مدیر
۱۴۰۰/۰۷/۲۰

رای شماره ۲۱۳۸ مورخ ۱۴‍۰‍۰/‍۰۷/۲‍۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری(موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره ۱ و ۲ بند ۸ عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان، بند ۱۴ تحت عنوان عوارض فضای سبز، بند ۶ تحت عنوان عوارض کسری پارکینگ، بند ۲۴ تحت عنوان بهای خدمات آماده سازی، بخش دوم بند ۳-۲ ضوابط طرح تفصیلی از تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ مصوب شورای اسلامی شهر مشکین دشت)

بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 2138

تاریخ دادنامه:1400/07/20

شماره پرونده: 9802813

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 1 و 2 بند 8 عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان، بند 14 تحت عنوان عوارض فضای سبز، بند 6 تحت عنوان عوارض کسری پارکینگ، بند 24 تحت عنوان بهای خدمات آماده سازی، بخش دوم بند 3-2 ضوابط طرح تفصیلی از تعرفه عوارض محلی سال 1398 مصوب شورای اسلامی شهر مشکین دشت

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 147777/300-24/6/1398 اعلام کرده است که:

«احتراماً به استحضار می رساند مصوبات شورای اسلامی شهر مشکین دشت ( طی سنوات 1394 تا 1398) در کمیسیون تطبیق مصوبات این سازمان مطرح که نتیجه آن به شرح ذیل اعلام می گردد:

1- اخذ ارزش افزوده ناشی از ورود به محدوده بر اساس مندرجات صفحه 71 دفترچه ضوابط طرح تفصیلی شهر مشکین دشت در صدور پروانه ساخت و ساز در قطعاتی از اراضی که با تدقیق خط محدوده مصوب طرح جامع شهر مشکین دشت به محدوده شهر منضم شده اند، منوط به واگذاری 70% وسعت قطعه به شهرداری برای تامین خدمات عمومی شهری شده است. همچنین طبق منـدرجات بند 5 دفترچه تعرفه عوارض شهرداری مشکین دشت املاکی که از حریم به محدوده قانونی الحاق می گردند، مشمول پرداخت 25 درصد ارزش روز کارشناسی شده اند که مغایر با تبصره 4 مـاده واحـده قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداریها بوده و دیوان عدالت اداری طی آرای متعدد هیات عمومی، مصوبات مشابه شورای تعدادی از شهرها از جمله دادنامه شماره 2159-21/12/1397، 1958-1/12/1391 و 153- 30/2/1392 را ابطال نموده است.

2- اخذ 25% قیمت روز کارشناسی کلیه املاکی که بدون هماهنگی شهرداری تفکیک گردیده است و 10% املاک و اراضی که از طریق ماده 147 قانون ثبت اسناد، سند دریافت نموده اند به عنوان سهم سرانه یا ارزش افزوده ناشی از تفکیک، که بر اساس بند 8 دفترچه تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت صورت می گیرد، مغایر با مفاد ماده 101 قانون شهرداری بوده، ضمن اینکه طی آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره 1296-22/12/1396، 1086- 10/9/1394، 275-16/5/1391 و 627-20/9/1391 خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب، تشخیص و ابطال شده است.

3- اخذ ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری بر اساس بند 5 دفترچه تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت صورت می گیرد، مغایر بامفاد ماده 5 قانون تشکیل شورای عالی شهرسازی و معماری بوده، ضمن اینکه طی آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره 1818-6/11/1393، 4-2/2/1391، 717-11/10/1391 و 247-2/5/1391 خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب، تشخیص و ابطال شده است.

4- اخذ عوارض فضای سبز به منظور حفظ و تامین فضای سبز شهری در هنگام صدور پروانه ساختمانی برای اراضی با کاربریهای مختلف اعم از مسکونی، تجاری، صنعتی، اداری و سایر بر اساس بند 14 تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت، مغایـر با قانون حفـظ و گسترش فضـای سبز شهری بـوده همچنین دیـوان عدالت اداری در موارد متعدد، مصوبات مشابه شورای شهرهای مختلف را از جمله طی دادنامه های شماره 746-9/9/1396 و 101- 3/2/1398 خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات شورای شهر تشخیص و ابطال نموده است.

