بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905810615

تاریخ دادنامه: 31؍3؍1401

شماره پرونده: 0003732

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای سجاد کریمی پاشاکی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 6 بخش دوم، قسمتی از بند ب (نکته مهم: افراد بومی جذب شده در شهرستان متعهد به ادامه کار در شهرستان مربوطه بر اساس تعهدنامه محضری می باشند) و بند ج بخش پنجم از دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در اسفند ماه 1400

     گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 6 بخش دوم، بند (الف) و قسمتی از بند (ب) و بند (ج) بخش پنجم از دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در اسفند ماه 1400 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که: 

 " طرف شکایت علیرغم وجود آراء متعددی از هیات عمومی دیوان عدالت اداری، طی دفترچه موضوع شکایت شرایطی را برای داوطلبان جذب وضع کرده که خارج از حدود اختیارات و تکالیف قانونی و مخالف اصولی از قانون اساسی و نیز قوانین دیگر و آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری است. 

 1- بند 6 بخش دوم دفترچه که بیان می دارد … عدم اشتغال به کار رسمی، نداشتن تعهد خدمت- نداشتن منع استخدامی به موجب آراء قضایی ذی صلاح.

این موانع در زمان اشتغال و شروع به کار موجب محرومیت است نه در زمان ثبت نام از این جهت و اینکه مخالف رای شماره 1058-26؍10؍1396 هیات عمومی است. 

 2- عبارت … بر اساس تبصره 3 ماده 21 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران، برای مشمولین سهمیه ایثارگران 25 درصد و 5 درصد کسب حداقل هشتاد درصد حد نصاب آزمون کتبی الزامی می باشد. این بخش موجب توسعه استثناء حکم تبصره 3 ماده 21 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران شده است.

3- ابطال فراز نکته مهم از شق نکات مهم در خصوص احراز شرایط بومی برای داوطلبان از بخش (ب) قسمت پنجم به این شرح ( نکته مهم: افراد بومی جذب شده شهرستان، متعهد به ادامه کار در شهرستان مربوط بر اساس تعهدنامه محضری می باشند) اخذ تعهد محضری فاقد موجب قانونی بوده و مخالف آراء هیات عمومی از جمله رای شماره 1329-2؍7؍1398 هیات عمومی است.

4- ابطال کل ( قسمت ج بخش پنجم ) که طی آن برای نیروهای شرکتی و پروژه ای و مشمولین وظیفه ای که در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اشتغال داشته اند، نسبت به سایر داوطلبان اولویت و امتیاز قایل شده است که آن مقررات موجب تبعیض ناروا و بر خلاف بند 9 اصل 3 و اصول 19 و 20 قانون اساسی و همچنین دادنامه1971-2؍12؍1399 هیات عمومی دیوان عدالت اداری است. " 

 متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است: 

  " دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اسفند ماه 1400

بخش دوم: شرایط عمومی داوطلبان

6-عدم اشتغال به کار رسمی – نداشتن تعهد خدمت – نداشتن منع استخدامی به موجب آراء مراجع قضایی ذیصلاح

بخش پنجم: امتیازات و سهمیه های قانونی

ب) بومی

داوطلبان بومی شهرستانی(به استثنای تهران و مراکز استانها) نسبت به سایر داوطلبان دارای اولویت بوده و نمره مکتسبه آزمون کتبی آنها با ضریب 4؍1 محاسبه می شود.

داوطلبی بومی شهرستان تلقی می گردد که متولد یا ساکن با سابقه 3 سال سکونت در همان شهرستان باشد.

نکات مهم در خصوص احراز شرایط بومی برای داوطلبان :

1 -در صورتی که شهرستان محل تولد مندرج در شناسنامه داوطلب، با شهرستان مورد تقاضا یکی باشد، داوطلب بومی محسوب خواهد شد.

2 -تایید سکونت در شهرستان مورد تقاضا، به وسیله استشهاد محلی ممهور به مهر نیروی انتظامی (پاسگاه یا کلانتری محل) مبنی بر سکونت حداقل 3 سال داوطلب در همان شهرستان امکان پذیر خواهد بود.

