بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1426
تاریخ دادنامه: 1400/06/06
شماره پرونده: 9902475
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای صلاح الدین رنجبری بلوز
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (الف) ماده ماده 7 و تبصره 1 بند (ب) ماده 7 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1396، بند (الف) و تبصره 1 بند (ب) ماده 14 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1397، بند (الف) و تبصره 1 بند (ب) ماده 13 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1398 و بند (الف) و تبصره 1 بند (ب) ماده 13 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1399 شهرداری بوکان
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال موارد خواسته شده در ستون موضوع شکایت و خواسته را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
«در سال 1398 زمینی به مساحت 73/334 مترمربع پلاک ثبتی بخش 17 بوکان از خانم نسرین حسینی اصل خریداری نموده قبل از انتقال سند به استناد وکالتنامه درخواست صدور پروانه ساختمانی به نام فروشنده نمودم و کلیه عوارضات توسط اینجانب به حساب شهرداری واریز که مبلغ 988/398/251 ریال بابت هزینه آماده سازی از قبیل بتن معابـر و پیاده رو، زیرسازی، آسفالت، جـدول پاکاتیو، جدول دو طرفـه جوب و فضای سبز اخـذ گردیده در سال 1378 برابر صورت جلسه تفکیکی دفترخانه اسناد رسمی 12 بوکان از شهرداری استعلام و شهرداری طی نامـه 19/8/1378 اعلام کرده ملک به مالکیت بنیاد شهید در حق خانم نسرین حسینی اصل با توجه به طرح هادی در مسیر طرح عمرانی قرار نداشته و با شهرداری مفاصاحساب نموده است. شورای اسلامی شهر در راستای قانون تشکیلات، وظایف و … خارج از حیطه و اختیارات خود اقدام به تصویب مصوبه غیر قانونی مبنی بر اخذ هزینه های آماده سازی و فضای سبز از مرتبطین نموده و ابطال آن را از تاریخ تصویب درخواست کرده و به استناد ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 80 و تبصره 3 ماده 62 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه سال 1389 و ماده 1 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال 1347 و اصلاحیه های بعدی و تبصره 4 ماده 4 لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب سال 1359 و اصلاحات سال 1388 مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و … درخواست ابطال آن را خواسته است. با عنایت به مراتب فوق و با توجه به قوانین جاری و اعمال ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و آراء مذکور هیات عمومی دیوان تقاضای رسیدگی و ابطال مصوبات شورای اسلامی شهر بوکان را از زمان تصویب از قضات معزز دیوان را دارم.»
متن مقرره های مورد اعتراض به شرح زیر است:
«1- ابطال بند 2 تعرفه شماره 21-2 عوارض و بهاء خدمات محلی سال 96- عوارض فضای سبز
|
ردیف |
عنوان تعرفه عوارض |
ماخذ و نحوه محاسبه عوارض |
توضیحات |
|
2 |
فضای سبز |
معادل 5% عوارض زیربنا و عرصه |
بند 1: این عوارض هنگام صدور پروانه، اصلاح و یا پایان کار ساختمانی توسط شهرداری وصول و صرفاً بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی و یا فضای سبز هزینه گردد. بند 2: ضریب k حداکثر پنج درصد تعیین می گردد. بند 3: عوارض فوق از بناهایی که توسط کمیسیون ماده 100 رای ابقاء صادر می شود نیز وصول و صرفاً بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی و یا فضای سبز هزینه گردد. |
2- ابطال بند 2 تعرفه شماره 19-2 عوارض و بهاء خدمات محلی سال 97- عوارض فضای سبز
|
ردیف |
عنوان تعرفه عوارض |
ماخذ و نحوه محاسبه عوارض |
توضیحات |
|
2 |
فضای سبز |
معادل 5% عوارض زیربنا و عرصه |
بند 1: این عوارض هنگام صدور پروانه، اصلاح پروانه و یا پایان کار ساختمانی توسط شهرداری وصول و صرفاً می‌‌بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی (عوارض ردیف 1) و یا فضای سبز (عوارض ردیف 2) هزینه گردد. بند 2: ضریب k حداکثر پنج درصد تعیین می گردد. بند 3: عوارض فوق از بناهایی که توسط کمیسیون ماده 100 رای ابقاء صادر می شود نیز وصول و صرفاً بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی (عوارض ردیف 1) و یا فضای سبز (عوارض ردیف 2) هزینه گردد. |
3- ابطال بند 2 تعرفه شماره 17-2 عوارض و بهاء خدمات محلی سال 98- عوارض فضای سبز
|
ردیف |
عنوان تعرفه عوارض |
ماخذ و نحوه محاسبه عوارض |
توضیحات |
|
2 |
فضای سبز |
معادل 5% عوارض زیربنا و عرصه |
بند 1: این عوارض هنگام صدور پروانه، اصلاح پروانه و یا پایان کار ساختمانی توسط شهرداری وصول و صرفاً می‌‌بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی (عوارض ردیف 1) و یا فضای سبز (عوارض ردیف 2) هزینه گردد. بند 2: ضریب k حداکثر پنج درصد تعیین می گردد. بند 3: عوارض فوق از بناهایی که توسط کمیسیون ماده 100 رای ابقاء صادر می شود نیز وصول و صرفاً بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی (عوارض ردیف 1) و یا فضای سبز (عوارض ردیف 2) هزینه گردد. |
4- ابطال بند 2 تعرفه شماره 17-2 عوارض و بهاء خدمات محلی سال 99- عوارض فضای سبز
|
ردیف |
عنوان تعرفه عوارض |
ماخذ و نحوه محاسبه عوارض |
توضیحات |
|
2 |
فضای سبز |
معادل 5% عوارض زیربنا و عرصه |
بند 1: این عوارض هنگام صدور پروانه، اصلاح پروانه و یا پایان کار ساختمانی توسط شهرداری وصول و صرفاً می‌‌بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی (عوارض ردیف 1) و یا فضای سبز (عوارض ردیف 2) هزینه گردد. بند 2: ضریب k حداکثر پنج درصد تعیین می گردد. بند 3: عوارض فوق از بناهایی که توسط کمیسیون ماده 100 رای ابقاء صادر می شود نیز وصول و صرفاً بایستی در ارتباط با توسعه و تجهیز آتش نشانی (عوارض ردیف 1) و یا فضای سبز (عوارض ردیف 2) هزینه گردد. |
5- ابطال بند (الف) ماده واحده ماده 7 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 96 هزینه های آماده سازی
ماده 7: هزینه های آماده سازی و ترمیم حفاری
الف: ماده واحده: هزینه های خدمات آماده سازی و جدول و آسفالت و بتن معابر به عهده تفکیک کننده بوده و به صورت یکجا در هنگام تفکیک و یا برای هر یک از قطعات به هنگام صدور پروانه ساختمانی یا پایانکار یا گواهی مفاصاحساب محاسبه و اخذ خواهد گردید. مبنای محاسبه هزینه های مذکور یا 60% فهرست بهای اعلامی سال 1394 و یا به شرح زیر:
بتن معابر و پیاده رو هر متر مربع مبلغ 90000 ریال زیرسازی هر متر مربع مبلغ 30000 ریال
آسفالت یک رویه و دو هر متر مربع مبلغ 100000 ریال جدول پاکاتیو هر متر مربع مبلغ 130000 ریال
جدول دو طرفه (جوب) متر طول مبلغ 300000 ریال رفوژ یا تک جدول هر متر طول مبلغ 100000 ریال
فضای سبز هر متر مربع مبلغ 30000 ریال
6- ابطال تبصره یک بند (ب) ماده 7 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 96 شهرداری بوکان:
تبصره 1: در کوچه های قدیمی چنانچه نیاز به آسفالت مجدد کل کوچه باشد 50 درصد سهم شهرداری و 50 درصد سهم اهالی کوچه
7- ابطال بند (الف) ماده 14 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 97 هزینه های آماده سازی شهرداری بوکان:
ماده 7: هزینه های آماده سازی و ترمیم حفاری
الف: ماده واحده: هزینه های خدمات آماده سازی، جدول، آسفالت و بتن معابر به عهده تفکیک کننده بوده و به صورت یکجا در هنگام تفکیک و یا برای هر یک از قطعات به هنگام صدور پروانه ساختمانی یا پایانکار یا گواهی مفاصاحساب محاسبه و اخذ خواهد گردید. مبنای محاسبه هزینه های مذکور به شرح زیر می باشد:
بتن معابر و پیاده رو هر متر مربع مبلغ 000/200 ریال زیرسازی هر متر مربع مبلغ 000/80 ریال
آسفالت هر متر مربع مبلغ 000/350 ریال جدول پاکاتیو هر متر مربع مبلغ 000/300 ریال
جدول دو طرفه (جوب) هر متر طول مبلغ 000/500 ریال رفیوژ یا تک جدول هر متر طول مبلغ 000/250ریال
فضای سبز هر متر مربع مبلغ 000/80 ریال
8- ابطال تبصره یک بند (ب) ماده 14 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 97 شهرداری بوکان:
تبصره 1: در کوچه های قدیمی چنانچه نیاز به آسفالت مجدد کل کوچه باشد 50 درصد سهم شهرداری و 50 درصد سهم اهالی کوچه
9- ابطال بند (الف) ماده 13 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 98 هزینه های آماده سازی شهرداری بوکان:
ماده 7: هزینه های آماده سازی و ترمیم حفاری
الف: ماده واحده: هزینه های خدمات آماده سازی، جدول، آسفالت و بتن معابر به عهده تفکیک کننده بوده و به صورت یکجا در هنگام تفکیک و یا برای هر یک از قطعات به هنگام صدور پروانه ساختمانی یا پایانکار یا گواهی مفاصاحساب محاسبه و اخذ خواهد گردید. مبنای محاسبه هزینه های مذکور به شرح زیر می باشد:
بتن معابر و پیاده رو هر متر مربع مبلغ 000/350 ریال زیرسازی هر متر مربع مبلغ 000/190 ریال
آسفالت هر متر مربع مبلغ 000/480ریال جدول پاکاتیو هر متر مربع مبلغ 000/700 ریال
جدول دو طرفه (جوب) هر متر طول مبلغ 000/900 ریال رفیوژ یا تک جدول هر متر طول مبلغ 000/500 ریال
فضای سبز هر متر مربع مبلغ 000/150 ریال
10- ابطال تبصره یک بند (ب) ماده 13 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 98 شهرداری بوکان:
تبصره 1: در کوچه های قدیمی چنانچه نیاز به آسفالت مجدد کل کوچه باشد 50 درصد سهم شهرداری و 50 درصد سهم اهالی کوچه و ادارات خدمات رسان خواهد بود
11- ابطال بند (الف) ماده 13 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 99 هزینه های آماده سازی شهرداری بوکان:
ماده 7: هزینه های آماده سازی و ترمیم حفاری
الف: ماده واحده: هزینه های خدمات آماده سازی، جدول، آسفالت و بتن معابر به عهده تفکیک کننده بوده و به صورت یکجا در هنگام تفکیک و یا برای هر یک از قطعات به هنگام صدور پروانه ساختمانی یا پایانکار یا گواهی مفاصاحساب محاسبه و اخذ خواهد گردید. مبنای محاسبه هزینه های مذکور به شرح زیر می باشد:
بتن معابر و پیاده رو هر متر مربع مبلغ 000/350 ریال زیرسازی هر متر مربع مبلغ 000/190 ریال
آسفالت متر مربع مبلغ 000/480 ریال جدول پاکاتیو هر متر مربع مبلغ 000/700 ریال
جدول دو طرفه (جوب) هر متر طول مبلغ 000/900 ریال رفوژ یا تک جدول هر متر طول مبلغ 000/500 ریال
فضای سبز هر متر مربع مبلغ 000/150 ریال
12- ابطال تبصره یک بند (ب) ماده 13 تعرفه عوارض و بهاء خدمات محلی سال 99 شهرداری بوکان:
تبصره 1: در کوچه های قدیمی چنانچه نیاز به آسفالت مجدد کل کوچه باشد 50 درصد سهم شهرداری و 50 درصد سهم اهالی کوچه و ادارات خدمات رسان خواهد بود.»
در پاسخ بـه شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر بوکان بـه موجب لایحه شماره 2305/ش/الف-9/12/1399 به طور خلاصه توضیح داده است که:
«شهرداری ها موسسه عمومی خدماتی غیر دولتی هستند و بودجه و اعتبارات خود را باید خود تامین نمایند و مصوبات شوراها برای یک سال تصویب و در طول یکسال قابلیت اجرایی دارد و لذا مصوبات سال های 1396 الی 1398 از اعتبار ساقط است و منتفی شده اند و درخواست ابطال آن سالبه به انتفاء موضوع است و درخواست ابطال آن کاری عبث و بیهوده است. مطابق تبصره 3 ماده 101 قانون شهرداری ها حق السهم شهرداری در زمین های بالاتر از 500 مترمربع تا 25 درصد برای سرانه های فضای عمومی و خدماتی و تا 25 درصد از باقیمانده برای تامین شوارع طبق طرح تفصیلی می باشد و شهرداری می تواند با توافق مالک قدرالسهم خود را بر اساس قیمت روز دریافت نماید و ردیف عوارض و بهاء خدمات مشمول زمین هایی است که بعد از سال 1390 و بدون اخذ مجوز تفکیک و قطعه بندی شده اند می گردد نه تنها مغایرتی با قانون ندارد بلکه مطابق قانون است و شهرداری طبق نظر کارشناس 8 درصد قیمت روز آن را مطالبه می نماید.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 6/6/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- هرچند در بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی، تعیین نرخ و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر ذکر شده است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیه‌های بعدی آن، عوارض فضای سبز شهری پیش‌بینی نشده است. بنابراین بند 2 تعرفه شماره 21-2 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1396، بند 2 تعرفه شماره 19-2 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1397، بند 2 تعرفه شماره 17-2 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1398 و بند 2 تعرفه شماره 17-2 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1399 شهرداری بوکان که تحت عنوان عوارض فضای سبز به تصویب شورای اسلامی شهر بوکان رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
ب- با توجه به اینکه در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 1145- 25/9/1399 این هیات، وضع عوارض برای هزینه آماده سازی توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است و همچنین طبق بند 1 ماده 55 قانون شهرداری، ایجاد خیابانها، کوچه‌ها، میدانها، باغهای عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود مقررات موضوعه از وظایف شهرداریها است و در قوانین موضوعه صرفاً در تبصره 4 ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی و املاک واقع در طرحهای دولتی و شهرداریها در هنگام تقاضای ورود به محدوده و استفاده از امکانات شهری، پرداخت هزینه آماده سازی برعهده مالکین گذاشته شده است، بنابراین بند (الف) ماده ماده 7 و تبصره 1 بند (ب) ماده 7 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1396، بند (الف) و تبصره 1 بند (ب) ماده 14 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1397، بند (الف) و تبصره 1 بند (ب) ماده 13 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1398 و بند (الف) و تبصره 1 بند (ب) ماده 13 از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1399 شهرداری بوکان که تحت عنوان هزینه‌های آماده سازی به تصویب شورای اسلامی شهر بوکان رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
حکمتعلی مظفری- رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