5- اخـذ عـوارض حذف پارکینگ مطابق بند 6 دفترچـه تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت برای مواردی که در هنگام صدور پروانه احداث بنا، امکان تامین پارکینگ مطابق دستورالعمل های شماره 34/3/2331- 7/2/1371 و 34/3/1/10740- 4/6/1371 وزارت کشور برای مالکین فراهم نباشد مغایر تبصره 5 ماده صد قانون شهرداری بوده است. همچنین دیوان عدالت اداری در موارد متعدد، مصوبات مشابه شورای شهرهای مختلف را از جمله طی دادنامه های شماره 321 الی 326- 12/8/1395 و 573-14/6/1396 خلاف قانون وخارج از حدود اختیارات شورای شهر تشخیص و ابطال نموده است.

6- اخذ بهای خدمات آماده سازی طبق بند 24 دفترچه تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت، مغایر با بند 1 ماده 55 قانون شهرداریها دیوان عدالت اداری در موارد متعدد، مصوبات مشابه شورای شهرهای مختلف را از جمله طی دادنامه های شماره 1151-10/11/1396، 667-18/7/1396 و 1006-5/10/1396 خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات شورای شهر تشخیص و ابطال نموده است.

7- تکلیف مالکان به واگذاری تا 25% املاک واقع در طرح تعریض به صورت رایگان به شهرداری بر اساس بخش دوم بندهای 2 و 3 ضوابط طرح تفصیلی در خصوص راهکارهای اعطای امتیازها و جبران خسارتهای ناشی از طرح در مواردی که اصلاحی تا 25% مساحت ملک مسکونی و تا 10% مساحت باغ باشد خسارت تعلق نمی گیرد که این امـر مغایر با قانون نحوه تقویم ابنیه و املاک و اراضی مورد نیاز شهرداریها مصوب 1370 بوده و تصویب ضوابط مبنی بر تملک رایگان املاک مردم توسط شهرداری خارج از حدود اختیارات کمیسیون ماده 5 و شورای عالی شهرسازی و معماری می باشد. ضمن اینکه دیوان عدالت اداری طی آرای متعدد هیات عمومی از جمله دادنامه های شماره 2136- 14/12/1397، 454- 11/11/1374، 517- 24/7/1391، 1914 و 1915- 11/10/1397 مصوبات مراجع مختلف را در مورد واگذاری رایگان املاک مردم به شهرداری ابطال گردیده است.

بنا به مراتب و نظر به اینکه مصوبات شورای اسلامی مشکین دشت در مباحث: اخذ ارزش افزوده ناشی از ورود به محدوده، تفکیک و تغییر کاربری، عوارض فضای سبز و حذف پارکینگ و تکلیف مالکان به تحویل 25 درصد املاک واقـع در طرح تعریض به صورت رایگان به شهرداری، مغایر با قـوانین و مقررات، آراء هیات عمومی دیـوان عدالت اداری و نهایتاً خارج از وظایف شورا می باشد و در موارد مشابه نیز مصوبات شوراهای شهرهای مختلف به موجب آرای دیوان عدالت اداری ابطال گردیده، مراتب در راستای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال مصوبات یاد شده درخواست می گردد.»

متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است:

« 8- عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان

کلیه اشخاص مکلف اند بابت تفکیک اراضی و اعیان خود به ترتیب ذیل نسبت به پرداخت عوارض اقدام نمایند.

الف) تفکیک عرصه با هماهنگی شهرداری (طبق اطلاحیه ماده 101 قانون شهرداری ) S.P.K

ب) تفکیک عرصه بدون هماهنگی شهرداری (طبق اطلاحیه ماده 101 قانون شهرداری ) S.P.2K

ج) تفکیک اعیانی مسکونی تجاری و اداری و غیر مجاز (و تبدیل واحد) در صورتی که کمیسیون ماده صد قانون شهرداری صلاحیت خود را برای رسیدگی این مورد نپذیرد عوارض مربوطه بر مبنای چهار برابر آخرین ارزش معاملاتی موضوع تبصره 11 ماده 100 قانون شهرداری بابت هر یک متر مربع واحد کوچکتر محاسبه و اخذ خواهد شد.