3-داشتن گواهی تحصیل دوره های ابتدایی، راهنمایی یا دبیرستان یا دوره متوسطه در شهرستان مورد تقاضا با تایید اداره آموزش و پرورش شهرستان مربوطه می تواند به عنوان تمام یا قسمتی از سابقه 3 سال سکونت به شرط ارایه استشهاد محلی مبنی بر تایید ساکن بودن فعلی فرد در شهرستان مورد تقاضا، ملاک محاسبه قرار گیرد.

4 -مبنای شهرستان برای تعیین بومی بودن، تقسیمات کشوری در اولین روز ثبت نام برای آزمون می باشد.

نکته مهم : افراد بومی جذب شده در شهرستان، متعهد به ادامه کار در شهرستان مربوطه بر اساس تعهدنامه محضری می باشند.

ج) سایر سهمیه ها

افرادی که به صورت شرکتی و پروژه ای و همچنین مشمولین وظیفه ای که در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اشتغال داشته اند، نسبت به سایر داوطلبان دارای اولویت بوده و امتیاز مکتسبه آنها در آزمون کتبی به شرح زیر محاسبه می‎شود.

1- امتیاز مکتسبه نیروهای شرکتی و پروژه ای با سابقه خدمت 2 تا 5 سال با ضریب 1؍2 و بالاتر از 5 سال با ضریب 3؍1 محاسبه خواهد شد.

2 -امتیاز مکتسبه مشمولین وظیفه ای که خدمت سربازی خود را به عنوان امریه در بنیاد سپری نموده اند، با ضریب 2؍1 محاسبه خواهد شد.

تبصره : مبنای تایید سوابق این بخش، ارایه تاییدیه واحد اداری بنیاد مسکن خواهد بود. 

نکته مهم 1 : در صورتی که داوطلبی واجد شرایط چند بند از سهمیه های فوق باشد، بالاترین ضریب سهمیه برای وی محاسبه خواهد شد.

نکته مهم 2 : در صورتی که نمره آزمون کتبی داوطلبان واجد شرایط سهمیه ها، پس از اعمال سهمیه از سقف نمره آزمون کتبی(100 نمره) بیشتر شود، سقف نمره برای ایشان لحاظ خواهد گردید. "

  در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل حقوقی و املاک بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به موجب لایحه شماره 41؍ص-9؍1؍1401 توضیح داده است که:

  " در خصوص ایراد بند 1 مصرح در شرح دادخواست مبنی بر عـدم اشتغال به کار رسمی، نداشتن تعهد خدمت که

