بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1321
تاریخ دادنامه: 1400/05/12
شماره پرونده: 0000942
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای امید محمدی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای 7-7 و 7-8 از دفترچه تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1400 شورای اسلامی شهر کرج
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بندهای 7-7 و 7-8 از دفترچه تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1400 شورای اسلامی شهر کرج در خصوص عوارض کسر پارکینگ و هزینه خدمات ناشی از احداث پارکینگ را در اجرای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به ادعای مغایرت با دادنامه های هیات عمومی دیوان عدالت اداری خواستار شده است و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«یکی از حوزه هایی که در آن شورای شهر کرج به تصویب عوارض غیرقانونی و شهرداری کرج در اخذ این وجوه غیرقانونی اقدام می نمایند، عوارض کسر یا حذف پارکینگ هزینه خدمات ناشی از احداث پارکینگ می باشد. عمده دلایل غیرقانونی بودن این مصوبه ها عبارتند از: ممنوعیت اخذ عوارض وفق مواد 50 و 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 17/2/1387 خروج از حدود اختیارات و مغایرت با قوانین و مقررات (مانند تبصره 5 ماده 100 قانون شهرداری) لزوم اخذ عوارض در قبال ارایه مستقیم خدمات از سوی شهرداری، اخذ عوارض از مودیان و ارایه دهنده خدمات یا تولیدکننده کالا موید غیرقانونی بودن اخذ عوارض کسر یا حذف پارکینگ آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری است.
1- متاسفانه شهرداری کرج عملاً در برخی موارد مستند به دفترچه تعرفه عوارض پس از پرداخت جریمه کسر پارکینگ مبادرت به صدور فیش عوارض کسری پارکینگ می نماید.
2- از آنجا که قانونگذار در تبصره 5 ماده 100 قانون شهرداری در خصوص عدم رعایت تامین یا کسری پارکینگ تصمیم گیری نموده است دیگر تعیین عوارض بر آن وجهه قانونی ندارد. یکی از مصادیق عدم صلاحیت شوراها در وضع عوارض، عوارض کسر پارکینگ و حذف پارکینگ است.
3- در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری درج شده است که دو مورد آنها مختص کرج است. الف)دادنامه شماره 573-14/6/1396 باموضوع (ابطال بخش 5 فصل 2 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1394 شهرداری کرج در خصوص عوارض کسری پارکینگ مصوب شورای اسلامی شهر کرج) ب) دادنامه شماره 1568-10/7/1397 با موضوع درخواست ابطال مصوبات 477 و 478 جلسات رسمی 26-27/10/1391 و مصوبه شماره 7203/90-14/10/1390 مصوب شورای اسلامی شهر کرج در خصوص تعیین و وصول عوارض کسر پارکینگ.
در ارتباط با عوارض کسر یا حذف پارکینگ، بر اساس دادنامه های متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری تعیین و دریافت این نوع عوارض، خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات شوراهای اسلامی شهرها تشخیص داده شده است. با توجه به اینکه هیات عمومی دیوان عدالت اداری در آرایی مشابه اخذ چنین وجوهی در شهری دیگر را خلاف قانون قلمداد کرده حفظ حقوق شهروندی و اصل برابری افراد در برابر قانون و اصل عدالت {بند 4 اصل 3 و اصل 20 قانون اساسی} و قاعده (هماهنگی و اصل وحدت رویه و ایجاد یکنواختی در نظام عوارض) مستند به ماده 14 آیین نامه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای شهرها سال 1378 نیز اقتضاء می کند وقتی اخذ عوارضی از شهرونـدان بخشی از این سرزمین که در مغایرت با قـانون شناخته شده نمی تواند اخـذ همان وجـه را از مـردمان شهروندان دیگر جایز و قانونی قلمداد کرد و همچنین به استناد ماده 5 آیین نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای اسلامی شهرها سال 1378 ایجاد یکنواختی در نظام عوارض سراسر کشور لازم است بنابراین عمل به ابطالی های شهرهای دیگر و در نظر داشتن آنها در مصوبات و یا پیشنهاد تصویب عوارض باید مورد توجه قرار بگیرد. همچنین به استناد بند (ج) ماده 14 آیین نامه مذکور (هماهنگی و وحدت رویه در نظام عوارض) از جمله سیاستهای عمومی دولت است که شوراها مکلفند به هنگام تصمیم گیری راجع به عوارض آن را مراعات نمایند. « وضع بدون تبعیض عوارض بر اساس اصل 3 قانون اساسی» در بند (ش) ماده 14 آیین نامه فوق الذکر مستند شده است. در نظر داشتن سیاستهای دولت در « توجه به اثرات تبعی وضع عوارض بر اقتصاد محل» و « توجه داشتن به رشد تولید و گسترش واحدهای تولیدی در منطقه به هنگام وضع عوارض بر تولید» موضوع بندهای ماده 14 آیین نامه وضع و وصول عوارض توسط شوراها سال 1378 و ماده 59 قانون رفع موانع تولید سال 1394 که مقرر می دارد « درخواست با دریافت وجه مازاد بر عوارض قانونی بعد از صدور پروانه توسط شهرداریها ممنوع است.» باید مانع از وضع و وصول عوارضی مانند کسر یا حذف پارکینگ یا هزینه خدمات ناشی از احداث پارکینگ باشد.
