بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905810596 و 140109970905810597

تاریخ دادنامه: 31؍3؍1401

شماره پرونده: 0003208- 0000943

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکیان: آقایان حسین قاضی زاده و علی حسن پور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 5 از تذکرات مهم مندرج در صفحات 24 و 25 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1400

     گردش کار: شاکیان به موجب دادخواست های جداگانه ای ابطال بندهای 4 و 5 از تذکرات مهم مندرج در صفحات 24 و 25 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1400 را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اجمالاً اعلام کرده اند که:

  " حسب تبصره 2 ماده 10 آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان مصوب سال 1367 صرفاً عدم امکان استفاده مجدد از امتیازات مندرج در آیین نامه در صورت انصراف از تحصیل را مقرر نموده و دلالتی بر استفاده مجدد کسانی که در دانشگاه پذیرفته شده و فارغ التحصیل شده اند، ندارد. آیین نامه فوق حاکم بر رزمندگان حـداقل 6 ماه حضور در مناطق عملیاتی از تاریخ 1359 الی 1367 است اما قانون جامع ایثارگران فراتر از بازه زمانی مذکور و همچنین شامل دیگر ایثارگران می باشد در هیچ کدام از قوانین مربوط به ایثارگران تصریحی به لزوم استفاده یک بار از سهمیه وجـود ندارد. استناد به آیین نامه مقـدم برای اجرای قوانین موخر وجهی ندارد. این آیین نامه به موجب قوانین موخر تصویب همانند ماده 90 قانون برنامه ششم توسعه یا تبصره 1 ماده 118 قانون برنامه پنجم توسعه نسخ شده است. آرای شماره 1205-22؍10؍1394، 144-10؍11؍1396، 735-10؍7؍1390و 734-30؍10؍1392 دلالت بر محدود نبودن سهمیه ایثارگران به یک بار است. بنابراین مطابق ماده 3 قانون مدنی و به طریق اولی بخشنامه و مقررات بایستی در روزنامه رسمی ذکر شوند وگرنه قابلیت اجرایی نخواهند داشت. مطابق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و قانون ارتقاء سلامت اداری مقررات دولتی مستوجب حق و تکلیف برای اشخاص بایستی منتشر و به اطلاع عموم برسد. مصوبه کمیته مطالعه و برنامه ریزی مغایر با تبصره 2 ماده 10 آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان است چرا که آیین نامه مزبور صرفاً از منع استفاده مجدد در صورت انصراف از تحصیل سخن گفته است. تخصیص استفاده از سهمیه جزء هیچ یک از اختیارات شورای سنجش و پذیرش دانشجو نیست. ماده 6 قانون سنجش و پذیرش دانشجو و ماده 6 آیین نامه آن نیز صرفاً بر ابقای سهمیه های پیشین دلالت دارند و دلیلی بر تخصیص آنها در میان نیست. " 

  متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

  " تذکرات مهم:

…………

« 5- بر اساس مصوبه چهارمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی مورخ 18؍10؍1395، آن دسته از داوطلبان سنوات قبل که با استفاده از سهمیه های شاهد و ایثارگر در ردیف پذیرفته شدگان رشته های تحصیلی دوره های غیر روزانه (شهریه پرداز) از جمله نوبت دوم (شبانه)، دانشگاه پیام نور، مـوسسات آمـوزش عـالی غیر دولتـی و غیر انتفاعی، دانشگاه آزاد اسـلامی و یا دوره‌هـای مشترک مجـازی و پردیس خـودگردان قـرار گرفته‌اند در صـورت انصراف از رشتـه قبولی خود فقط یک بار دیگر مجـاز به استفاده مجـدد از سهمیه ‎های مربوط در آزمون های سال های بعد در همان مقطع خواهند بود.

* شرایط استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران برای رشته های تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی همانند ضوابط مربوط به دوره های غیر روزانه می باشد». " 

 در پاسخ به شکایت مذکور، معاون وزیر و رییس سازمان سنجش آموزش کشور به موجب لایحه شماره 17585-29؍3؍1400 به طور خلاصه توضیح داده است که:

  " 1- ظرفیت پذیرش دانشجو در دوره های روزانه و دولتی بسیار اندک است و این امر اقتضا می‌کند تصمیم ‌گیری و برنامه‌ریزی دستگاه‌های ذیربط طوری باشد که افراد بیشتری از این امتیاز برخوردار شوند.

