بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 140109970905810473
تاریخ دادنامه: 17؍3؍1401
شماره پرونده: 0003311
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: آقایان علی ناظریان جزی و علیرضا طغیانی خوراسگانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال اطلاق ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال های 1394 الی 1400 شورای اسلامی شهر قم
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی واحد ابطال اطلاق ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای 1394 الی 1400 شورای اسلامی شهر قم را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:
" هرچند بر اساس بند 6 رای شماره 1894 الی 1896-4؍10؍1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، تعیین عوارض برای ارایه خدمات کارشناسی و بازدید در استعلام، مغایر با قانون وخارج از حدود اختیار تشخیص داده نشده و ابطال نشده است، لیکن اخذ پاسخ به استعلام از آثار کارشناسی است و شهرداری در رابطه با پاسخ به استعلامات مطروحه و مشخصاً استعلامات صورت گرفته در خصوص اراضی و املاک موظف به پاسخگویی است و نمی تواند در ازای انجام تکلیف فوق اقدام به اخذ وجه از شهروندان نماید و وضع عوارض به طور عموم برای هر نوع استعلام مثل استعلام ادارات و غیر آن، خارج از حدود اختیارات شـورای اسلامی شهر است و هیات عمومی دیوان عدالت اداری به موجب رای شماره 265-16؍2؍1399 این هیات وضع عوارض را به طور عموم برای هر نوع استعلام خارج ازحدود اختیار تشخیص و ابطال کرده است. لذا با توجه به توضیحات مذکور و بر اساس بند 1 ماده 12 و ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری و به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص، ابطال اطلاق ماده 15 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال های 1394 الی 1400 شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم نسبت به مواردی که شهرداری در ازای تکلیف به پاسخ گویی به استعلامات صورت گرفته، علاوه بر هزینه کارشناسی و خدمات بازدید در استعلام اقدام به اخذ وجه از شهروندان می نماید را از تاریخ تصویب درخواست می نماییم. "
متن تعرفه های مورد شکایت به شرح زیر است:
الف- ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1394 شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 25- حق کارشناسی و فروش نقشه:
*- پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد 000؍60 ریال (حداقل 000؍200 ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد 000؍120 ریال (حداقل 000؍200 ریال)
املاک تجاری تک واحدی 000؍200 ریال
ادارات دولتی 000؍500 ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا 500 متر مربع (عرصه یا اعیان) 000؍200 ریال از 501 متر مربع به بالا (عرصه یا اعیان) 000/350 ریال
*- در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین بَر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد می باشد.
*- از تاریخ صدور گواهی، گزارش کارشناس به مدت یک ماه اعتبار دارد. "
ب- ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1395 شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 25- حق کارشناسی و فروش نقشه:
*- پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد 000؍80 ریال (حداقل 000؍300 ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد 000؍150 ریال (حداقل 000؍300 ریال)
املاک تجاری تک واحدی 000/250 ریال
ادارات دولتی 000؍600 ریال
املاک ویلایی، صنعتی و… تا 500 متر مربع (عرصه یا اعیان) 000؍300 ریال از 501 متر مربع به بالا (عرصه یا اعیان) 000؍450 ریال
*- در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین بَر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد می باشد.
*- از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمی گردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت می باشد. "
ج- ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1396 شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 25- هزینه کارشناسی جهت بازدید:
*- پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد 000؍80 ریال (حداقل 000؍300 ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد 000؍150 ریال (حداقل 000؍300 ریال)
املاک تجاری تک واحدی 000؍250 ریال
ادارات دولتی 000؍600 ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا 500 متر مربع (عرصه یا اعیان) 000؍300 ریال از 501 متر مربع به بالا (عرصه یا اعیان) 000؍450 ریال
*- در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین بَر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد می باشد.
*- از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمی گردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت می باشد."
د- ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 25- هزینه کارشناسی جهت بازدید:
*- پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد 000؍80 ریال (حداقل 000؍300 ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد 000؍150 ریال (حداقل 000؍300 ریال)
املاک تجاری تک واحدی 000؍250 ریال
ادارات دولتی 000؍600 ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا 500 متر مربع (عرصه یا اعیان) 000؍300 ریال از 501 متر مربع به بالا (عرصه یا اعیان) 000؍450 ریال
*- در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین بَر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد می باشد.
*- از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمی گردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت می باشد. "
هـ- ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1398 شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 25- هزینه کارشناسی جهت بازدید:
*بند 1- پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمان های مسکونی، به ازای هر واحد 000؍100 ریال (حداقل 000؍360 ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد 000؍180 ریال (حداقل 000؍360 ریال)
املاک تجاری تک واحدی 000؍300 ریال
ادارات دولتی 000؍720 ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا 500 متر مربع (عرصه یا اعیان) 000؍360 ریال از 501 متر مربع به بالا (عرصه یا اعیان) 000؍540 ریال
*- در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین بَر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد می باشد.
*- از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمی گردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت می باشد.
بند 2- در اجرای تبصره ذیل ماده 74 قانون شهرداری ها، انجام مراحل اداری، رسیدگی، تهیه و ارسال مدارک لازم، هزینه هایی برای شهرداری ایجاد می نماید که به منظور تامین آن، در زمان صدور پاسخ به دفاتر اسناد رسمی، به شرح ذیل بهای خدمات اخذ می گردد:
1- املاک ویلایی، صنعتی، اداری و سایر کاربری ها (غیر از تجاری) تا 150 متر مربع عرصه 000؍500؍2 ریال و بالای 150 متر مربع 000؍000؍4 ریال بهای خدمات.
2- آپارتمان های مسکونی تا یکصد متر مربع 000؍500؍2 ریال و بالای یکصد متر مربع 000؍000؍4 ریال بهای خدمات
3- مجتمع های تجاری به ازای هر واحد 000؍000؍5 ریال بهای خدمات.
4- اراضی تا 500 متر مربع 000؍500؍1 ریال بهای خدمات
5- اراضی از 501 متر مربع به بالا 000؍000؍3 ریال بهای خدمات
تذکر: با توجه به اینکه در برآورد بهای خدمات مندرج در بند 2، بهای خدمات بند 1 لحاظ شده است، لذا از مشمولین پرداخت بند 2، بهای خدمات بند 1 وصول نمی گردد. "
و- ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 25- هزینه کارشناسی جهت بازدید:
بند 1- پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمان های مسکونی، به ازای هر واحد 000؍100 ریال (حداقل 000؍360 ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد 000؍180 ریال (حداقل 000؍360 ریال)
املاک تجاری تک واحدی 000؍300 ریال
ادارات دولتی 000؍720 ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا 500 متر مربع (عرصه یا اعیان) 000؍360 ریال از 501 متر مربع به بالا (عرصه یا اعیان) 000؍540 ریال
*- در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین بَر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد می باشد.
*- از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمی گردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت می باشد.
بند 2- در اجرای تبصره ذیل ماده 74 قانون شهرداری ها، انجام مراحل اداری، رسیدگی، تهیه و ارسال مدارک لازم، هزینه هایی برای شهرداری ایجاد می نماید که به منظور تامین آن، در زمان صدور پاسخ به دفاتر اسناد رسمی، به شرح ذیل بهای خدمات اخذ می گردد:
1- املاک ویلایی، صنعتی، اداری و سایر کاربری ها (غیر از تجاری) تا 150 متر مربع عرصه 000؍500؍2 ریال و بالای 150 متر مربع 000؍000؍4 ریال بهای خدمات. "
ز- ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1400 شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 25- هزینه کارشناسی جهت بازدید:
بند 1- پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد 000؍135 ریال (حداقل 000؍486 ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد 000؍243 ریال (حداقل 000؍486ریال)
املاک تجاری تک واحدی 000؍405 ریال
ادارات دولتی 000؍972 ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا 500 متر مربع (عرصه یا اعیان) 000؍486 ریال از 501 متر مربع به بالا (عرصه یا اعیان) 000؍729 ریال
*- در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین بَر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد می باشد.
*- از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمی گردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت می باشد.
بند 2- در اجرای تبصره ذیل ماده 74 قانون شهرداری ها، انجام مراحل اداری، رسیدگی، تهیه و ارسال مدارک لازم، هزینه هایی برای شهرداری ایجاد می نماید که به منظور تامین آن، در زمان صدور پاسخ به دفاتر اسناد رسمی، به شرح ذیل بهای خدمات اخذ می گردد:
1- املاک ویلایی، صنعتی، اداری و سایر کاربری ها (غیر از تجاری) تا 150 متر مربع عرصه 000؍375؍3 ریال و بالای 150 متر مربع 000؍400؍5 ریال بهای خدمات.
2- آپارتمان های مسکونی تا یکصد متر مربع 000؍375؍3 ریال و بالای یکصد متر مربع000؍400؍5 ریال بهای خدمات.
3- مجتمع های تجاری به ازای هر واحد 000؍750؍6 ریال بهای خدمات.
4- اراضی تا 500 متر مربع 000؍025؍2 ریال بهای خدمات
5- اراضی از 501 متر مربع به بالا 000؍050؍4 ریال بهای خدمات.
تذکر: با توجه به اینکه در برآورد بهای خدمات مندرج در بند 2، بهای خدمات بند 1 لحاظ شده است، لذا از مشمولین پرداخت بند 2، بهای خدمات بند 1 وصول نمی گردد. "
علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن به شورای اسلامی شهر قم تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیات عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی از طرف آن شورا واصل نشده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 17؍3؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به اینکه هیات عمومی دیوان عدالت اداری براساس رای شماره 9909970905810265-16؍2؍1399 اعلام کرده است که : «وضع عوارض به طور عموم برای هر نوع استعلام مثل استعلام ادارات و غیر آن، خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر است» و با عنایت به اینکه اخذ هرگونه عوارض می‌بایست در قبال ارایه خدمات باشد و شهرداریها مکلّف به ارایه پاسخ به استعلامات ادارات و ارگانها هستند، بنابراین اطلاق ماده 25 تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای 1394 تا 1400 شهرداری قم نسبت به مواردی که شهرداری در ازای تکلیف به پاسخگویی به استعلامات صورت گرفته علاوه بر هزینه کارشناسی و خدمات بازدید در استعلام، به اخذ وجه از شهروندان اقدام می‌کند، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود./
مهدی دربین
هیات عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