علاوه بر ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت سال 1380 در تبصره 3 ماده 62 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه مصوب 1389 اخذ هرگونه وجه، کالا و خدمات از سوی دستگاه های اجرایی به تجویز قانونگذار منوط شده است. همچنین به موجب ماده 60 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب 1393 متن زیر به عنوان یک تبصره به ماده 71 مکرر قانون محاسبات عمومی کشور الحاق می شود: « تبصره- دریافت و پرداخت هرگونه وجهی تحت هر عنوان توسط دستگاه های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده 5 قانون محاسبات عمومی باید در چهارچوب قوانین موضوعه کشور باشد و هرگونه دریافت و پرداخـت بر خلاف مـفاد این مـاده در حکم تصـرف غیر قانونـی در امـوال دولتی است. کلیه مسیولان و مقـامات ذی ربط، مدیران، ذی حسابان و مدیران مالی حسب مورد مسیول اجرای این حکم می باشند.» اصل 22 قانون اساسی نیز مقرر داشته که تجاوز به مال اشخاص نیازمند حکم صریح قانون است. با عنایت به مراتب تبیین شده استدعای ابطال هزینه خدمات ناشی از احداث پارکینگ و همچنین ابطال عوارض کسر پارکینگ مصوب شورای شهر کرج موضوع دفترچه تعرفه عوارض سال 1400 را از تاریخ تصویب و در راستای اعمال ماده 92 قانون دیوان عدالت اداری دارم.»
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
|
تاسیسات و تجهیزات شهری |
||
|
7-7 |
پارکینگ احداثی بابت تامین پارکینگ کاربری تجاری و اداری |
دو برابر تعرفه مشاعات مربوطه |
|
7-8 |
پارکینگ احداثی بابت تامین پارکینگ کاربری مسکونی |
دو برابر تعرفه مشاعات مربوطه |
هزینه خدمات ناشی از احداث پارکینگ:
1- برای قطعاتی که به لحاظ فنی، شهرسازی و یا اعمال اصلاحی و شیب زیاد و عدم اجازه قطع اشجار ارزشمند، تامین پارکینگ در ملک مقدور نمی باشد و مالکین بایستی بابت احداث پارکینگ همگانی و یا خرید زمین جهت پارکینگ در ازای هر مترمربع کسری پارکینگ برابر ضوابط برای کلیه کاربریها 100 برابر قیمت منطقه ای روز پرداخت نماید و مساحت هر واحد پارکینگ 25 مترمربع می باشد.
….
….»
رییس دیوان عدالت اداری موضوع شکایت و خواسته را در اجرای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به هیات عمومی دیوان عدالت اداری ارجاع کرد و در راستای حکم این ماده قانونی از شورای اسلامی شهر کرج درخواست شد نماینده خود را جهت شرکت در جلسه هیات عمومی دیوان عدالت اداری معرفی کند و در همین راستا نماینده آن شورا آقایان مهدی عطاء الهی، محمدرضا زاده نـور و امین جواهری حسب معرفی نامـه شماره 56746/93-12/5/1400 جهت دفـاع از مصوبه در جلسه هیات عمومی حاضر شدند.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 12/5/1400 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
براساس ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392: «چنانچه مصوبه‌ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی، الزامی است. هرگاه مراجع مربوط، مصوبه جدیدی مغایر رای هیات عمومی تصویب کنند، رییس دیوان موضوع را خارج از نوبت بدون رعایت مفاد ماده (۸۳) این قانون و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویب کننده، در هیات عمومی مطرح می‌نماید.» با توجه به اینکه براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه‌های شماره 573-14/6/1396 و شماره 1568-10/7/1397 این هیات وضع عوارض برای کسری، حذف یا عدم تامین پارکینگ توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است و شورای اسلامی شهر کرج به موجب بندهای 7-7 و 7-8 از دفترچه تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1400 و برخلاف مفاد آرای صدرالذکر هیات عمومی دیوان عدالت اداری به وضع عوارض در خصوص تامین پارکینگ اقدام نموده، لذا مقررات مذکور خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13، 88 و 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
مهدی دربین- معاون قضایی دیوان عدالت اداری