2. تعداد داوطلبان برخوردار از سهمیه 5 درصدی ایثارگران بسیار زیاد و ظرفیت اختصاصی به این افراد بسیار نازل است حال اگر محدودیت یک بار استفاده از سهمیه برداشته شود بسیاری از قبول شدگان دوره روزانه با استفاده از سهمیه ایثارگران با هدف قبولی در رشته یا دانشگاه بهتر در کد رشته محل قبولی ثبت نام نمی کنند و یا پس از ثبت نام در دانشگاه انصراف داده و مجددا در آزمون سراسری شرکت می نمایند. لذا با عنایت به مراتب مذکور، قرار رد شکایت مورد تقاضا است." 

  در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 پرونده به هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 140109970906010088-20؍2؍1401 بند 4 از تذکرات مهم مندرج در صفحه 24 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1400 را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

 رسیدگی به بند 5 از تذکرات مهم مندرج در صفحات 24 و 25 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1400 در دستورکار هیات عمومی قرار گرفت.

     هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 31؍3؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

اولاً: وظایف و اختیارات شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی طی 7 بند در ماده (3) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال 1394 احصاء شده و از هیچ یک از بندهای مذکور، صلاحیتی مبنی بر تجویز استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران توسط پذیرفته‌شدگان در دوره‌های غیر روزانه دانشگاهها که از تحصیل انصراف داده‌اند، استنباط نمی‌شود. ثانیاً: با توجه به اینکه موضوع قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی مصوب سال 1367 و ماده (70) قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران مصوب سال 1391، حق و امتیاز «ورود» به دانشگاهها و سایر مراکز آموزشی است، بنابراین با لحاظ استثنای امتیاز مذکور نسبت به کیفیت ورود به دانشگاهها، دامنه شمول آن به پذیرش داوطلب استفاده‌کننده از سهمیه و امتیاز با اعلام آن تعبیر می‌شود و در این صورت حق موصوف با یک نوبت اعمال و استیفاء، تمام شده محسوب می‌گردد و لذا تکرار آن و استفاده مجدد از این امتیاز فاقد مبنای قانونی و مغایر با قوانین فـوق‌الذکر است و تسری آن به لزوم ادامه تحصیل یا فـارغ‌التحصیلی موجب تضییع حق سایر افـراد مشمول امتیاز براساس قوانین یادشده خواهد بود. ثالثاً: براساس رای شماره 1709-14؍11؍1399 هیات عمومی دیوان عدالت اداری : «امکان استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران توسط پذیرفته‌شدگان در دوره‌های غیر روزانه دانشگاهها که انصراف از تحصیل داده‌اند، مغایر اطلاق مندرج در تبصره (2) ماده (10) آیین‌نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان مصوب سال 1368 می‌باشد که منع استفاده مجدد از سهمیه در صورت انصراف از تحصیل مندرج در آن شامل تمامی مصادیق و حالات پذیرفته‌شدگان اعم از روزانه، نوبت دوم، خودگران و مجازی می‌شود…» و با اخذ وحدت ملاک از رای یادشده، مشمولین برخورداری از سهمیه ایثارگران صرفاً برای یک مرتبه قادر به استفاده از این سهمیه در هر مقطع تحصیلی جهت ورود به دانشگاه هستند، چه اینکه از رشته قبولی انصراف داده و یا در رشته قبولی ثبت‌نام کرده یا نکرده باشند تحت هیچ عنوان حق استفاده مجدد از سهمیه مذکور در تمامی دوره‌ها اعم از روزانه، نوبت دوم (شبانه)، غیرانتفاعی، پیام نور، شهریه پرداز، پردیس خودگردان، مجازی و دانشگاه آزاد اسلامی در آزمون همان مقطع را ندارند. با توجه به دلایل فوق که در رای شماره 62-16؍1؍1401 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز منعکس شده، بند 5 از تذکرات مهم مندرج در صفحات 24 و 25 دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون ورودی دوره‌های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1400، خارج از حدود اختیار شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و مغایر با قوانین مذکور است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./

مهدی دربین

هیات عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری

Powered by Froala Editor