بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905811253

تاریخ دادنامه: 12؍7؍1401

شماره پرونده: 0100248

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای بهمن زبردست

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه شماره 5318؍500؍1401 مورخ 28؍1؍1401 معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال نامه شماره 5318؍500؍1401 مورخ 28؍1؍1401 معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" مطابق بند (الف) ماده 23 قانون احکام دایمی برنامه جلوگیری از صادرات هرگونه کالا به منظور تنظیم بازار داخلی ممنوع اعلام شده است و این ممنوعیت شامل کالاهای کشاورزی نیز می شود. به موجب بند 4 مصوبات نهمین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی مورخ 25/5/1397 مقرر گردید: به منظور جلوگیری از کاهش عرضه و افزایش قیمت کالاها در بازار داخلی وزیر صنعت معدن و تجارت می تواند در چهارچوب دستورالعملی که به تصویب رییس جمهور می رسد، صادرات برخی از کالاها را در شرایط اضطراری برای محدوده زمانی معین مشروط یا ممنوع کند. 

عدم ذکر عنوان وزیر جهاد کشاورزی در این مصوبه، با وجود آنکه، به موجب بند (الف) ماده 1 قانون تمرکز وظایف و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی مصوب سال 1391، کلیه اختیارات، وظایف و امور مربوط به سیاست گذاری، برنامه ریزی، نظارت و انجام اقدامات لازم در موارد تجارت اعم از صادرات، واردات و تنظیم بازار داخلی محصولات و کالاهای اساسی زراعی، باغی و گیاهی دارویی از وزارت صنعت، معدن و تجارت منتزع و به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شـده، نشـان می دهد که شـورای عالی همـاهنگی اقتصادی، این مصوبه را عمدتاً در خصوص کالاهای صنعتی تصویب نموده، اگر هم احیاناً نیازی به ایجاد محدودیت در صادرات کالاهای کشاورزی باشد باید توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت صورت گیرد.

در عمل هم، اگر وزارت جهاد کشاورزی نیاز به ایجاد محدودیت در صادرات کالاهای کشاورزی می دید، از وزارت صنعت، معدن و تجارت درخواست می کرد تا اعمال این محدودیت را از گمرک درخواست کند، اما حال که وزارت صنعت، معدن و تجارت، چندی است با تمکین در برابر آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال نامه های این وزارت در مورد ایجاد ممنوعیت برای صادرات از جمله دادنامه شماره 1251 مورخ 9؍10؍1399، از صدور چنین نامه هایی خودداری می کند. وزارت جهاد کشاورزی طی نامه مورد شکایت، راساً از گمرک درخواست کرده، «ممنوعیت صادرات محصولات سیب زمینی، گوجه فرنگی، پیاز و بادمجان تا اطلاع ثانوی به گمرکات اجرایی کشور ابلاغ شود.»

لذا با عنایت به این توضیحات و با اتخاذ ملاک از آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری در این خصوص، از آنجا که: الف) در نامه مورد شکایت صراحتاً ذکر شده این ممنوعیت صادرات، نه در مورد دسته ای از اقلام خاص دامی، نباتی، خاک زراعی و مرتعی و گونه هایی که جنبه حفظ ذخایر ژنتیکی و یا حفاظت تنوع زیستی دارند، بلکه «با توجه به تحولات بازارهای جهانی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین و افزایش تقاضای جهانی برای مصرف برخی کالاهای کشاورزی، کاهش تعرفه وارداتی در کشورهای همسایه و ضرورت تنظیم قیمت و بازار داخلی کشور»است. ب) اعمال محدودیت، نه توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت، بلکه توسط معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفته، ج) در نامه مورد شکایت، اساساً به دستورالعملی که وفق مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی باید به تصویب رییس جمهور می رسید استناد نشده که بتوان گفت مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی در این باره رعایت شده یا نه، د) درخواست اعمال محدودیت صادرات، نه برای محدوده زمانی معین، بلکه «تا اطلاع ثانونی» است. به دلیل مغایرت این ممنوعیت با بند (الف) ماده 23 قانون احکام دایمی و بند 4 مصوبات نهمین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی، و همچنین خارج از حدود اختیارات‎بودن آن، درخواست ابطال نامه مـورد شکایت را داشته، همچنین جهت جلوگـیری از تضییع حقـوق صادرکنندگـانی که در فاصـله میان صدور نامه و صدور رای دیوان از حق قانونی شان محروم می شوند، درخواست اعمال ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و ابطال از زمان صدور را نیز دارم."

 متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

" جناب آقای دکتر مقدسی

معاون وزیر و رییس محترم گمرک جمهوری اسلامی ایران

موضوع : ممنوعیت صادرات

سلام علیکم

احتراماً، با توجه به تحولات بازارهای جهانی ناشی از جنگ روسیه و اکراین و افزایش تقاضای جهانی برای مصرف برخی کالاهای کشاورزی، کاهش تعرفه وارداتی در کشورهای همسایه و ضرورت تنظیم قیمت و بازار داخلی کشور، با عنایت به بند 9 مصوبه شماره 28130؍م؍ص مورخ 4/12/1400 ستاد تنظیم بازار کشور و مفاد بند (الف) ماده یک قانون تمرکز خواهشمند است دستور فرمایید ممنوعیت صادرات محصولات سیب زمینی، گوجه فرنگی، پیاز و بادمجان تا اطلاع ثانوی به گمرکات اجرایی کشور ابلاغ شود. -معاون وزیر وزارت جهاد کشاورزی"

  علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده پاسخی ارسال نشده است.

   هیات عمـومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 12؍7؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

با عنایت به اینکه براساس بند (الف) ماده 23 قانون احکام دایمی برنامه‌هـای توسعه کشور مصوب سال 1395 مقرر شده است که : «… جلوگیری از صادرات هرگونه کالا به‌ منظور تنظیم بازار داخلی ممنوع است…»، لذا مفاد نامه شماره 5318؍500؍1401 مورخ 28؍1؍1401 معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی که متضمن ممنوعیت صادرات محصولات سیب زمینی، گوجه فرنگی، پیاز و بادمجان تا اطلاع ثانوی و برمبنای ضرورت تنظیم قیمت و بازار داخلی کشور است، با بند (الف) ماده 23 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مغایرت دارد و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری

Powered by Froala Editor