تبصره 1: کلیه املاکی که بدون هماهنگی شهرداری تفکیک گردیده است شامل پرداخت 25 درصد قیمت روز کارشناسی
می گردد.

تبصره2- تفکیک مقرر صرفاً شامل موارد ذیل است: یک) تفکیک عملی زمین بدون هماهنگی با شهرداری از طریق ساخت و ساز غیرمجاز قابل توجه آن که در این مورد در صورت صدور رای قطعی کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری و نظریه مثبت جهاد کشاورزی (در حریم) مبنی بر ابقاء بنا عوارض مذکور قابل مطالبه خواهد بود.

دو: تفکیک املاک و اراضی که از ماده 147 قانون ثبت اسناد سند دریافت می نمایند که به صورت غیر مجاز تفکیک گردیده است و اسناد عادی مشمول پرداخت عوارض تفکیک به میزان 10 درصد قیمت ارزش کارشناسی ملک قابل وصول خواهد بود.

ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهر مشکین دشت

3-2- راهکارهای اعطای امتیازها و جبران خسارت های ناشی از طرح

دو- جبران خسارت

1- خسارت سطوح واقع در طرح تعریض گذرها به قرار زیر است:

– در مواردی که اصلاحی تا 25 درصد مساحت ملک مسکونی و تا 10 درصد مساحت باغ است، خسارت تعلق نمی گیرد.

– قطعات کوچکتر از 50 متر باید به تملک شهرداری درآید.

– در باقی قطعات از طریق کاهش عوارض و انتقال حق توسعه عمل می شود بر اساس جدول 20 است.

– با ابلاغ این ضوابط، توافقات صورت گرفته تا تاریخ 5/4/1392 دارای اعتبار بوده و ابلاغ این ضوابط نافی توافقات قبلی در این زمینه نیست.

جدول شماره 1-3: راهکارهای اعطای امتیاز

موارد اصلاحی اعیان (متر مربع)

تا 25 درصد مساحت ملک –

بیش از 25 تا 50 درصد مساحت ملک تخفیف عوارض یا انتقال حق توسعه

باقیمانده کمتر از 50 متر مربع مساحت ملک تملک شهرداری

مصوبات کمیسیون ماده 5 و مغایرت های طرح هادی

عمل به مصوبات کمیسیون ماده 5 و مغایرت های طرح هادی در صورتی که در طرح پیشنهادی لحاظ شده باشد و مغایرت اساسی با طرح نداشته باشد، بلامانع می باشد.

کلیه مصوبات موردی کمیسیون ماده 5 و یا ابلاغیه های کارگروه تطبیق و مغایرت های طرح هادی مبنی بر تغییر کاربری و یا نحوه ساخت و ساز که بیش از ابلاغ طرح تفصیلی جدید، مصوب شده باشد، در صورت شروع به ساخت معتبر بوده و در صورت عدم شروع به ساخت در مهلت مقرر صدور پروانه مجدد مشمول ضوابط طرح تفصیلی جدید است.

پروانه های قبلی: کلیه پروانـه های ساختمانی صـادره تا زمان ابلاغ طرح تفصیلی جـدید که تا زمان اعتبار پروانه، عملیات ساختمانی را آغاز نموده و مدت اعتبار آنها منقضی نشده باشد، همچنان معتبر بوده و صدور گواهی پایان کار ساختمانی در مورد آنها بلامانع است. در صورت عدم شروع عملیات ساختمانی در مهلت مقرر در پروانه، مشمول طرح تفصیلی جدید خواهند بود.

