بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905810141 و 140109970905810142

تاریخ دادنامه: 20؍1؍1401

شماره پرونده: 0002379- 0002230

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقایان غلامحسین شیری و مصطفی نوروزیان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل شماره 550؍22415؍9000-6؍11؍1399 معاون امور عمومی و پشتیبانی و سرپرست اداره کل خدمات الکترونیک قضایی

     گردش کار: شاکیان به موجب دادخواست های جداگانه ابطال دستورالعمل شماره 550؍22415؍9000-6؍11؍1399 معاون امور عمومی و پشتیبانی و سرپرست اداره کل خدمات الکترونیک قضایی را خواستار شده و در مقام تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده اند که:

  بر اساس دستورالعمل مورد شکایت مقرر شده است که: رییس مرکز داوری می بایست به طور مستمر در محل کار خود حضور داشته باشد. لذا داشتن موسسه داوری از مشاغل ممنوع برای مدیران دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اعلام شده است. این استدلال فاقد محمل قانونی است چرا که داشتن موسسه داوری و انجام عمل داوری شغل محسوب نمی شود و یکی از حقوق اجتماعی شهروندان است که معمولاً در خارج از وقت اداری برگزار می گردد. از سوی دیگر این امکان وجود دارد که در ساعات اداری از حضور سایر شرکای موسسه، داوران یا منشی موسسه استفاده شود. مضافاً اینکه مطابق ماده 21 آیین نامه اجرایی ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، فقط وکلای دادگستری، مشاوران مـوضوع ماده 187، کارشناسان رسمی، قضات و سردفتران محکوم به انفصال دایم، شاغلان امر تجارت، کارمندان و مستخدمان دولت و کارمندان موسسات عمومی غیردولتی ممنوع از دریافت پروانه اشتغال دفتر خدمات قضایی می باشند. همچنین بر اساس ماده 466، بند 8 ماده 469 و ماده 470 قانون آیین دادرسی مدنی اشخاص ممنوع از امر داوری تصریح شده اند که مدیر دفتر خدمات قضایی مشمول هیچ یک از موارد ممنوعه قانون موصوف نمی باشد.

  متن دستورالعمل مورد شکایت به شرح زیر می باشد:

  " جناب آقای امیر حیدری

   سرپرست محترم معاونت آمار و فناوری اطلاعات دادگستری کل استان همدان

 با سلام و احترام

  بازگشت به نامه شماره 631؍1021؍9036-30؍10؍1399 با عنایت به اینکه رییس مرکز داوری می بایست به طـور مستمر در محل کار خود حضور داشته باشد و عـدم حضور مدیر در دفتر خدمات الکترونیک قضایی برخلاف آیین نامه می باشد، علاوه بر ممنوعیت های شغلی مندرج در آیین نامه سایر فعالیت های منافی مدیریت دفتر و مواردی که مانع از حضور تمام وقت مدیر باشد ممنوع است.- سرپرست اداره کل خدمات الکترونیک قضایی" 

  در پاسخ به شکایت مذکور، معاون خدمات الکترونیک قضایی مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه، به موجب لایحه شماره 550؍17139؍9000- 19؍8؍1400 به طور خلاصه اعلام کرده است:

  با توجه به اینکه رییس مرکز داوری می بایست به طور مستمر در محل کار خود حضور داشته باشد، علاوه بر ممنوعیت های شغلی مندرج در ماده 21 آیین نامه اجرایی ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، سایر فعالیت‎های منافی مدیریت دفتر و مواردی که مانع از حضور تمام وقت مدیر باشد، ممنوع است. همچنین با توجه به اینکه ممکن است داور پرونده، اشخاص ذی نفع را به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی خود ارجاع دهد یا مدیر دفتر خـدمات الکترونیک که همزمان شاغل در داوری می باشد، پرونده ثبت شده در دفتر خود را به داوری به طرفیت خود ارجاع دهد این ممنوعیت ایجاد شده است.

   هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 20؍1؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

اولاً: وفق تبصره 4 قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل مصوب 11؍10؍1373 با آخرین اصلاحات تا تاریخ 20؍4؍1388، تصدی هر نوع شغل دولتی و… و همچنین مشاوره حقوقی و… برای کارکنان دولت ممنوع است و با این وجود داشتن موسسه داوری و یا انجام عمل داوری و همچنین اشتغال در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شغل دولتی به شمار نمی‌رود. ثانیاً: هرچند براساس ماده 15 آیین‌نامه ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مصوب سال 1396 مدیر دفتر باید به صورت تمام وقت در دفتر حضور داشته باشد، اما این امر به معنای نفی تاسیس مرکز داوری و انجام عمل داوری خارج از اوقات اداری در دفتر خدمات الکترونیک قضایی نیست. ثالثاً: برمبنای ماده 21 آیین‌نامه یادشده، اشخاص ممنوع از دریافت پروانه و اشتغال در دفتر مشخص شده و هیچ ممنوعیتی مبنی بر تصدی موسسه داوری و انجام داوری و در عین حال مدیریت خدمات الکترونیک قضایی در این آیین‌نامه و دیگر قوانین موضوعه وجود ندارد. رابعاً: به موجب بندهای 4 و 7 لایحه قانونی راجع به منع مداخله وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری مصوب 22؍10؍1337، کارکنان هر موسسه که نظارت و یا بازرسی بر آن متعلّق به دولت و یا دستگاههای وابسته به آنها باشد، از داوری در دعاوی با دولت یا مجلس یا شهرداریها یا دستگاههای وابسته به آنان ممنوع شده‌اند و از این رو با فرض اینکه مـدیران دفاتر خـدمات الکترونیک قضایی از جمله کارکنان موسساتی دانسته شوند کـه بر آنها نظارت و یا بازرسی می‌شود و منظور از دولت در این فرض قـوای سه‌گانه و از جمله قـوه قضاییه باشد، این قبیل اشخاص صرفاً از داوری در دعاوی دولت و… و آن هم صرفاً داوری اختصاصی ممنوع شده‌اند. خامساً: براساس بند (هـ) ماده 22 آیین‌نامه ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مصوب سال 1396 اظهارنظر نسبت به پیشنهاد شورا درخصوص برنامه‌های راهبردی و عملیاتی، نظام‌نامه‌ها، شیوه‌نامه‌ها و دستورالعملهای اجرایی، نظارتی، فنی و مالی مورد نیاز دفاتر و خدمات الکترونیک قضایی و اعلام آن جهت تصویب رییس مرکز از جمله وظایف اداره کل خدمات الکترونیک قضایی ذکر شده و وفق بند (الف) ماده 24 آیین‌نامه نیز از جمله وظایف شورا بررسی و پیشنهاد برنامه‌های راهبردی و عملیاتی، نظام‌نامه‌ها، شیوه‌نامه‌ها، و دستورالعملهای اجرایی، نظارتی و فنی و مالی مربوط به توسعه دفاتر و خدمات الکترونیک قضایی به اداره کل است. بنا به مراتب فوق، دستورالعمل شماره 550؍22415؍9000-6؍11؍1399 معاون امور عمومی و پشتیبانی و سرپرست اداره کل خدمات الکترونیک قضایی با قوانین صدرالذکر مغایرت دارد و همچنین با عنایت به اینکه براساس بند (الف) ماده 24 آیین‌نامه ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، بررسی و پیشنهاد دستورالعملهای اجرایی به اداره کل جهت اظهارنظر و اعلام برای تصویب رییس مرکز، از جمله وظایف شورای مشورتی است و در حال حاضر این فرآیند طی نشده، بنابراین دستورالعمل مزبور خارج از حدود اختیار مرجع واضع نیز هست و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری

Powered by Froala Editor