بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905810325

تاریخ دادنامه: 20؍2؍1401

شماره پرونده: 0002407

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای سعید احمدی دیده بانی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 2 جزء 4 بند (ز) ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها مصوب جلسه 8؍6؍1396 هیات وزیران به شماره تصویب نامه 85622؍ت54076هـ- 15؍7؍1396 

     گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 2 جزء 4 بند (ز) ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها مصوب جلسه 8؍6؍1396 هیات وزیران به شماره تصویب نامه 85622؍ت54076هـ- 15؍7؍1396 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

  " 1- مطابق نص صریح مواد 8 و 10 و بالاخص ماده 13 قانون حفظ کاربری اراضی و زراعی و باغها مسیولیت اجرایی قانون یاد شده و آیین نامه اجرایی آن برعهده وزارت جهاد کشاورزی (کارشناسان مدیریت امور اراضی استانها) می‎باشد در حالی که هیات وزیران به پیشنهاد وزارت جهاد کشاروزی بر اساس تبصره 2 از بند 4 ذیل قسمت (ز) از ماده یک آیین نامه اجرایی قانون مرقوم، مسیولیت را برعهده دستگاه های اجرایی دیگر تحمیل نموده اند که با روح قانون بالا دستی آن ( قانون حفظ کاربری اراضی و باغها) مغایرت دارد.

2- نظر به اینکه قانونگذار در تبصره 4 ماده 1 قانون حفظ کاربری … طرحهای مربوط به بخش کشاورزی را از این قانون مستثنی نموده، بنظر می رسد هدف هیات وزیران در تبصره مورد اعتراض تغییر طرحهای کشاورزی غیر کشاورزی می باشد که این نیز مطابق مواد 8 ، 10 و 13 قانون مربوط بر عهده وزارت کشاورزی می باشد.

3- علیرغم نص صریح قانون حفظ کابری … در خصوص وظایف وزارت کشاورزی، تبصره مورد اعتراض موجب عدم شفافیت در نظارت بر تغییر کاربری ها از کاربری های کشاورزی به کاربریهای غیر کشاورزی در تمام حوزه ها گردیده است. علیهذا درخواست حذف و ابطال تبصره مرقوم مورد استدعاست. " 

  متن مصوبه مورد اعتراض به شرح زیر است:

  " مصوبه شماره 85622؍ت54076هـ- 15؍7؍1396

 اصلاح بند (ز) ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها

 وزارت کشور – وزارت راه و شهرسازی- وزارت جهاد کشاورزی

سازمان برنامه و بودجه کشور- سازمان حفاظت محیط زیست

 هیات وزیران در جلسه 8؍6؍1396 به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های جهاد کشاورزی، کشور و راه و شهرسازی و سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده 14 قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی و باغ ها مصوب 1385 تصویب کرد: 

الف- بند (ز) ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها موضوع تصویب نامه شماره 59879؍ت37110هـ- 19؍4؍1386 به شرح زیر اصلاح می شود: 

ز- طرح‎های خدمات عمومی مورد نیاز مردم موضوع تبصره 2 اصلاحی ماده 2 قانون منحصراً به شرح جدول پیوست که تایید شده به مهر دفتر هیات دولت است، با رعایت ضوابط ذیل تعیین می شود.

……

4- اخذ پروانه ساختمان از شهرداریها در حریم شهرها و در خارج از حریم شهرها از مراجع صدور پروانه بر اساس ماده 10 آیین نامه استفاده از اراضی، احداث بنا و تاسیسات در خارج از حریم شهرها و محدوده روستاها موضوع تصویب نامه شماره 31636؍ت47097هـ- 20؍2؍1391 و اصلاحات بعدی آن و در محدوده حریم راهها و راه آهن از وزارت راه و شهرسازی.

 ……

تبصره2- دستگاه اجرایی صادره کننده  موافقت اصولی یا جواز تاسیس موظف است از زمان صدور مجوز و در طول بهره برداری و پس از آن به طور مستمر نظارت نموده و در مقاطع زمانی شش ماهه گزارش اقدامات صورت گرفته را به سازمان جهاد کشاورزی استان اعلام و در صورت هرگونه تخلف و تغییر طرح، مراتب را به سازمان مذکور منعکس تا در اجرای ماده 10 قانون ضمن توقف عملیات، نسبت به اعمال ماده 2 قانون و اخذ عوارض مربوط اقدام نماید." 

  در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت ( معاونت حقوقی رییس جمهور) به موجب لایحه شماره 15662-4؍2؍1401 به طور خلاصه توضیح داده است که:

  " 1- به موجب ماده 2 اصلاحی قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها مصوب 1385 و همچنین طبق تبصره 2 همین ماده هیات وزیران در بند (ز) اصلاحی ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها، ضوابط تعیین طرح های خدمات عمومی مورد نیاز مردم را تعیین نموده است. چنان که ملاحظه می‎شود، تکلیف تعیین شده برای دستگاه های اجرایی صادر کننده موافقت اصولی یا جواز تاسیس، تکلیفی مستقل از وظایف قانونی وزارت جهاد کشاورزی و البته در راستای این تکلیف قانونی بوده است. بنابراین و برخلاف ادعای شاکی تبصره مورد شکایت به هیچ وجه در مقام نفی صلاحیت های وزارت جهاد کشاورزی نبوده و از مفاد این تبصره چنین معنایی قابل استنباط نیست.

 2- در بخشی از شکایت مطروحه ادعا شده که تبصره مورد شکایت، موجب عدم شفافیت در نظارت بر تغییر کاربری های کشاورزی به کاربری های غیر کشاورزی شده است. صرف نظر از اینکه دلیل و مستندی برای اثبات این ادعا از سوی شاکی ارایه نشده است، بنا به آنچه در بند پیشین بیان شد، نظارت در نظر گرفته شده برای دستگاه های اجرایی صادر کننده موافقت اصولی یا جواز تاسیس، نظارتی تکمیلی و علاوه بر نظارت ذاتی و قانونی وزارت جهاد کشاروزی در این باب بوده و در نتیجه برخلاف ادعای شاکی به شفافیت بیشتر منجر خواهد شد." 

    هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 20؍2؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

اولاً: براساس ماده 14 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 31؍3؍1374 : «وزارت جهاد کشاورزی موظّف است آیین‌‌نامه‌‌های اجـرایی این قانون را با همکاری وزارتخانه‌‌های راه و شهرسـازی، کشور و سازمـان حفاظت محیط زیست ظرف مدت سه ماه تهیه و برای تصویب به هیات وزیران ارایه نماید» و هیات وزیران برمبنای صلاحیت مذکور به اصلاح بند (ز) ماده (1) آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها در قالب تصویب‌نامه شماره 85622؍ت54076هـ-15؍7؍1396 اقدام کـرده است. ثانیاً: حکم مقرر در تبصــره 2 جزء 4 بنـد (ز) ماده 1 آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها، متضمن اعمال محدودیتی درخصوص صلاحیتها و اختیارات وزارت جهاد کشاورزی و واگذاری صلاحیتهای وزارتخانه فوق به سایر دستگاههای اجرایی نیست و صرفاً دستگاه اجرایی صادرکننده موافقت اصولی یا جواز تاسیس را به نظارت مستمر و ارایه گزارش شش ماهه به سازمان جهاد کشاورزی استان مکلّف کرده است تا در صورت وجود تخلّف، مراتب را به سازمان جهاد کشاورزی استان اعلام نماید و سازمان جهاد کشاورزی هم تکلیفی نسبت به پذیرش نتیجه گزارش دستگاههای اجرایی ندارد. ثالثاً: اعمال ماده 2 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها و اخذ عوارض مربوط که براساس قسمت ذیل تبصره مورد شکایت مقرر شده است، منوط به موافقت با تغییر کاربری است و توقف عملیات موضوع ماده 10 قانون مذکور نیز در صورتی است که با تغییر کاربری موافقت نشود. بنا به مراتب فوق، تبصره 2 جزء 4 بند (ز) ماده 1 آیین‌نامه اجرایی قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب جلسه 8؍6؍1396 هیات وزیران  که براساس آن مقرر شده است : «دستگاه اجرایی صادرکننده موافقت اصولی یا جواز تاسیس موظّف است از زمان صدور مجوز و در طول بهره‌برداری و پس از آن به طور مستمر نظارت نموده و در مقاطع زمانی شش ماهه گزارش اقدامات صورت گرفته را به سازمان جهاد کشاورزی استان اعلام و در صورت هرگونه تخلّف و تغییر طرح، مراتب را به سازمان مذکور منعکس تا در اجرای ماده (10) قانون ضمن توقف عملیات، نسبت به اعمال ماده (2) قانون و اخذ عوارض مربوط اقدام نماید»، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نیست و ابطال نشد./

مهدی دربین

هیات عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری

Powered by Froala Editor