عوارض اراضی اضافه شده به محدوده شهر

– صدور پروانه ساخت و ساز در قطعاتی از اراضی که با تدقیق خط محدوده مصوب طرح جامع شهر مشکین دشت به محدوده شهر منضم شده اند، منوط به واگذاری 70 درصد وسعت قطعه به شهرداری برای تامین خدمات عمومی شهری است. مالک مجاز است از 30 درصد ملک برای ساخت و ساز طبق پهنه مربوطه استفاده نماید.تبصره 1: در صورتی که بعد از واگذاری 70% مساحت ملک از حد نصاب کاربری کمتر گردد شهرداری می تواند از سهم خود در برابر ارزش ریالی تا رسیدن به حد نصاب کاربری به مالک واگذار کند.

تبصره 2: در صورتی که مساحت با واگذاری سهم شهرداری نیز حد نصاب مورد نظر تامین نگردد ارزش ریالی 70% اخذ گردد.

تبصره: محل هزینه ارزش ریالی اراضی وارد شده به محدوده شهر فقط تملک اراضی خدماتی پیش بینی شده در طرح تفصیلی می باشد.

14- عوارض فضای سبز:

به منظور حفظ و تامین فضای سبز شهری در هنگام صدور پروانه ساختمانی برای اراضی با کاربری های مختلف اعم از مسکونی- تجاری- صنعتی – اداری و سایر برای وصول عوارض از مالکین یا متقاضیان صدور پروانه به شرح ذیل اخذ می شود.

1/14: نرخ عوارض فضای سبز برای اراضی با کاربری مسکونی (بر اساس طرح مصوب توسعه شهری)

(A:B)×D×F=H

A: متراژ کل بنای صادره (بنای مفید و غیر مفید)

B: عدد ثابت 20 متر مربع عنوان متوسط سرانه مسکونی برای شهرهای استان البرز

D: سرانه پیش بینی شده فضای سبز در طرح مصوب توسعه شهر (طرح هادی) برای شهر عدد ثابت 8 می باشد.

F: حداقل هزینه ایجاد یک متر مربع فضای سبز در شهرها 000/110 ریال در نظر گرفته شود.

H: مبلغی است که متقاضی بابت توسعه فضای سبز در هنگام دریافت پروانه ساختمانی می بایستی پرداخت نماید.

تبصره 1: نرخ عوارض فضای سبز برای اراضی غیر مسکونی که در اثر رای کمیسیون های مختلف از قبیل مغایرتهای اساسی، غیر اساسی و ماده 5 که به کاربری مسکونی تغییر یافته و یا بر اثر ساخت و ساز غیر مجاز طی کمیسیون ماده 100 منجر به صدور رای جریمه گردیده است در موارد فوق در فرمول به جای پارامتر D عدد 2 که سرانه پیش بینی شده برای شهرهای استان می باشد در فرمول جایگزین می گردد.

برای نمونه در شهری که در طرح تفصیلی مصوب شهر سرانه فضای سبز پیش بینی شده 3 متر مربع می باشد به جای پارامتر D عدد 3 جایگزین می گردد ولی در صورتی که موضوع شامل رای تایید شده کمیسیونهای اعلامی در بند فوق باشد به جای پارامتر D عدد ثابت 20 در نظر گرفته شود.

تبصره 2: در مواردی که پروانه احداث تجاری از طرف شهرداری موافقت می گردد با توجه به معضلات واحدهای تجاری حداکثر متراژ سرانه15 متر مربع به عنوان پارامتر D در فرمول اعلام شده در نظر گرفته می شود و در صورتی که بناء تجاری احداث شده غیر مجاز باشد بعد از رای کمیسیون های مربوطه حاصل فرمول با ضریب 4 اعمال گردد.

2/14- عوارض حذف 10% احداث فضای سبز مسکونی و تجاری

مالکین احداث بنای مسکونی و تجاری مکلف به اختصاص 10% عرصه به فضای سبز می باشند در صورتی که مالک بعد از احداث بنا عرصه مورد نظر به فضای سبز را اجراء و تبدیل ننماید برای یکبار به شرح فرمول مشمول پرداخت عوارض می باشند.

A=10% S (M+N+4P)

M: عدد ثابت هزینه اجرای فضای سبز در یک متر مربع برای کلیه شهرهای استان البرز 000/330 ریال در نظر گرفته شده است.

N: عدد ثابت هزینه نگهداری دو سال یک متر فضای سبز که برای کلیه شهرهای استان البرز 000/330 ریال در نظر گرفته شده است.

S: مساحت عرصه کل پلاک می باشد.

P: عدد متغیر که همان ارزش منطقه ای آن شهر می باشد.

A: مبلغ قابل وصول می باشد.

3/14- عوارض حذف 25% عرصه کارخانجات و کارگاههای صنعتی به امر فضای سبز:

متقاضیان اخذ پروانه ساخت کارخانجات و کارگاههای صنعتی مکلفند در زمان تهیه نقشه احداث بنا، اختصاص 25% عرصه را برای فضای سبز در نقشه مشخص کنند در صورتی که کارخانجات نسبت به تعهد خود در حد 25% عرصه برابر نقشه عمل و اجرا ننماید برای یکبار به شرح ذیل محاسبه می گردد.

A=25% S (M+N+4P)

M: عدد ثابت هزینه اجرای فضای سبز در یک متر مربع برای کلیه شهرهای استان البرز 000/300 ریال در نظر گرفته شده است.

N: عدد ثابت هزینه نگهداری دو سال یک متر فضای سبز که برای کلیه شهرهای استان البرز 000/330 ریال در نظر گرفته شده است.

S: مساحت عرصه کل پلاک می باشد.

P: بالاترین ارزش منطقه ای آن شهر می باشد.

A: مبلغ قابل وصول می باشد.

لازم به توضیح است پارامتر ثابت B=25 در خصوص بناهای کارگاهی و تجاری از مجموع کلیه سرانه کاربری های (تجاری- آموزشی- فرهنگی و مذهبی- درمانی و بهداشتی- اداری و انتظامی- تفریحی ورزشی- کارگاهی- حمل و نقل و انبار) بر اساس دفترچه طرح تفصیلی استخراج گردیده است.

6- عوارض کسری پارکینگ:

برای محاسبه عوارض کسری پارکینگ در صورتیکه هنگام صدور پروانه احداث بنا، امکان تامین پارکینگ مطابق

دستورالعملهای شماره 34/3/2331- 27/2/1371 و 34/3/1/10740- 4/6/1371 وزارت کشور برای مالکین فراهم نباشد، شهرداری می بایست نسبت به وصول عوارض کسری پارکینگ به شرح ذیل عمل نماید

تبصره 1: متراژ مربوط به هر واحد کسری پارکینگ با توجه به ضوابط پیش بینی شده در طرح هادی یا تفصیلی هر شهرداری محاسبه می شود.

تبصره 2: در مواردی که پارکینگ حذف شده در کمیسیون ماده صد مشمول جریمه گردیده یا به وضع سابق اعاده می شود عوارض حذف پارکینگ محاسبه نخواهد شد.

P × K × (متراژ یک واحد پارکینگ) (25 متر مربع)

در فرمول مذکور، K: ضریب مربوط به بناهای با کاربری های مختلف می باشند.

P: همان قیمت منطقه بندی زمین می باشد

ضریب K برای واحدهای مسکونی عدد 24 و واحدهای تجاری عدد 40 و واحدهای صنعتی و مشاغل مزاحم شهری و اداری عدد 31 و سایر بناها عدد 16 تعریف شده است.

24- بهای خدمات آماده سازی

در اجرای تبصره 6 ماده 96 قانون شهرداری ها اراضی، کوچه های عمومی، میدان ها، پیاده روها، خیابان ها و به طور کلی معابر در سطح شهر را که مورد استفاده عموم است ملک عمومی محسوب نموده و در مالکیت شهرداری به این گونه املاک تاکید شده است. در همین راستا طی سالهای متمادی از طریق تملک خرید اراضی و به ویژه هزینه‌های آماده سازی جهت توسعه معابر هزینه های گزافی را متحمل می نماید به طوری که ارزش افزوده زیادی در پی خدمات ارایه شده برای املاک واقع در معابر جدید ایجاد می شود لذا مقرر می گردد شهرداری نسبت به اخذ هزینه آماده سازی به شرح ذیل اقدام نماید.

الف) تعاریف، نحوه محاسبه و وصول هزینه خدمات آماده سازی

هزینه آماده سازی عبارت است از حاصل ضرب قیمت پایه هزینه آماده سازی یک مترمربع در یک دوم عرض معبر

(در معابر بیش از 24 متر همان 24 متر اعمال خواهد شد) و مقدار طول یا عرض زمین که در بر خیابان قرار می‌گیرد و به منظور احداث شبکه معابر، جدول گذاری و آسفالت هزینه می گردد آماده سازی شامل (تسطیح، جدول گذاری، دفع آب های سطحی، زیرسازی معابر و آسفالت می باشد.) قیمت پایه هزینه آماده سازی یک متر مربع شامل تسطیح، جدول گذاری، دفع آبهای سطحی، زیرسازی و آسفالت مبلغ ششصد هزار ریال می باشد.

تبصره 1 : به هنگام صدور پروانه های ساختمانی برای زمین های کمتر از 1000 متر مربع که بدون رعایت تشریفات قانونی تفکیک شده و یا در اجرای ماده 147 و 148 اصلاح قانون ثبت، سند دریافت نموده اند هزینه دریافت خدمات آماده سازی محاسبه و وصول می گردد. (باستناد توضیحات مندرج در صفحه 28)

تبصره 2: مالکین زمین هایی که در نظر دارند نسبت به تفکیک زمین خود در معابری که عملیات آماده سازی توسط شهرداری اجرا گردیده و در حال حاضر زیرسازی و آسفالت آنها در دست اقدام یا تکمیل شده است اقدام نمایند و سابقه پرداخت مشارکت در این زمینه را نداشته باشند با توجه به اینکه با تکمیل زیرسازی و آسفالت معبر موجود و اراده خدمات موصوف توسط شهردار ارزش افزوده ای ویژه برای آن ملک ایجاد می شود و مالک مشارکتی در این زمینه نداشته هزینه خدمات موصوف وصول گردد (با استناد نامه شماره 26109/42 – 21/10/90 پیوستی شهرداری ملزم به رعایت طرح تفصیلی و سایر ضوابط و مقررات می باشد.

تبصره 3: ساختمان هایی که بدون پروانه بوده و تخلفات ساختمانی آنها در کمیسیون های ماده صد منتهی به صدور رای ابقا بنا گردیده هزینه خدمات آماده سازی محاسبه و وصول می شود.

تبصره 3-1: املاکی که مجوز تخریب و بازسازی از شهرداری دریافت می نمایند شامل هزینه آماده سازی نمی‌گردند.

تبصره 3-2: املاکی که قبل از سال 90 ساخته شده اند و همچنین ساختمانهایی که قبل از سال 90 به طور مجاز ساخته شده اند و بعد از سال 90 در کمیسیون ماده صد محکوم به پرداخت جریمه می گردد نیز می بایست همانند سایر موارد نسبت به پرداخت هزینه آماده سازی اقدام نماید.

تبصره 3-3: معابری که تا پایان سال 90 توسط شهرداری احداث گردیده و یا معابر سطح شهر که به دلیل فرسودگی توسط شهرداری جدول گذاری و آسفالت می گردد شامل هزینه آماده سازی نمی گردد.

تبصره 4: کلیه املاکی که از طریق اتحادیه ها تعاونی های مسکن واگذار شده و سابقه پرداخت هزینه آماده سازی به تعاونی های مذکور را داشته باشند از پرداخت هزینه آماده سازی معاف می باشند بدیهی است آماده سازی اینگونه املاک به عهده تعاونی های مربوطه می باشد و شهرداری هیچگونه تعهد و وظیفه ای در خصوص آماده سازی آنها نخواهد داشت.

تبصره 5: محلاتی که آماده سازی اراضی و املاک آنها جزو تعهدات سازمان مسکن و شهرسازی استان و سایر دستگاه ها می باشد جزو تعهدات شهرداری نبوده و شهرداری هیچگونه تعهدی در خصوص آماده سازی اینگونه املاک نخواهد داشت بدیهی است آماده سازی اینگونه محلات حسب مورد جزو تعهدات سازمان ذیربط می باشد و هزینه حفاری بر اساس دستورالعمل حفاری واحد عمران شهرداری اخذ خواهد گردید.»

علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل ‌نشده است.

با توجه به اینکه درخواست شاکی مبنی بر اعمال ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پذیرفته نشده است در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 پرونده به هیات تخصصی شوراهای اسلامی ارجاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 760- 1/6/1400، بند 5 عوارض ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری سال 1398 مصوب شورای اسلامی شهر مشکین دشت را قـابل ابطال تشخیص نـداد و رای به رد شکایت صـادر کرد. رای مـذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 20/7/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف- با توجه به اینکه در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 315 مورخ 13/4/1396 این هیات، وضع عوارض برای تفکیک در تمام اشکال آن توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین تبصره‌های 1 و 2 بند 8 تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان به تصویب شورای اسلامی شهر مشکین دشت رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

ب- هرچند در بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی، تعیین نرخ و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر ذکر شده است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیه‌های بعدی آن، عوارض فضای سبز شهری پیش‌بینی نشده است و در آرای مختلف هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 1153 مورخ 10/11/1396 این هیات، وضع عوارض برای فضای سبز مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بند 14 تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان عوارض فضای سبز به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

ج- با توجه به اینکه براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره 116 مورخ 23/2/1392، شماره 1354 مورخ 17/12/1395 و شماره 1186 مورخ 2/10/1399 این هیات وضع عوارض برای کسری، حذف یا عدم تامین پارکینگ توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بند 6 تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان عوارض کسری پارکینگ به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

د- مطابق بند 1 ماده 55 قانون شهرداری، ایجاد خیابانها، کوچه‌ها، میدانها، باغهای عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود مقررات از وظایف شهرداریها است و در قوانین موضوعه نیز صرفاً در تبصره 4 ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی و املاک واقع در طرح‌های دولتی و شهرداریها مقرر شده است که در هنگام تقاضای ورود به محدوده و استفاده از امکانات شهری، دریافت هزینه آماده‌سازی از مالکین مجاز است، بنابراین اطلاق بند 24 تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان بهای خدمات آماده‌سازی به تصویب شـورای اسلامی شهر مشکین دشت رسیده و متضمن اخـذ وجه در سطح شهر تحت عنوان هزینه آماده‌سازی معابر و شوارع است، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

هـ- براساس تبصره 4 قانون تعیین وضعیت املاک و اراضی واقع در طرح‌های دولتی و شهرداریها مصوب سال 1367: «در مواردی که تهیه زمین عوض در داخل محدوده‌های مجاز برای قطعه‌بندی و تفکیک و ساختمان‌سازی میسر نباشد و احتیاج به توسعه ‌محدوده مزبور طبق طرح‌های مصوب توسعه شهری مورد تایید مراجع قانونی قرار بگیرد، مراجع مزبور می‌توانند در مقابل موافقت با تقاضای صاحبان اراضی برای استفاده از مزایای ورود به محدوده توسعه و عمران شهر، علاوه بر انجام تعهدات مربوط به عمران و آماده‌سازی زمین و واگذاری سطوح‌ لازم برای تاسیسات و تجهیزات و خدمات عمومی، حداکثر تا 20% از اراضی آنها را برای تامین عوض اراضی واقع در طرح‌های موضوع این قانون و‌ همچنین اراضی عوض طرح‌های نوسازی و بهسازی شهری به طور رایگان دریافت نمایند.» بنا به مراتب فوق، بخش دوم بند 3-2 ضوابط طرح تفصیلی شهر مشکین دشت که با عنوان راهکارهای اعطای امتیازها و جبران خسارتهای ناشی از طرح به تصویب رسیده، مغایر با تبصره قانونی مذکور و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

حکمتعلی مظفری-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری