بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 140109970905810384
تاریخ دادنامه: 3؍3؍1401
شماره پرونده: 0003324
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصـره 1 مـاده 13 آیین نامـه اجـرایی مـاده 33 اصلاحی قانـون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور
گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 238753؍302- 25؍8؍1400 اعلام کرده است که:
" به موجب تبصره 1 ماده 13 آیین نامه مذکور مقرر گردیده است: « وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور) ضمن تعیین دقیق خواسته و تقویم آن در دادخواست اولیه با توجه به جریان پرونده و مباحث طرح شده در جلسات رسیدگی از حیث اعلام آمادگی و یا عدم آمادگی مستاجر برای اجرای طرح و یا تمدید قرارداد اجاره و یا امکان استرداد زمین و یا عدم امکان آن به دلیل تعاقب ایادی، می تواند موضوع دادخواست خود را در قالب یکی دیگر از موارد مندرج در این ماده تا قبل از اعلام ختم دادرسی تغییر داده و به صورت کتبی به دادگاه اعلام نماید.» این در حالی است که: به موجب ماده 98 قانون آیین دادرسی در دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی: « خواهان می تواند خواسته خود را که در دادخـواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشاء واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد». بنا به مراتب تبصره 1 ماده 13 آیین نامه اجرایی ماده 33 قانون اصلاح حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور که تغییر موضوع دادخواست را تا قبل از ختم دادرسی تجویز نموده است مغایر ماده 98 قانون اخیرالذکر و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیات عمومی دیوان عدالت اداری ( به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) مورد تقاضا می باشد. مزید امتنان است دستور فرمایید از نتیجه اقدام و تصمیم متخذه این سازمان را مطلع نمایند. "
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
" آیین نامه اجرایی ماده 33 اصلاحی قانون حفاظت و بهره برداری
ماده 13- وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور) موظف است درخواست موضوع تبصره 2 قانون را در قالب برگه های دادخواست به خواسته تعیین تکلیف اراضی واگذار شده از حیث اعلام فسخ قرارداد واگذاری و تبدیل آن به اجاره یا تمدید قرارداد و تعیین مهلت برای اجرای طرح یا دریافت بهای روز اراضی و واریز آن به حساب درآمد عمومی یا استرداد زمین در صورت توافق با مستاجر تقدیم نماید.
تبصره1- وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور) ضمن تعیین دقیق خواسته و تقویم آن در دادخواست اولیه با توجه به جریان پرونده و مباحث طرح شده در جلسات رسیدگی از حیث اعلام آمادگی و یا عدم آمادگی مستاجر برای اجرای طرح و یا تمدید قرارداد اجاره و یا امکان استرداد زمین و یا عدم امکان آن به دلیل تعاقب ایادی، می تواند موضوع دادخواست خود را در قالب یکی دیگر از موارد مندرج در این ماده تا قبل از اعلام ختم دادرسی تغییر داده و به صورت کتبی به دادگاه اعلام نماید.
………… "
علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن به معاونت حقوقی ریاست جمهوری (امور حقوقی دولت) تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیات عمومی، پاسخی از آن مرجع واصل نشده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 3؍3؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
براساس ماده 98 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379 : «خواهان می‌تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند، ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوی یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشا واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد.» با توجه به اینکه براساس تبصره 1 ماده 13 آیین‌نامه اجرایی ماده 33 اصلاحی قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگلها و مراتع کشور مصوب 22؍6؍1394 هیات وزیران، جواز تغییر موضوع دادخواست تا قبل از اعلام ختم دادرسی به وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور) اعطاء شده است و پیشبینی تغییر موضوع دادخواست تا قبل از اعلام ختم دادرسی نزد دادگاه که در این تبصره مقرر شده، با حکم مقرر در ماده 98 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379 مغایرت دارد، بنابراین تبصره 1 ماده 13 آیین‌نامه اجرایی ماده 33 اصلاحی قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگلها و مراتع کشور مصوب 22؍6؍1394 هیات وزیران، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./
مهدی دربین
هیات عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
