بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 140109970905810392
تاریخ دادنامه: 3؍3؍1401
شماره پرونده: 0003467
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای قدرت ابراهیمی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 940؍ص؍25012- 2؍4؍1400 مدیریت استان خوزستان صندوق بازنشستگی کشوری
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره 940؍ص؍25012- 2؍4؍1400 مدیریت استان خوزستان صندوق بازنشستگی کشوری را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
" جانبازانی که قبل از تصویب قانون برنامه ششم به صورت پیش از موعد یا اعادی و بدون سنوات ارفاقی بازنشسته شده اند، با رعایت شرایط سنی کمتر از 65 سال می توانند به خدمت اعاده و با تکمیل خدمت 35 ساله خود و با رعایت شرایط عمومی به بازنشستگی نایل آیند. بند (ز) ماده 87 آزادگانی که به دلیل استفاده از 2 برابر شدن سابقه اسارت زودتر از 30 سال بازنشسته شده اند می توانند برای یک بار و با رعایت شرایط سنی زیر 65 سال با بازگشت به خدمت حسب مورد 30 یا 35 سال خدمت خود را تکمیل و سپس با لحاظ عین سوابق اسارت بـه بازنشستگی نایل آیند. شرایط عمومی بازنشستگی دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 86 نیز در ماده 103 مورد تصریح قرار گرفته است و مستفاد از حکم مقرر در این ماده دستگاه اجرایی در صورت وجود شرایط مقرره نمی تواند بدون درخواست کارمند دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر وی را بازنشسته کند و چنانچه معروض گردید اطلاق این ماده ناظر بر ادامه خدمت کلیه کارکنان دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر و تکمیل خدمت تا 35 سال است و به تبع جهت ایثارگران دارای مدرک تحصیلی حداقل لیسانس که حسب قوانین و مقررات مربوط از امتیازات یک مقطع تحصیلی بالاتر برخوردارند، مفاد ماده موصوف ساری وجاری است و این قبیل کارمندان هم می توانند تا 35 سال خدمت نمایند. لیکن چنانچه بخواهند قبل از اتمام 35 سال بازنشسته شوند علی القاعده با عنایت به قید عبارت می توانند که حاکی از اختیار فرد تا رسیدن به 35 سال خدمت است منافاتی با قانون نداشته لذا تعبیر تا 35 سال در معنای الزام و تکلیف به خدمت یا رسیدن به 35 سال خدمت مغایر غرض قانونگذار می باشد.
تبصره الحاقی به ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری موضوع قانون تفسیر بند (الف) ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 24؍11؍1395 مجلس شورای اسلامی نیز موید این مطلب است، مضافاً اعاده به خدمت جانباز واجد شرایط فی الواقع حقی است که قانونگذار برای یک فرد ایثارگر قایل شده و اینکه فرد در ادامه خدمت اراده اش بر اسقاط حق خود باشد علی القاعده دستگاه مربوطه نمی تواند با این اسقاط حق که مختص و قایم به شرایط خاص فرد ایثارگر بوده و احیاناً به واسطه جراحات ناشی از دوران اسارت و مراتب جانبازی امکان خدمت بیشتر برایش میسر نباشد در شرایطی که قبلاً نیز در شرایط عادی و بر اساس اختیارات اعطایی با بازنشستگی اش موافقت شده و فرد نیز بازنشسته، سپس اعاده به کار شده و این اعاده به کار امکان پذیر و مجدداً صورت نخواهد پذیرفت. وی را مجبور به ادامه خدمت تا سقف 35 سال سابقه نماید. لذا به طریق اولی دستگاه دیگری هم در مـانحن فیه سازمـان بازنشستگی کشوری با وجـود حصـول شرایط عمـومی بازنشستگی علی الاصول نمی تواند جهت سایر دستگاه ها تکلیف به ادامه خدمت افراد تا رسیدن به 35 سال سابقه به صورت اجباری و الزامی نماید. بنا به مراتب بخشنامه شماره 940؍ص؍25012-2؍4؍1400 صندوق بازنشستگی کشوری (مدیریت استان خوزستان) از این حیث که بازنشستگی جانبازان و آزادگان را که بر اساس قوانین و مقررات مربوطه از جمله بند (ج) و (ز) ماده 87 قانون برنامه ششم توسعه اعاده به خدمت شده اند قبل از 35 سال خدمت ممنوع اعلام نموده، خارج از حدود اختیارات قانونی می باشد."
