بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905810564 الی 140109970905810571

تاریخ دادنامه: 24؍3؍1401

شماره پرونده: 0001285-0004292- 0000037- 0000039- 9902517- 9902527- 9902833- 9902295

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کنندگان تعارض: خانم ها لیلا عظیمی، سکینه سهرابی، مایده اصفهانی، مطهره سادات قریشی، زینت مهدیانی و آقایان فرشاد ترکی و سعید بهمنی

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری  

     گردش کار: در خصوص دادخواست دانشجویان مقطع کارشناسی ورودی سال 1388 مراکز تربیت معلم به خواسته الزام آموزش و پرورش و صندوق بازنشستگی کشوری به پرداخت حقوق ایام تحصیلی با کسر حق بیمه و احتساب سنوات تحصیلی و دوران فراعت ازتحصیل تا شروع به کار به عنوان سابقه خدمت، شعب دیوان عدالت اداری، آرای متفاوت صادر کرده اند. 

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

   الف: شعبه 43 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست خانم مطهره سادات قریشی به خواسته الزام اداره آموزش و پرورش و صندوق بازنشستگی کشوری به پرداخت حقوق ایام تحصیل با کسر حق بیمه و الزام به احتساب سنوات تحصیلی و دوران فترت به موجب دادنامه شماره9709970957101494-28؍11؍1397 به شرح زیر رای به ورود شکایت صادر کرده است:

  بر اساس مواد 1 و 3 قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب 1369 دانش آموزان دانشسراها و دانشجویان مراکز تربیت معلم و دانشگاه های تربیت معلم و رشته های دبیری، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی مکلفند در آغاز تحصیل خود به وزارت آموزش و پرورش تعهد ثبتی بسپارند که پس از فراعت از تحصیل به میزان دو برابر مدت تحصیل که حداقل آن کمتر از 5 سال نباشد در هر محلی که وزارت آموزش و پرورش تعیین می نماید، خدمت کنند و به موجب ماده 6 در قبال تعهد مزبور از آغاز تحصیل خود به استخدام آزمایشی وزارت آموزش و پرورش درآمده و از حقوق و فوق العاده شغل مربوط به مدارک تحصیلی برخوردار می شوند. هرچند شاکی در فاصله زمانی بین فراغت از تحصیل تا زمان آغاز به فعالیت رسمی به عنوان معلم در آموزش و پرورش، مبادرت به انجام کار مستحق اجرت ننموده است تا بتوان ناشی از آن، تکلیف قانونی بر پرداخت حقوق و مزایای این مدت استنباط نمود، لیکن به لحاظ لزوم تبعیت از آراء وحدت رویه اصداری هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شمارگان 654 سال1386، 153 سال 1387 و 816 سال 1391 به استناد مقررات مذکور و مواد 10، 89، 58 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت به نحو محاسبه و پرداخت حقوق این مدت تا اشتغال، با کسر حق بیمه و بازنشستگی و واریز به صندوق و احتساب این مدت در شمار سنوات خدمت صادر و اعلام می گردد.

  رای مذکور به موجب دادنامه های شماره 9809970956301979-12؍5؍1398 و 9809970956303069-4؍8؍1398 صادر شده از شعبه 28 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شده است.

  ب: شعبه 25 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست خانم مایده اصفهانی به خواسته الزام آموزش و پرورش و صندوق بازنشستگی به پرداخت حقوق ایام تحصیل با کسر حق بیمه بر اساس ایام تحصیل و احتساب سنوات تحصیلی و دوران بین فراغت از تحصیل تا شروع به کار به عنوان سنوات خدمت، به موجب دادنامه شماره 9809970902703077- 23؍11؍1398 به شرح زیر رای به ورود شکایت صادر کرده است:

  از آنجا که نامبرده در سال 1388 در مرکز تربیت معلم به صورت آزاد پذیرفته شده است و متعاقباً به موجب تبصره 8 قانون الحاق دو تبصره به ماده 17 قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمین حق التدریسی و آموزشیاران نهضت سواد آموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب 19؍7؍1391 مجلس شورای اسلامی که احکام قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب 1369 به قوت خود باقی قرار داده است و دانشجویان ورودی سال 1388 مرکز تربیت معلم مشمول این حکم قرار گرفته اند با توجه به اینکه وزارت آموزش و پرورش در سال 1391 مبادرت به اخذ تعهد از خواهان نموده است با این اوصاف دفاع خواندگان مبنی بر اینکه مشارالیها جزء متعهدین خدمت به وزارت نبوده بلاوجه می باشد در صورتی که اگر جزء متعهدین به خدمت نبوده باشد چگونه از نامبرده اخذ تعهد شده است و خواهان (متعهد) مطابق تعهد سپرده شده موظف در مقابل وزارت آموزش و پرورش می باشد ولی چگونه قابل قبول است وزارت آموزش و پرورش هیچ گونه تعهدی در قبال خواهان نداشته باشد وانگهی مطابق مفاد ذیل تبصره 8 قانون الحاق یاد شده بالا قانونگذار به صراحت دانشجویان ورودی سال 1388 مرکز تربیت معلم را که طبق مقررات مربوطه مشخص شده اند مشمول این حکم قرار داده است و از آنجا که  مرکز تربیت معلم صرفاً برای سال 1388 دانشجو قبول کرده است و برای سالهای بعد آن جذب نکرده است بنابراین دانشجویان ورودی سال 88 مشمول قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوبه 7؍10؍69 بوده و لذا با توجه به مراتب مزبور در خصوص خواهان مواد 2 و 3 قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب 1369 در مانحن فیه حاکم بوده و در نتیجه آن به موجب ماده 7 و 6 قانون مذکور از آغاز تحصیل جزء سابقه خدمت رسمی آنان منظور خواهد شد و از نظر ترفیع قابل محاسبه می باشد با این اوصاف و بنابر مراتب مزبور خوانده ردیف اول می بایست نسبت به احتساب سنوات تحصیلی در مرکز تربیت معلم به عنوان سابقه خدمت رسمی و پرداخت حقوق ایام تحصیل و یا کسر حق بیمه آن زمان (ایام تحصیل و فاصله خدمتی تا استخدام) اقدام و واریز به حساب صندوق بازنشستگی کشوری نموده و خوانده ردیف دوم نسبت به پذیرش و احتساب آن اقدام نماید. لذا شکایت شاکی وارد می باشد.

  رای مذکور به موجب دادنامه شماره 9909970960000480- 21؍2؍1399 صادر شده از شعبه 30 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شده است.

  ج: شعبه 43 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست خانم سکینه سهرابی به خواسته الزام صندوق بازنشستگی کشوری و اداره کل آموزش و پرورش استان تهران به احتساب ایام تحصیل و فاصله بین فراغت از تحصیل تا استخدام در سنوات خدمت و الزام به پرداخت حقوق و مزایای قانونی ایام تحصیل، به موجب دادنامه شماره 9709970957100601-8؍7؍1397 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرده است:

  بر اساس مواد 1و 3 قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب 1369 دانش آموزان دانشسراها و دانشجویان مراکز تربیت معلم و دانشگاه های تربیت معلم و رشته های دبیری، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی مکلفند در آغاز تحصیل خود به وزارت آموزش و پرورش تعهد ثبتی بسپارند که پس از فـراعت از تحصیل به میزان دو برابر مدت تحصیل که حداقل آن کمتر از 5 سال نباشد در هر محلی که وزارت آموزش و پرورش تعیین می نماید، خدمت کنند و به موجب ماده 6، در قبال تعهد مزبور از آغاز تحصیل خود به استخدام آزمایشی وزارت آموزش و پرورش درآمده و از حقوق و فوق العاده شغل مربوط به مدارک تحصیلی برخوردار می شوند. با عنایت به اینکه شاکی قبل از آغاز تحصیل متعهد خدمت نبوده است و تعهد محضری ابرازی در زمان بعد از تحصیل اخذ گردیده است، بدین جهت شرایط قانونی در ایجاد رابطه استخدامی از زمان آغاز تحصیل نداشته و همچنین در فاصله زمانی بین فراغت از تحصیل تا زمان استخدام آموزش و پرورش ایشان مبادرت به انجام کار مستحق اجرت ننموده است تا بتوان ناشی از آن تکلیف قانونی بر احتساب این مدت در شمار سنوات خدمت حکم نمود، لذا به استناد مواد 10، 58 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد.

  د: شعبه 41 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به خواسته الزام اداره کل آموزش وپرورش استان تهران و صندوق بازنشستگی کشوری به پرداخت حقوق ایام تحصیل با کسر حق بیمه بر اساس ایام تحصیل و احتساب سنوات تحصیلی و دوران فترت بین فراغت از تحصیل تا شروع به کار به عنوان سنوات خدمت، به موجب دادنامه شماره 9709970957500699-2؍4؍1397 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرده است:

  با بررسی اوراق و محتویات موجود در پرونده و با توجه به توضیحات مکتوب طرف شکایت به شرح لایحه دفاعیه ملاحظه می گردد اقدامات و تصمیمات طرف شکایت بر اساس قوانین، مقررات و موازین اداری بوده است. شاکی هم ایراد و دلیل موجهی که ثابت کند از قوانین و مقررات تخلف شده است را ارایه ننموده بنابراین شکایت با کیفیت مطروح قابل اجابت نبوده و فاقد مبنای قانونی است لذا این شعبه مستند به مواد 10 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت را صادر و اعلام می نماید.

 هـ: شعبه 38 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست آقای فرشاد ترکی به خواسته الزام اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی به احتساب سنوات ایام تحصیل و وقفه خدمتی به موجب دادنامه شماره 9809970902100977-30؍4؍1398 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرده است:

  در خصوص شکایت آقای فرشاد ترکی به طرفیت اداره کل آموزش وپرورش استان مرکزی نظر به اینکه بر اساس مفاد 6 و 7 قانون متعهدین خدمت به آموزش و پرورش مصوب 1369 احتساب سوابق تحصیلی متعهدین خدمت جزء سوابق خدمتی منوط به تعهد خدمت کارمند واستخدام آزمایشی وی در بدو شروع تحصیل می باشد و با عنایت به اینکه در مانحن فیه نامبرده فاقد تعهد خدمتی در شروع تحصیلی در سال 1388 بوده لذا الزام قانونی در اجابت خواسته ایشان وجود ندارد. بنابراین شکایت را غیر وارد تشخیص مستنداً به مواد 3 و 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام می نماید.

  رای مذکور، به موجب دادنامه شماره 9809970959303713-6؍9؍1398 صادر شده از شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.

 با عنایت به اینکه در دادنامه شماره 9809970902100977- 30؍4؍1398 شعبه 38 بدوی که به موجب رای شماره 9809970959303713- 6؍9؍1398 شعبه 23 تجدیدنظر تایید گردیده، شاکی دانشجوی دوره کاردانی بوده و قبل از تاریخ تصویب قانون الحاق دو تبصره به ماده 17 قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمین حق التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب 1391 یعنی در سال 1390 فارغ التحصیل گردیده در حالی که شاکیان سایر پرونده های مطروحه در تعارض، دانشجوی دوره کارشناسی و در زمان تصویب قانون مذکور مشغول به تحصیل بوده اند، لذا وضعیت شاکی در رای صدرالذکر با وضعیت شاکیان سایر پرونده های مطروحه در تعارض متفاوت بوده و این رای از تعارض خارج می باشد.

  هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 24؍3؍1401به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف- تعارض در آراء محرز است.

ب- اولا:ً براساس قانون الحاق دو تبصره به ماده 17 قانون تعیین تکلیف استخدامی معلّمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب سال 1391، تبصره‌های 8 و 9 به ماده 17 قانون تعیین تکلیف استخدامی معلّمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب 7/10؍1389 الحاق شده‌اند و در نتیجه تبصره‌های مذکور ناظر بر مفاد ماده 17 قانون یادشده هستند. ثانیاً: براساس ماده 17 قانون تعیین تکلیف استخدامی معلّمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش الحاقی مصوب 7؍10؍1389 مقرر شده است که : «افرادی که از سال 1379 به بعد به ‌صورت حق ‌التدریس و یا از طریق شرکتهای خدماتی با وزارت آموزش و پرورش همکاری آموزشی داشته‌‌اند و یا در نهضت سوادآموزی به صورت آموزشیار خدمت نموده‌اند و خدمت و همکاری آنها مستمر نبوده است، در صورت صدور مجـوز استخدام به روش زیر در اولویت استخدام قـرار می‌‌گیرند:

الف) کسب حد نصاب لازم در آزمون استخدامی که توسط وزارت ‌آموزش و پرورش برگزار می‌‌شود. این حد نصاب توسط وزارت ‌آموزش و پرورش تعیین می‌گردد. ب) در صورت کسب حد نصاب بند (الف) تا پنج ‌امتیاز به ازاء هر سال خدمت آموزشی یا همکاری آموزشی در وزارت آموزش و پرورش یا نهضت سوادآموزی و حداکثر سی‌ امتیاز در صورت تایید خدمت یا همکاری به تشخیص آموزش و پرورش محاسبه می‌شود. ج) نتیجه آزمون استخدامی حداکثر هفتاد امتیاز است و حداکثر امتیاز به بالاترین نمره در آزمون استخدامی تعلّق می‌‌گیرد. د) در صورت داشتن حدنصاب بند (الف)مجموع امتیازات بندهای (ب) و (ج) مبنای اولویت‌بندی برای استخدام افراد مذکور در این ماده است.» همچنین براساس تبصره 8 الحاقی به ماده مذکور نیز مقرر شده است : «احکام قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب 8/3؍1369 به استثنای احکام ناظر بر دانش ‌آموزان دانشسراهای تربیت معلّم به قوت خود باقی است. دانشجویان ورودی سال 1388 مرکز تربیت معلّم نیز که طبق مقررات مربوطه مشخص شده‌‌اند، مشمول این حکم می‌‌گردند» و در نتیجه حکم ذیل تبصره 8 الحاقی مبنی بر اینکه : «دانشجویان ورودی سال 1388 مرکز تربیت معلّم نیز که طبق مقررات مربوطه مشخص شده‌‌اند، مشمول این حکم می‌گردند»، صرفاً ناظر بر مفاد ماده 17 از حیث قرار گرفتن در اولویت جهت استخدام است. ثالثاً: براساس ماده 1 قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب سال 1369 : «دانش‌آموزان دانشسراها و دانشجویان مراکز تربیت معلّم و دانشگاههای تربیت معلّم و رشته‌های دبیری دانشگاهها و موسسات آموزش‌ عالی مکلّفند در آغاز تحصیل خود به وزارت آموزش و پرورش تعهد خدمت بسپارند و تحصیل آنان در مراکز تحصیلی منوط به سپردن تعهد ثبتی به ‌وزارت مذکور و یا اعلام عـدم نیاز آن وزارت می‌باشد» و لذا برمبنای قسمت ذیل تبصره 8 الحاقی به ماده 17 قانون تعیین تکلیف استخدامی معلّمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب سال 1391، دانشجویان ورودی سال 1388 مرکز تربیت معلّم که مشمول قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب سال 1369 قرار می‌گرفتند، می‌بایست از ابتدای تحصیل تعهد خدمتی می‌سپردند و این در حالی است که افراد مذکور چند سال پس از شروع تحصیل به سپردن تعهد اقدام کرده‌اند. بنا به مراتب فوق، در خصوص دادخـواهی دانشجویـان آزاد ورودی سـال 1388 مرکز تربیت معلّم موصوف مبنی بر الزام به احتساب ایام تحصیل و فراغت از تحصیل تا اشتغال به عنوان سابقه کار و پرداخت حقوق و حق بیمه مربوطه، تکلیفی متوجه وزارت آموزش و پرورش نیست و آرای شماره 9709970957100601-8/7؍1397 صادر شده از شعبه 43 بدوی دیوان عدالت اداری و شماره 9709970957500699-2؍4؍1397 صادر شده از شعبه 41 بدوی دیوان عدالت اداری که بر رد شکایت اصدار یافته‌اند، در این حد صحیح و منطبق با موازین قانونی هستند. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری در موارد مشابه لازم‌الاتباع است./

مهدی دربین

هیات عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری