجب بند (ب) ماده 2 آیین نامه استخدمی شهرداری تهران مصوب 12؍8؍1358 مستخدم رسمی شهرداری تابع قانون استخدام کشوری است. از طرفی تبصره 1 ماده 74 قانون استخدام کشوری مصوب 1345 در سال 1365 اصلاح و سه تبصره به آن الحاق و همچنین مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری در سال های 1368 و 1370 اصلاح گردیده است. بند (ب) تبصره 1 اصلاحی مورخ 3؍10؍1370 ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری مقرر می دارد: «مستخدمین رسمی و یا ثابت مشمول این قانون می توانند با دارا بودن شرایط زیر و موافقت دستگاه دولتی متبوع خود بازنشسته شوند: الف) مستخدمین مرد با 50 سال سن و 25 سال سابقه خدمت ب) مستخدمین زن با 25 سال سابقه خدمت.

 از آنجا که بر اساس ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری چون نهادهای عمومی غیردولتی از شمول مقررات قانون اخیرالذکر مستثنی شده اند لذا شهرداری ها که طبق ماده 3 قانون مزبور از جمله نهادهای عمومی غیردولتی محسوب می شوند از شمول مقررات قانون مدیریت خدمات کشوری خارج خواهند بود. رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 87 الی 91-27؍1؍1398 و بند 1 نظریه مشورتی کارگروه قوانین عمومی و امور بین الملل اداره کل حقوقی قوه قضاییه به شماره 1574؍7-30؍7؍1391 مندرج در پرونده کلاسه 58؍421؍91 موید این نظر است. ضمن اینکه مقررات قانون مدیریت خدمات کشوری، مقررات قانون استخدام کشوری را نسخ ننموده است بند 2 نظریه مشورتی مارالذکر نیز موید این نظر می باشد. از طرفی رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 140009970905811303-5؍5؍1400 موضوع پرونده کلاسه 9903152 صرف نظر از نوع صندوق، مستخدمین شهرداری های مندرج در دادنامه اخیرالذکر را مشمول قانون استخدام کشوری دانسته است. از آنجا که نامه های شماره 3308؍99؍5030-28؍7؍1399 و 4490؍99؍5030-14؍8؍1399 مدیرکل مستمری های سازمان تامین اجتماعی عام الشمول بوده و مغایر با قوانین پیش گفته بالاخص ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری و آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری مذکور می باشند، بنا به مراتب فوق مستنداً به بندهای 2 و 3 اصل 156 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، جهت احیای حقوق عامه و نظارت بر حسن اجرای قوانین، تقاضای رسیدگی به موضوع مطروحه و همچنین انعکاس آن به ریاست دیوان عدالت اداری در اجرای ماده 80 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 15؍4؍1392 به منظور ابطال دو نامه اخیرالذکر به دلیل مغایرت با قوانین پیش گفته را دارم. " 

 متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است:

الف- نامه شماره 3308؍99؍5030-28؍7؍1399 مدیرکل مستمری های سازمان تامین اجتماعی:

  " مدیرکل محترم منابع انسانی شهرداری تهران

    موضوع: بازنشستگی کارکنان شهرداری

 بازگشت به نامه شماره 676117؍311-12؍7؍1399 ضمن معطوف نمودن توجه آن مدیریت به مفاد نامه 3033؍99؍100-14؍4؍1399 مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی اشعار می دارد:

 حسب ماده (101) قانون مدیریت خدمات کشوری، کلیه کارمندان پیمانی دستگاه های اجرایی از لحاظ برخورداری از مزایای تامین اجتماعی نظیر بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، بیکاری، درمان با رعایت این قانون مشمول قانون تامین اجتماعی یا قوانین بازنشستگی مورد عمل دستگاه اجرایی ذیربط قرار می گیرند. لذا نحوه کسورات بیمه و بازنشستگی کلیه کارکنان شاغل در مجموعه شهرداری ها و شرکت های تابعه که طبق قانون کار به خدمت گرفته شده اند و یا بر مبنای ماده 4 قانون تامین اجتماعی حق بیمه آنها به این سازمان پرداخت می گردد؛ تابع قانون تامین اجتماعی می باشد. علی ایحال با توجه به مراتب فوق، بازنشستگی کارکنان آن نهاد در صورت احراز کلیه شروط مقرر در قانون به استناد مقررات عام قانون تامین اجتماعی صورت خواهد گرفت. 