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
" به کلیه دستگاه های اجرایی دارای مشترک صندوق بازنشستگی کشوری در استان خوزستان
موضوع: شرایط بازنشستگی مجدد ایثارگران اعاده به خدمت
پیرو نامه شماره 1118؍ص؍25012-17؍7؍1396 این مدیریت درباره «اعاده به خدمت ایثارگران (جانباز و آزاده)
در اجرای قانون برنامه ششم توسعه» به استناد بندهای (چ) و (ز) ماده 87 قانون برنامه ششم توسعه اشعار می دارد:
نظر به تصریح مندرج در مواد قانونی مذکور، آزادگان و جانبازانی که با مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر با سابقه خدمت کمتر از 35 سال بازنشسته شده اند و در اجرای مستندات قانونی صدرالذکر از تاریخ 1؍1؍1396 با صدور حکم کارگزینی (با رعایت قوانین و مقررات مربوط) از سوی دستگاه ذیربط اعاده به خدمت شده باشند، تا تکمیل 35 سال اشتغال به خدمت خود ادامه داده آن گاه بازنشستگی مجدد آنان بلامانع خواهد بود. بدیهی است در صورت عدم تکمیل 35 سال خدمت، بازنشستگی موضوعیت نخواهد داشت.
مقتضی است به هنگام صدور ابلاغ بازنشستگی و پیشنهاد برقراری حقوق بازنشستگی افراد موصوف مراتب مورد توجه واقع گردد. ضمناً آزادگان بازنشسته ای که به موجب بند (ک) ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه و بند (ز) ماده 87 قانون برنامه ششم توسعه بازگشت به کار شده اند برابر نص صریح احکام فوق الذکر، با تکمیل سنوات خدمتی 30 سال یا 35 سال بازنشسته می گردند. لذا محاسبه سابقه یک برابر مدت اسارت (مضاعف) به عنوان سابقه خدمت در تعیین 30 یا 35 سال قابل اعمال و محاسبه نبوده و موضعیتی نخواهد داشت.- مدیر استان خوزستان "
علیرغم ابلاغ دادخواست ضمایم آن به صندوق بازنشستگی کشوری، تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیات عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی از طرف آن مرجع واصل نشده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 3؍3؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: براساس بند (چ) ماده 87 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1395 : «جانبازانی که قبل از تصویب این قانون به صورت پیش از موعد یا عادی و بدون سنوات ارفاقی بازنشسته شده‌اند، با رعایت شرط سنی کمتر از شصت و پنج سال می‌توانند به خدمت اعاده و با تکمیل خدمت سی و پنج ساله خود و با رعایت شرایط عمومی به بازنشستگی نایل آیند» و بر همین اساس، مفاد حکم مقرر در این بند جنبه ارفاقی داشته و متضمن حکمی مبنی بر تکلیف جانبازان به ادامه خدمت تا میزان 35 سال سابقه نیست. ثانیاً: براساس بند (الف) ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 : «دستگاه اجرایی با داشتن یکی از شرایط زیر می‌تواند کارمند خود را بازنشسته نماید: الف) حداقل سی سال سابقه خدمت برای مشاغل غیرتخصصی و سی و پنج سال برای مشاغل تخصصی با تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد و بالاتر با درخواست کارمند برای سنوات بالاتر از 30 سال…» و در نتیجه برمبنای این بند نیز ادامه خدمت کارکنان مشمول قانون تا سی و پنج سال سابقه خدمت اختیاری است و تکلیفی در این خصوص وجود ندارد. بنا به مراتب فوق، مفاد بخشنامه شماره 940؍ص؍25012-2؍4؍1400 مدیریت استان خوزستان صندوق بازنشستگی کشوری که متضمن الزام جانبازان و آزادگان به ادامه خدمت تا میزان سی و پنج سال سابقه است، با بند (چ) ماده 87 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1395 و بند (الف) ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 مغایرت دارد و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./
مهدی دربین
هیات عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
