بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 140109970905810927
تاریخ دادنامه: 25؍5؍1401
شماره پرونده: 0004372
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علی کاظمیان حیدری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 2-10 از پیوست شماره 4 دستورالعمل تطبیق واحد دوره های کاردانی و کارشناسی مصوب جلسه 108-20؍12؍1391 شورای دانشگاه پیام نور
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 2-10 از پیوست شماره 4 دستورالعمل تطبیق واحد دوره های کاردانی و کارشناسی مصوب جلسه 108-20؍12؍1391 شورای دانشگاه پیام نور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
" الف- با توجه به اینکه آیین نامه های دانشگاه ها باید با استناد به قوانین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تدوین شود و آیین نامه تطبیق واحد دانشگاه پیام نور در زمان حاکمیت آیین نامه شماره 138715؍د-22؍7؍1391 وزارت علوم مصوب شده است در آیین نامه وزارتی در ماده 33 مقرر شده است که «این آیین نامه حاوی اصول و ضوابط کلی حاکم بر دوره کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته است و موسسه موظف است، شیوه نامه های اجرایی مربوط را صرفاً در چارچوب مفاد آیین نامه تدوین و ضمن اطلاع رسانی اجرا نماید» و مطابق ماده 29 آیین نامه یاد شده برای بررسی و معادل سازی دروسی که دانشجو در رشته و گرایش قبلی گذرانده است داشتن مدرک پیش دانشگاهی برای تطبیق واحد ذکر نشده است و نظر به اعتبار نتایج گذراندن واحدهای درسی در هر مقطع و در هر دانشکده معتبر کشور قابل تطبیق می باشد و مطابق با ماده 33 آیین نامه چون کلمه موسسه به دانشگاه پیام نور نیز مربوط می شود دانشگاه پیام نور باید آیین نامه های خود را مطابق با آیین نامه وزارتی تدوین نماید و اختیار وضع قانون خاص را ندارد و فقط ملزم به تطبیق آیین نامه خود با آیین نامه وزارتی است زیرا اختیار وضع قاعده آمره به دانشگاه پیام نور داده نشده است. همچنین اختیار وضع قانون نیازمند نص می باشد ولی چنین نصی در آیین نامه وزارتی وجود ندارد اما دانشگاه پیام نور برخلاف سلسله مراتب اداری به نحو مستقلی قاعده آمره تعیین کرده است اما باید توجه داشت دانشگاه پیام نور شخصیت مستقلی از وزارت علوم ندارد و اختیار وضع قانون و آیین نامه های این چنینی در صلاحیت دانشگاه پیام نور نمی باشد به عبارتی جز باید از کل تبعیت نماید و عدم تبعیت جز از کل نیازمند نص است که چنین نصی وجود ندارد.
ب- بنابر بند 3 اصل 3 قانون اساسی با توجه به قید عبارت « تسهیل آموزش عالی» هر امری که موجب تسهیل آموزش عالی شود به گونه ای که به کیفیت آموزشی لطمه نزند از وظایف قوه مجریه می باشد. نظام معادل سازی دروس نیز در راستای تسهیل آموزش عالی شکل گرفته است زیرا موجب صرفه جویی در وقت و هزینه می گردد. اما دانشگاه پیام نور با وضع بند 2-10 پیوست 4 آیین نامه گامی خلاف جهت تسهیل آموزش عالی برداشته و دانشجویانی که در دوره های کاردانی واحدهای مشابه را گذرانده اند به دلیل بند 2-10 آیین نامه مورد اشاره از معادل سازی محروم نموده که خود با تسهیل آموزش عالی مورد اشاره در قانون اساسی در تضاد است. لذا بنابر موارد فوق الذکر تقاضای ابطال بند 2-10 پیوست 4 آیین نامه مورد درخواست می باشد."
متن مصوبه مورد شکایت به شرح زیر است:
" دستورالعمل تطبیق واحد دوره های کاردانی و کارشناسی
……………
2-10- دانشجویان پذیرفته شده در مقطع کارشناسی پیوسته که دارای مدرک کاردانی (پیوسته) و فاقد مدرک پیش دانشگاهی هستند، هیچ یک از واحدهای مقطع کاردانی آنان قابل معادل سازی نمی باشد.- شورای دانشگاه پیام نور "
علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن تا زمان صدور رای در هیات عمومی پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 25؍5؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: براساس جزء (4) بند «ب» ماده (2) قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال 1383، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریت های اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده است و در راستای ایفای ماموریت ها و اختیارات فوق، آیین‌نامه آموزشی دوره‌های کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته در جلسه 803-8؍5؍1391 به تصویب شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی رسیده است و برمبنای ماده 29 آیین‌نامه مزبور : «دروسی که دانشجو در رشته یا گرایش قبلی گذرانده است، در گروه آموزشی رشته جدید بررسی و معادل‌سازی می‌شود و فقط دروسی از وی پذیرفته می‌شود که به تشخیص گروه آموزشی، با دروس رشته یا گرایش جدید، اشتراک محتوایی (طبق برنامه درسی مصوب) داشته باشد و نمره هر یک از آن دروس کمتر از 12 نباشد…» و ماده مزبور متضمن این حکم نیست که واحدهای گذرانده شده در مقطع کاردانی رشته‌هایی که فاقد مدرک پیش‌دانشگاهی هستند، برای دانشجویان پذیرفته شده در مقطع کارشناسی پیوسته امکان معادل‌سازی ندارند. ثانیاً: به موجب ماده (33) آیین‌نامه آموزشی دوره‌های کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته، دانشگاه پیام نور باید در تدوین و تصویب شیوه‌نامه اجرایی نظارت بر اجرای مفاد آیین‌نامه مذکور، اصول و ضوابط اصلی دوره‌های تحصیلی مندرج در آیین‌نامه را رعایت کند و این در حالی است که وضع بند مورد شکایت که براساس آن مقرر شده است که دروس مقطع کاردانی دانشجویان پذیرفته‌شده در مقطع کارشناسی پیوسته که فاقد مدرک پیش‌دانشگاهی هستند، امکان معادل‌سازی ندارد عملاً به تضییق دامنه شمول حکم مقرر در ماده 29 آیین‌نامه مورد اشاره منجر شده است. بنا به مراتب فوق، بند 2-10 از پیوست شماره 4 دستورالعمل تطبیق واحد دوره‌های کاردانی و کارشناسی مصوب جلسه 108-20؍12؍1391 شورای دانشگاه پیام نور برمبنای دلایل و مستندات فوق‌الذکر خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./
مهدی دربین
هیات عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
