بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1257
تاریخ دادنامه: 1400/04/22
شماره پرونده: 9901684
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدعلی عسگری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 1 بند 3-2-3 از طرح تفصیلی شهر گلپایگان
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 1 بند 3-2-3 از طرح تفصیلی شهر گلپایگان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«احتراماً به استحضار می رساند: شهرداری طبق نامه پیوست به شماره 2666-22/4/1389 بدون اذن و رضایت اینجانب و بدون رعایت تشریفات قانونی مربوط به تملک طبق لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمومی و عمرانی دولت قسمتی از پلاک های ملکی اینجانب و شرکاء تحت شماره 467 واقع در بخش یک ثبتی گلپایگان را به مساحت 2146 مترمربع و 46 سانتیمتر مربع تملک نمود که در مسیر کمربندی آیت اله محمدی قرار گرفت. پس از اجرای طرح (احداث کمربندی) پلاک فوق به دو قسمت واقع در جنوب کمربندی به مساحت 97/92 مترمربع و شمال به مساحت 4857 مترمربع باقیمانده است، باقیمانده پلاک مذکور در قسمت شمالی کمربندی به موجب صورتجلسه پیوست مورخ 12/10/1380 به ده قطعه تفکیک و در سالهای 1386-1383 سند مالکیت نسبت به آنها صادر گردید. حـق السهم شهرداری از شـوارع از باقیمانده پلاک در قسمت شمالی کمربندی در نظر گرفته شده واگذار گردید ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح هم مورخ 12/7/1380 به حساب شهرداری واریز شد. کلیه قطعات تفکیکی دیوارکشی و در برخی قطعات مستحدثاتی از قبیل انباری ایجاد شده است. به موجب مکاتبات پیوست در سال 1397 با تغییر کاربری باقیمانده پلاک فوق در قسمت شمال کمربندی (از زراعی به مسکونی و گردشگری) در کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی موافقت گردید. هم اکنون علیرغم مراجعات مکرر و متعدد جهت اخذ پروانه ساخت شهرداری از صدور پروانه ساخت و سایر خدمات قانونی از قبیل صدور مفاصا به منظور انتقال رسمی ملک و … امتناع می نماید و مدعی است بر اساس ضوابط طرح تفصیلی شهر گلپایکان ) تبصره 1 بند 3-2-3) مصوب 1379 مالکین می بایست علاوه بر سطوحی که برای معابر به شهرداری واگذار می نمایند، معادل 20% از سطح باقیمانده پلاک در موقعیت های مناسب که به تایید شهرداری برسد را جهت تامین خدمات عمومی شهر به شهرداری واگذار نماید. این در حالی است که به موجب مکاتبه پیوست مورخ 30/7/1398 سازمان شهرداریها خطاب به شهرداری که در آن مرقومه به رای شماره 1647-24/7/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز استناد نموده است « در صورتی که مالکین قبل از سال 1390 نسبت به تفکیک ملک خود اقدام و سند مالکیت دریافت نمایند شهرداری فقط موظف به دریافت شوارع و معابر مورد نیاز تفکیک از مالک است و اجرای ماده 101 اصلاحی قانون شهرداریها برای این نوع املاک امکان پذیر نمی باشد.» لیکن شهرداری با استناد به اینکه طرح تفصیلی دارای مصوبه کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی قبل از تصویب ماده 101 اصلاحی است مدعی عدم شمول رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری نسبت به ملک بنده میباشد. اولاً: حسب موارد فوق الذکر کلیه ارکان رای استنادی فوق در خصوص ملک بنده محرز است. ثانیاً: قانون بر کلیه مصوبات حاکمیت دارد. تبصره 1 بند 3-2-3 با تصویب ماده 101 اصلاحی تخصیص می خورد، تبصره مذکور برخلاف موازین شرعی و قانونی و مفاد اصل 4 قانون اساسی می باشد. لیکن شهرداری کماکان اصرار بر اعتبار قانونی تبصره مـذکور و اجـرای غیرقانونی آن دارد، املاک فـوق حایز شرایط صدور پروانه، وفق بند 24 ماده 55 قانون شهرداریها می باشند لذا با عنایت به مراتب فوق تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر الزام شهرداری به صدور پروانه و اعطای کلیه خدمات قانونی بدواً ابطال تبصره 1 بند 3-2-3 طرح تفصیلی شهر گلپایگان مورد استدعاست.»
در ضمن شاکی به موجب نامه مورخ 7/7/1399، انصراف خود را از بُعد شرعی اعلام کرده است. متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
« « فصل سوم: ضوابط عمومی طرح تفصیلی شهر گلپایگان»
………
3-2-3- به هنگام تفکیک کلیه اراضی، مالک موظف است علاوه بر سطوحی که برای شبکه ارتباطات به شهرداری واگذار می نماید، جهت تامین خدمات عمومی سطوح دیگری معادل 20 درصد سطح زمین در موقعیت‌‌های مناسب که به تایید برسد برای خدمات محله ای، ناحیه ای یا شهری در نظر گرفته و واگذار نماید.
تبصره1- چنانچه قطعه مذکور از 2000 مترمربع کوچکتر باشد معادل قیمت 20 درصد آن قطعه به قیمت معاملاتی جهت تامین زمین برای خدمات دریافت می گردد.»
در پاسخ به شکایت مذکور، شهردار گلپایگان به موجب لایحه شماره 4771-5/11/1399 به طور خلاصه توضیح داده است که:
« اولاً: شاکی تقاضای ابطال تبصره یک بند 3-2-3 طرح تفصیلی شهر گلپایگان مصوب 1379 علیه این شهرداری مطرح کرده است این در حالی است که همانگونه مستحضر می باشید مطابق ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران طرح تفصیلی شهر گلپایگان مصوب کمیسیون ماده 5 قانون مزبور بوده و این شهرداری مطابق ماده 7 آن صرفاً مجری آن می باشد.
ثانیاً: شهرداری به منظور مساعدت با مالکین املاک واقع در اجرای طرح و احداث کمربندی و انجام مکاتبات متعدد و برگزاری چندمین جلسه و تنظیم صورتجلسه توافق با مالکین باقیمانده ملک آنان از کاربری کشاورزی به مسکونی در کمیسیون ماده 5 تصویب رسانیده است معهذا نظر به اینکه شهرداری صرفاً متولی اجرای مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری از جمله طرح هادی تفصیلی و جامع شهر بوده از این جهت دعوی متوجه شهرداری نیست کما اینکه در ملک شاکی ضوابط طرح تفصیلی در خصوص تفکیک مطابق بند مورد شکایت اعمال نشده است و تبدیل کاربری ملک شاکی از زراعی به کاربری مسکونی و تفریحی و توریستی باعث ارزش افزوده بسیار گزافی شده است که همگی اقدامات فوق مبین حسن نیت و مساعدت این شهرداری با مالکیت است لذا تقاضای بذل عنایت شایسته و صدور حکم به رد دعوی مطروحه مورد استدعاست.»
همچنین مدیرکل و رییس شورای هماهنگی امور راه و شهرسازی به موجب لایحه شماره 7453/1400/11-27/2/1400 در پاسخ به شکایت مذکور به طور خلاصه توضیح داده است که:
«1- بر اساس تبصره یک بند 3-2-3 ضوابط و مقررات ساختمانی و شهرسازی طرح تفصیلی شهر گلپایگان مصوب سال 1379، به استحضار می رساند به هنگام تفکیک کلیه اراضی اشعار می دارد «مالک موظف است علاوه بر سطوحی که برای شبکه ارتباطات به شهرداری واگذار می نماید، جهت تامین خدمات عمومی سطوح دیگری معادل 20 درصد سطح زمین در موقعیت های مناسب که به تایید برسد برای خدمات محله ای- ناحیه ای یا شهری در نظر گرفته و واگذار نماید.»
2- ضوابط و مقررات شهرسازی موجبات محدود ساختن حقوق مالکانه در جهت دستیابی به یک سلسله هدف های سودمند انسانی، اخلاقی، بهداشت و رفاه مردم و امنیت عمومی کشور و زیبا ساختن شهرها را به موجب قانون به دنبال دارد باتوجه به شرح وظایف شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و کمیسیون های مربوطه رعایت کلیه حقوق مالکان و حقوق مکتسبه شهروندان در ساخت و سازهایی که در چارچوب طرح جامع و تفصیلی انجام می شود.
3- همان گونه که مستحضرید مواد 5 و 7 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، شهرداریها را مکلف به اجرای مصوبات این شورا در زمینه مقررات ساختمانی و شهرسازی و طرح های جامع و تفصیلی و به تبع آن کمیسیون مـاده پنج به منظور اعمـال تغییرات در آن طرح ها نموده که به دیگر سخن شـورای عـالی شهرسازی و معمـاری وکمیسیون ماده پنج در وضع و تصویب این مقررات در حد و اندازه قانونگذار تعیین گردیده که البته این شورا ملزم به رعایت حقوق مالکانه شهروندان می باشد لذا مصوبات در محدودیت های ایجاد شده همواره به منزله قانون بوده تا بتواند به ایجاد و توسعه شهرهایی با اصول و ضوابط اسلامی و ایرانی و دارای نظم دست یابد.
4- بر اساس مفاد مواد 2 و 5 و 7 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب طرح های تفصیلی و تغییرات آن ها به اخذ نظر کارشناسی و مطالعات و بررسی های لازم از وظایف کمیسیون ماده 5 این قانون میباشد.
5- با توجه به مراتب فوق شاکی دلیل و بینه ای مبنی بر تخلف کمیسیون ماده 5 و نقض قانونی بند 3-2-3 ارایه ننموده و به نظر می رسد با در نظر گرفتن منافع شخصی، درخواست ابطال ضوابط و نقض منافع شهر و حقوق سایر شهروندان را نموده است.
علیهذا با توجه به مراتب فوق و اینکه از نظر قانونی و رعایت مقررات و ضوابط هیچ گونه ایراد و خدشه ای به ضوابط و مقررات مصوب طرح تفصیلی شهر گلپایگان وارد نمی باشد، از محضر دیوان عدالت اداری، بررسی و اتخاذ تصمیم شایسته مورد استدعاست.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 22/4/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
براساس ماده 101 قانون شهرداری (الحاقی مصوب 27/11/1345) : «اداره ثبت اسناد و دادگاهها مکلّفند در موقع تقاضای تفکیک اراضی محدوده شهر و حریم آن عمل تفکیک را طبق نقشه‌ای انجام دهند که قبلاً به تصویب شهرداری رسیده باشد. نقشه‌ای که مالک برای تفکیک زمین خود تهیه می‌نماید و برای تصویب به شهرداری در قبال رسید تسلیم می‌کند، باید حداکثر ظرف دو ماه از طرف شهرداری تکلیف قطعی آن معلوم و کتباً به مالک ابلاغ شود. در صورتی که در موعد مذکور شهرداری تصمیم خود را به مالک اعلام ننماید، مراجع مذکور در فوق مکلّفند پس از استعلام از شهرداری طبق نقشه‌هایی که مالک ارایه می‌نماید، عمل تفکیک را انجام دهند. معابر و شوارع عمومی که در اثر تفکیک اراضی احداث می‌شود، متعلّق به شهرداری است و شهرداری در قبال آن به هیچ عنوان به صاحبان آن پرداخت نخواهد کرد.» با توجه به اینکه مطابق حکم ماده مذکور و قبل از وضع قانون اصلاح ماده 101 قانون شهرداری مصوب سال 1390 مالکین در هنگام تفکیک املاک صرفاً مکلّف بودند که معابر و شوارع ناشی از اجرای صورت مجلس تفکیک را به رایگان به شهرداری واگذار نمایند، بنابراین حکم مقرر در تبصره 1 بند 3-2-3 طرح تفصیلی شهر گلپایگان مصوب سال 1379 که براساس آن مالک موظف شده است علاوه بر آن چه که در قانون فوق الذکر تعیین شده است بهای قسمتی از اراضی موضوع تفکیک را نیز بپردازد، مغایر با حکم مقرر در ماده 101 قانون شهرداری مصوب سال 1345 بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
محمد مصدق- رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