که به عنوان یکی از شرایط عمومی داوطلبان استخدام بنیاد مسکن در دفترچه آزمون معترض عنه مورد تصریح قرار گرفته است، شاکی به مغایرت شرط مذکور با دادنامه شماره 1058-26؍10؍1396 صادره از هیات عمومی آن مرجع قضایی استناد نموده است، حال آن که بدیهی است حصول این شرط مستلزم احراز شایستگی های علمی و عمومی داوطلبان پس از برگزاری آزمون کتبی و انجام فرآیند بررسی صلاحیت های عمومی از مراجع ذیربط گزینش و حراست می باشد. لذا آنچه شاکی در شرح دادخواست تحت عنوان اینکه داوطلب باید در هنگام ثبت نام شرط مبحوث عنه را دارا باشد، اساساً موضوعیت ندارد و موجب خلط مبحث می گردد و تصریحاً مفاد قانون ممنوعیت تصدی بیش ازیک شغل مصوب 14؍10؍1373 مجلس شورای اسلامی نیز با امعان نظر به صدر ماده واحده قانون مرقوم که اشعار می دارد: « هر شخص می تواند تنها یک شغل دولتی را عهده دار شود» دلالت بر این امر دارد که تحقق شرط مذکور در زمان اشتغال به خدمت پس از طی فرآیند یاد شده است، نه در زمان ثبت نام در آزمون استخدامی، چرا که صرف ثبت نام در آزمون موجد حقی برای داوطلب مبنی بر ایجاد رابطه استخدامی با دستگاه مربوطه نیست به همین دلیل بنیاد هیچ مستندی از داوطلب در حین ثبت نام مطالبه ننموده و شرط عدم اشتغال در دستگاه های دیگر را به پس از قبولی در آزمون موکول نموده است. مضافاً به اینکه در خصوص ایراد مطروحه در بند 3 دادخواست یاد شده با موضوع اخذ تعهد محضری در شهرستان محل خدمت از داوطلب جذب شده بومی، با توجه به اصل تساوی عادلانه احراز شایستگی و توانایی علمی اشخاص حقیقی و به لحاظ اینکه به داوطلب بومی به استثناء تهران و مراکز استانها در احتساب آزمون کتبی یک چهارم تعلق می گیرد، لذا اعطاء این امتیاز منوط به انجام خدمت در شهرستانی می باشد که داوطلب به عنوان بومی آن شهرستان تلقی می گردد. چرا که در فرضی که داوطلب از امتیاز مذکور متمتع نگردد چه بسا امکان قبولی در آزمون میسر نباشد. همچنین در خصوص ایراد مطروحه در بند 4 مصرح در شرح دادخواست که ناظر بر درخواست  ابطال کل قسمت (ج) بخش پنجم، دفترچه آزمون معترض عنه مبنی بر اولویت جـذب افـرادی که بـه صورت شرکتی و پروژه ای و نیز مشمولین وظیفه ای که در این نهاد به عنـوان امریه مشغول انجام وظیفه می باشند، نظر به اینکه این نهاد در حدود صلاحیت و وظایف ذاتی از استقلال اداری و استخدامی کامل برخوردار است و دارای آیین نامه خاص استخدامی می باشد و به تجویز ماده 6 آیین نامه استخدامی این نهاد مصوب 9؍3؍1394 شورای مرکزی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، دستورالعمل به کارگیری کارکنان قراردادی و پروژه ای در حیطه اختیارات ریاست بنیاد می باشد و به استناد تبصره الحاقی ماده 20 دستورالعمل مرقوم که طی نامه شماره 57567؍د- 3؍11؍1400 توسط ریاست بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تدوین گردیده است، بدین نحو مقرر شده که در صورت برگزاری آزمون استخدامی در بنیاد کارکنان شرکتی، پروژه ای تمام وقت و مشمولین وظیفه (امریه در بنیاد) از اولویت مقرر در نامه مرقوم بهره مند گردند، لذا متاثر از مبانی یاد شده تعیین اولویت در استخدام اشخاص مذکور، دقیقاً منطبق با صلاحیت و وظایف ذاتی این نهاد می باشد و تعارضی با مبانی مورد اشاره شاکی با مقرره مذکور وجود ندارد." 

 در خصوص دادخواست آقای سجاد کریمی پاشاکی به خواسته ابطال بند (الف) بخش پنجم دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در اسفند ماه 1400 به لحاظ اینکه مدیرکل حقوقی و املاک بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به موجب لایحه شماره 10003؍ص-17؍12؍1400 اعلام کرده است که مقرره مورد شکایت به موجب آگهی مورخ 19؍11؍1400 مرکز آزمون جهاد دانشگاهی به عنوان برگزار کننده آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به شرح «در خصوص مفاد بند (الف) بخش پنجم، موضوع امتیازات و سهمیه های قانونی، الزامی به کسب حد نصاب علمی ذکر شده برای داوطلبان ایثارگر در شغل محل های دارای سهمیه ایثارگری، نمی باشد» اصلاح شده است، با توجه به مراتب معاون قضایی دیوان عدالت اداری در اجرای ماده 85 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 140109970905810377-16؍3؍1401 قرار رد شکایت صادر کرده است.

  هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 31؍3؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف- اولاً: بر اساس اصل بیست و هشتم قـانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هرکس حـق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست، برگزیند. ثانیاً: در قوانین و مقررات موضوعه از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری هیچ حکمی که متضمن محدویت برای کارکنان پیمانی و رسمی دستگاههای اجرایی برای شرکت در آزمونهای استخدامی باشد، وجود ندارد. ثالثاً: در تبصره 2 ماده 46 قانون مدیریت خدمات کشوری درخصوص کارمندان پیمانی که در آزمون استخدامی پذیرفته شده‌اند، تعیین تکلیف شده ‌است و این حکم بیانگر امکان شرکت کارمندان پیمانی در آزمون استخدامی است. با توجه به مراتب مذکور که در رای شماره 1058-26؍10؍1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز منعکس شده و با عنایت به اینکه در آیین‌نامه استخدامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مصوب سال 1388 هیچ محدودیتی مبنی بر عدم اشتغال به کار رسمی و تعهد خدمت و فقدان ممنوعیت استخدامی برمبنای آرای مراجع قضایی ذیصلاح در زمان ثبت نام در آزمون استخدامی پیش‌بینی نشده است، بند 6 بخش دوم دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در اسفندماه 1400 که متضمن محدودیت مزبور است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار و مغایر با مفاد رای شماره 1058-26؍10؍1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود. 

ب- اولاً: در قوانین و مقررات عمومی کشور از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 و آیین‌نامه استخدام پیمانی مصوب سال 1368 هیات وزیران، شرطی مبنی بر ارایه تعهد محضری جهت خدمت در محل مورد تقاضا پیش‌بینی نشده و برمبنای قوانین و مقررات مذکور، حق انتقال و جابجایی کارمندان رسمی و پیمانی بـه رسمیت شنـاخته شده است. ثانیاً: بر اساس رای شماره 224-18؍4؍1385 هیات عمومی دیـوان عدالت اداری اعلام شده است که : «وضع قواعد آمره در باب شرایط استخدام افراد در واحدهای دولتی و عمومی از وظایف و اختیارات قوه مقننه یا ماذون از قبل قانونگذار است…» و در نتیجه وضع شرط ارایه تعهد کتبی مبنی بر تعهد به ادامه کار از سوی افراد بومی جذب شده در شهرستان مربوطه براساس عبارت معترض‌عنه مندرج در قسمت (ب) بخش پنجم دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در اسفندماه 1400 خارج از حدود اختیار مرجع وضع آن نیز هست. ثالثاً: براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله آرای شماره 1329-2؍7؍1398، 1303-5؍5؍1400 و 140009970905813058-23؍11؍1400 این هیات، شرط ارایه تعهد محضری مبنی بر عدم تقاضای انتقال در مدت معین پس از شروع  به خدمت خلاف قانون تشخیص و ابطال شده است و وضع چنین شرطی، عملاً منجر به عدم برخورداری از امکان انتقال در مدت معین پس از شروع  به خدمت بوده و این امر با مفاد آرای مذکور هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر است. بنا به مراتب، عبارت مورد شکایت از قسمت (ب) بخش پنجم دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در سال 1400 که براساس آن افراد بومی جذب شده در شهرستان، متعهد به ادامه کار در شهرستان مربوطه براساس تعهدنامه محضری هستند، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ج- براساس بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی از جمله وظایفی است که دولت برای تحقّق آن باید همه امکانات خود را به کار ببرد و به مـوجب اصل بیست و هشتم قانون اساسی نیز : «دولت مـوظّف است با رعـایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون، برای همه افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد نماید» و برمبنای این اصول، در ماده 41 قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر شده است که: «ورود به خدمت و تعیین صلاحیت استخدامی افرادی که داوطلب استخدام در دستگاههای اجرایی می‌باشند، براساس مجوزهای صادره، تشکیلات مصوب و رعایت مراتب شایستگی و برابری فرصتها انجام می‌شود.» برمبنای دلایل مذکور که در بند (ب) رای شماره 9909970905811971-2؍12؍1399 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز منعکس شده و با عنایت به اینکه هیات عمومی دیوان عدالت اداری براساس رای شماره 743-9؍8؍1396، در نظر گرفتن امتیاز استخدامی برای کارکـنان قـراردادی دستگاه را در جریان برگزاری آزمون و مصاحبه استخدامی خلاف قانون تشخیص داده است، بند (ج) بخش پنجم دفترچه راهنمای آزمون تامین نیروی انسانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در سال 1400 که متضمن قایل شدن اولویت و امتیازات ویژه در امر استخدام برای افرادی است که به صورت شرکتی و پروژه‌ای و یا در قالب مشمولین وظیفه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اشتغال داشته‌اند، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود./

مهدی دربین

هیات عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری

Powered by Froala Editor