  شایان ذکر است بـا استناد به بخشنامـه شماره 543420-25؍9؍1398 سازمـان اداری و استخدامـی کشور و در راستای بند 4 نامه اخیرالذکر، دستگاه های اجرایی می توانند با توجه به اختیار مربوطه نسبت به بازنشستگی مستخدمین مذکور در مشاغل تخصصی و غیرتخصصی با 30 سال سابقه خدمت قابل قبول و مدرک تحصیلی کارشناسی و پایین تر (بدون شرط سنی) و کارکنان دارای مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر با سی سال سابقه خدمت در صورت تقاضای مستخدم و سی و پنج سال سابقه خدمت قابل قبول (بدون شرط سنی) اقدام نمایند.-مدیر کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی " 

ب- بخشنامه شماره 4490؍99؍5030-14؍8؍1399 مدیرکل مستمری های سازمان تامین اجتماعی:

  " ادارات کل بیمه ای استان ها

    موضوع: بازنشستگی کارکنان دستگاه های اجرایی ( شهرداری)

 احتراماً پیرو رونوشت نامه شماره 3308؍99؍5030-28؍7؍1399 به آگاهی می رساند:

 در راستای شفافیت عملکرد و تکریم جامعه هدف و ایجاد وحدت رویه، مقتضی است در صورت استعلام دستگاه های اجرایی از نحوه بازنشستگی مستخدمین خود دستور فرمایید ضمن بررسی شرایط قانونی حاکم بر افراد متقاضی از جمله مواد 76 و 78 قانون تامین اجتماعی و تبصره های ذیل آن با قانون مدیریت خدمات کشوری مراتب را با ذکر مستند قانونی و مکتوب به دستگاه ذیربط اعلام نمایند.- مدیر کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی " 

 در پاسخ به شکایت  مذکور، مدیرکل امور حقوقی و قوانین سازمان تامین اجتماعی به موجب لایحه شماره 614؍1401؍7100-6؍2؍1401 به طور خلاصه توضیح داده است که:

  "وفق ماده 4 قانون استخدام کشوری و تبصره ذیل آن «مستخدمین وزارتخانه ها و موسسات دولتی مشمول این قانون از دو نوع خارج نخواهند بود، رسمی و پیمانی» و «افرادی که طبق مقررات قانون کار به خدمت دولت مشغول می شوند کارگر شناخته شده و با آنان طبق مقررات قانون کار رفتار خواهد شد…» مطابق ماده 4 آیین نامه استخدام پیمانی موضوع «تبصره» ماده 6 قانون استخدام کشوری مصوب 15؍6؍1368 «افرادی که در مشاغل کارگری موضوع تبصره ماده 4 قانون استخدام کشوری به خدمت پذیرفته می شوند تابع مقررات قانون کار می باشند و از شمول این آیین نامه مستثنی خواهند بود.»  مطابق تبصره 1 ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخـدام کشـوری مـورد استناد شـاکی مقرر گردید، « مستخدمین رسمی و یا ثابت مشمول این قانون می توانند با دارا بودن شرایط زیر و موافقت دستگاه دولتی متبوع خود بازنشسته شوند.

الف- مستخدمین مرد با 50 سال سن و 25 سال سابقه خدمت

ب- مستخدمین زن با 45 سا سن و 25 سال سابقه خدمت»

 با عنایت به اینکه مفاد تبصره مذکور صرفاً ناظر بر کارکنان رسمی و ثابت مشمول این قانون بوده و در صورتی که کارکنان موقت و نیز کارگران شهرداری، مشمول صندوق تامین اجتماعی قرار گیرند، بازنشستگی این قبیل افراد بر مبنای قانون تامین اجتماعی صورت می پذیرد. بنابراین ملاحظه می فرمایید که استناد شاکی در این خصوص بلاوجه بوده و از این حیث خواسته شاکی قابل رد می باشد. نامه  معترض عنه (3308؍99؍5030-28؍7؍1399) بر اساس مقررات مورد اشاره صادر شده است. بنابراین نحوه کسورات بیمه بازنشستگی کلیه کارکنان شاغل در مجموعه شهرداری ها و شرکت های تابعه که طبق قانون کار به خدمت گرفته شده اند، بر مبنای ماده 4 قانون تامین اجتماعی حق بیمه آنها به این سازمان پرداخت می گردد تابع قانون تامین اجتماعی می باشد. بنابراین با توجه به مراتب مذکور بازنشستگی کارکنان شهرداری پایتخت و استان هایی که دستگاه مذکور با تعریف مندرج در ماده 3 قانون مدیریت خدمات کشوری تطبیق دارند، در صورت احراز کلیه شرایط مقرر در قانون به استناد مقررات عام تامین اجتماعی صورت خواهد گرفت لذا از این حیث نیز خواسته شاکی محکوم به رد است.

  شایان ذکر است به استناد بخشنامه 543420-25؍9؍1398 سازمان اداری و استخدامی کشور و در راستـای بند 4 نامه فوق الذکر دستگاه های اجرایی خصوصاً شهرداری استان ها که در عداد دستگاه های دولتی محسوب می‎شوند، می توانند با توجه به اختیار مربوطه نسبت به بازنشستگی مستخدمین مذکور در مشاغل تخصصی و غیرتخصصی با 30 سال سابقه خدمت قابل قبول و مدرک تحصیلی کارشناسی و پایین تر ( بدون شرط سنی) و کارکنان دارای مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر با سی سال سابقه خدمت در صورت تقاضای مستخدم و سی و پنج سال سابقه خدمت قابل قبول (بدون شرط سنی) وفق ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری اقدام نمایند. بنابراین ملاحظه می فرمایید که نامه معترض عنه منطبق با قوانین و مقررات جاری و رعایت مفاد مواد 3 و 117 قانون مدیریت خدمات کشوری صورت پذیرفته و از این حیث خواسته شاکی قابل رد می باشد. با عنایت به مراتب فوق و اینکه اقدامات سازمان وفق مقررات مورد استناد در لایحه مزبور صورت پذیرفته و موارد مورد استناد شاکی در خصوص موضوع مطروحه بلادلیل بوده و نامه های معترض عنه مغایرتی با قانون ندارد صدور رای به رد شکایت مورد استدعاست. " 

    هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 17؍8؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

اولاً نامه‌ شماره 3308؍99؍5030 مورخ 28؍7؍1399 و بخشنامه 4490؍99؍5030 مورخ 14؍8؍1399 مدیرکل مستمریهای سازمان تامین اجتماعی در مقام تبیین برخی از قوانین و مقررات حاکم صادر شده‌اند و مفاد این نامه‌ها متضمن حکم به شمول قانون مدیریت خدمات کشوری بر کارکنان شهرداریها نیست. ثانیاً با توجـه به اینکه مخاطب نامه شماره 3308؍99؍5030 مـورخ 28؍7؍1399 مدیرکل مستمری های سـازمان تامین اجتماعی، اداره کل منابع انسانی شهرداری تهران بوده که مشمول لایحه قانونی شمول قانون استخدام کشوری (غیر از شهرداری پایتخت) به کارکنان شهرداری مصوب سال 1358 شورای انقلاب نیست، لذا در این نامه به شمول مقررات قانون تامین اجتماعی در بازنشستگی کارکنان آن شهرداری تاکید شده است. ثالثاً قسمت اخیر نامه شماره 3308؍99؍5030 مورخ 28؍7؍1399 مدیرکل مستمریهای سازمان تامین اجتماعی ناظر بر سایر دستگاههای اجرایی است که مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری هستند. بنا به مراتب فوق، نامه‌ شماره 3308؍99؍5030 مورخ 28؍7؍1399 و بخشنامه 4490؍99؍5030 مورخ 14؍8؍1399 مدیرکل مستمریهای سازمان تامین اجتماعی خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نیست و ابطال نشد./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری