بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1235
تاریخ دادنامه: 1400/04/22
شماره پرونده: 9802878
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای رسول عاشری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه های شماره
1- 255007/155-23/8/1396 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
2- 389198/155-15/12/1396 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
3- 330843/155-1/11/1396 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
4- 142535/155-30/5/1397 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
5- 274924/155-17/9/1397 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
6- 8681/155-25/1/1398 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
7- بند 1 صورتجلسه هیات اجرایی شماره 191-26/1/1398 موضوع نامه شماره 48305/155-30/2/1398
8- بند 6 صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/9/1395 موضوع نامه شماره 62756/155-8/3/1396 مدیرکل منابع انسانی و امور رفاهی دانشگاه تهران
9- بند 8 صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/10/1393 در رابطه با ممنوعیت و شیوه ادامه تحصیل کارکنان دانشگاه تهران (رییس، نماینده، دبیر و اعضای هیات اجرایی دانشگاه)
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه های شماره 255007/155 – 23/8/1396، 389198/155-15/12/1396، 330843/155-1/11/1396، 142535/155-30/5/1397، 274924/155 -17/9/1397، 8681/155-25/1/1398 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران، بند 1 صورتجلسه هیات اجرایی شماره 191-26/1/1398 موضوع نامه شماره 48305/155-30/2/1398، بند 6 صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/9/1395 موضوع نامه شماره 62756/155-8/3/1396 مدیرکل منابع انسانی و امور رفاهی دانشگاه تهران، بند 8 صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/10/1393 در رابطه با ممنوعیت و شیوه ادامه تحصیل کارکنان دانشگاه تهران (رییس، نماینده، دبیر و اعضای هیات اجرایی دانشگاه) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« بر اساس بخشنامه ها و مصوبات مذکور دانشگاه تهران در خصوص کارمندان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری، کارمندان دانشگاه تهران هم زمان با اشتغال، اجازه تحصیل در مقطع دکتری را ندارند و افرادی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارند، با توجه به ماهیت تمام وقتی و پژوهشی بودن تحصیل به صورت تمام وقت، لازم است پس از انجام فرایند اداری و اعلام رضایت واحد با مرخصی بدون حقوق … با تایید هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران استفاده نمایند. در غیر این صورت ادامه تحصیل آنها وفق مقررات نمی باشد و حقوق پرداختی به آنان غیر قانونی می‌باشد و دانشگاه هیچ تعهدی نسبت به اعمال مدرک تحصیلی دکتری ندارد و مدیران واحدهای دانشگاه موظف به جلوگیری از تردد و تحصیل غیرقانونی همکاران می باشند.
1- مطابق ماده واحده قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری، ممنوعیت مندرج در این ماده، مربوط است به تحصیل در ساعات اداری روزهای کاری و نه در ساعات غیراداری و همچنین روزهای غیرکاری. همچنین ماده 2 آیین‌نامه اجرایی این قانون، ادامه تحصیل در خارج از ساعات اداری و با استفاده از ماموریت آموزشی را مجاز دانسته است.
2- دادنامه شماره 66-20/1/1398 هیات عمومی دیوان عدالت اداری دستورالعمل وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر ممنوعیت تحصیل کارمندان را ابطال نموده است.
3- علیرغم استناد دانشگاه تهران به مصوبه مورخ 25/9/1394 کمیسیون دایمی هیات امنا و همچنین بخشنامه شماره 543044-16/9/1392 معاون اداری و مالی وزارت علوم، در این دو مقرره هیچ منعی بر ادامه تحصیل در ساعات غیر اداری وجود ندارد.
4- حکم مندرج در این مقرره‌ها مبنی بر عدم تکلیف دانشگاه تهران در خصوص پذیرش و اعمال مدرک تحصیل اخذ شده از کارمندانی که بدون رعایت این مقرره‌ها مبادرت به تحصیل نموده‌اند، مغایر است با بندهای 2، 3، 4، 5، 17، 23، 24 و 26 سیاست‌های کلی نظام اداری در مورد دانش‌گرایی و شایسته‌سالاری و … و همچنین مغایر است با بندهای 7، 9 و 14 اصل سوم و اصل بیستم قانون اساسی مبنی بر حمایت یکسان از آحاد جامعه و بهره‌مندی همگان از حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی.لذا این بخشنامه‌ها مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات و قابل ابطال بوده و تقاضای ابطال آنها از تاریخ تصویب را را دارم.»
متن مقرره های مورد اعتراض به شرح زیر است:
«1) بخشنامه شماره 255007/155-23/8/1396 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران:
عنوان: بخشنامه به کلیه واحدهای دانشگاه
موضوع نامه: کارکنان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری
پیرو بخشنامه‌های شماره 62756/155-8/3/1396 و با عنایت به بند 6 صورتجلسه مورخ 15/9/1395 هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران در خصوص کارمندان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری و با توجه به مصوبه مورخ 25/9/1394 کمیسیون دایمی هیات امناء دانشگاه در خصوص کف و سقف مدرک تحصیلی مورد نیاز پست‌های سازمانی دانشگاه و همچنین صورتجلسه مورخ 15/10/1393 هیات اجرایی منابع انسانی، کارمندان دانشگاه تهران همزمان با اشتغال اجازه تحصیل در مقطع دکتری را ندارند و افرادی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارند با توجه به ماهیت تمام وقتی و پژوهشی بودن تحصیل به صورت تمام وقت، لازم است پس از انجام فرآیند اداری و اعلام رضایت واحد با مرخصی بدون حقوق، برای حداقل به مدت 4 سال با تایید هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران استفاده نمایند. در غیر این صورت ادامه تحصیل آنها وفق مقررات نمیباشد و حقوق پرداختی به آنان غیرقانونی می‌باشد. همچنین باستناد ماده 50 و 51 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیرهیات علمی دانشگاه تهران ادامه تحصیل کارکنان جهت اخذ مدرک تحصیلی دانشگاهی بالاتر و استفاده از ماموریت آموزشی به استثنای مشمولان تبصره ذیل ماده 51 ممنوع می‌باشد. شایان ذکر است دانشگاه هیچ تعهدی نسبت به اعمال مدرک تحصیلی دکتری ندارد.- معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
2) بخشنامه شماره 389198/155-15/12/1396 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران:
عنوان: بخشنامه به کلیه معاونین محترم اداری و مالی پردیس‌ها، دانشکده‌ها و موسسات تابعه دانشگاه تهران
موضوع نامه: بخشنامه در خصوص ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران در مقطع دکتری (قراردادی)
با سلام و احترام؛
به پیوست تصویر نامه شماره 377109/151-7/12/1396 اداره کل امور حقوقی دانشگاه در خصوص ادامه تحصیل کارکنان قراردادی در مقطع دکتری جهت اطلاع و اقدام لازم ارسال می‌گردد، با توجه به ماهیت تمام وقتی و پژوهشی بودن تحصیل در مقطع دکتری که به صورت تمام وقت بوده و در ساعات اداری انجام می‌شود لذا تحصیل کارکنان دستگاه‌های دولتی بدون اخذ مرخصی بدون حقوق و یا ماموریت آموزشی ممنوع بوده و مشمول مجازات مندرج در نامه پیوست می‌باشد و با عنایت به اینکه استفاده از مرخصی بدون حقوق و ماموریت آموزشی برای کارکنان قراردادی دانشگاه امکان‌پذیر نمیباشد. لذا در صورت ادامه تحصیل با افراد فوق طبق مقررات (لغو قرارداد) رفتار خواهد شد.-معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
3) بخشنامه شماره 330843/155-1/11/1396 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران:
عنوان: بخشنامه به کلیه واحدهای دانشگاه
موضوع نامه: کارکنان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری
پیرو بخشنامه‌های شمـاره 62756/155-8/3/1396 و 255007/155-23/8/1396 و بـا عنـایت بـه بند 6
صورتجلسه مورخ 15/9/1395 هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران در خصوص کارمندان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری و با توجه به مصوبه مورخ 25/9/1394 کمیسیون دایمی هیات امناء دانشگاه در خصوص کف و سقف مدرک تحصیلی مورد نیاز پست‌های سازمانی دانشگاه و همچنین صورتجلسه مورخ 15/10/1393 هیات اجرایی منابع انسانی، کارمندان دانشگاه تهران همزمان با اشتغال اجازه تحصیل در مقطع دکتری را ندارند و افرادی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارند با توجه به ماهیت تمام وقتی و پژوهشی بودن تحصیل به صورت تمام وقت، لازم است پس از انجام فرآیند اداری و اعلام رضایت واحد با مرخصی بدون حقوق، برای حداقل به مدت 4 سال با تایید هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران استفاده نمایند. در غیر این صورت ادامه تحصیل آنها وفق مقررات نمیباشد و حقوق پرداختی به آنان غیرقانونی می‌باشد. همچنین با استناد ماده 50 و 51 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیرهیات علمی دانشگاه تهران ادامه تحصیل کارکنان جهت اخذ مدرک تحصیلی دانشگاهی بالاتر و استفاده از ماموریت آموزشی به استثنای مشمولان تبصره ذیل ماده 51 ممنوع می‌باشد. شایان ذکر است دانشگاه هیچ تعهدی نسبت به اعمال مدرک تحصیلی دکتری ندارد و مدیران واحدهای دانشگاه موظف به جلوگیری از تردد و تحصیل غیرقانونی همکاران می‌باشند.- معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
4) بخشنامه شماره 142535/155-30/5/1397 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران:
عنوان: بخشنامه به کلیه واحدهای دانشگاه
موضوع نامه: کارکنان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری
با سلام و احترام؛
پیرو بخشنامه شماره 330843/155-1/11/1396 و با عنایت به بند 6 صورتجلسه مورخ 15/9/1395 هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه در خصوص کارمندان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری و با توجه به مصوبه مورخ 25/9/1394 کمیسیون دایمی هیات امنا دانشگاه در خصوص کف و سقف مدرک تحصیلی مورد نیاز پست‌های سازمانی دانشگاه و همچنین صورتجلسه مورخ 15/10/1393 هیات اجرایی منابع انسانی، کارمندان دانشگاه تهران همزمان با اشتغال، اجازه تحصیل در مقطع دکتری را ندارند و افرادی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارند، با توجه به ماهیت تمام وقتی و پژوهشی بودن تحصیل به صورت تمام وقت، لازم است پس از انجام فرآیند اداری و اعلام رضایت واحد با مرخصی بدون حقوق، برای حداقل مدت 4 سال با تایید هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران استفاده نمایند. در غیر این صورت ادامه تحصیل آنها وفق مقررات نمیباشد و حقوق پرداختی به آنان غیرقانونی می‌باشد، همچنین باستناد ماده 50 و 51 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیر هیات علمی دانشگاه تهران ادامه تحصیل کارکنان جهت اخذ مدرک تحصیلی دانشگاهی بالاتر و استفاده از ماموریت آموزشی به استثنای مشمولان تبصره ذیل ماده 51 ممنوع می‌باشد. شایان ذکر است دانشگاه هیچ تعهدی نسبت به اعمال مدرک تحصیلی دکتری ندارد و مدیران واحدهای دانشگاه موظف به جلوگیری از تردد و تحصیل غیرقانونی همکاران می‌باشند.- معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
5) بخشنامه شماره 274924/155-17/9/1397 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران:
عنوان: بخشنامه به کلیه واحدهای دانشگاه
موضوع نامه: ممنوعیت ادامه تحصیل کارکنان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری
با سلام و احترام؛
بر اساس بخشنامه‌های شماره 543044-16/10/1392 و شماره 27722/2-17/2/1395 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و پیرو بخشنامه‌های شماره 330843/155-1/11/1396 و شماره 142535/155-30/5/1397 و با توجه به قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران در ساعات اداری در داخل و خارج از کشور ممنوع می‌باشد و برای متخلفین این قانون مجازات انفصال موقت از خدمت از یک تا سه سال در نظر گرفته شده است و با عنایت به مصوبه مورخ 25/9/1394 کمیسیون دایمی هیات امناء در خصوص کف و سقف مدرک تحصیلی مورد نیاز پست‌های سازمانی دانشگاه و همچنین صورتجلسه مورخ 15/10/1393 هیات اجرایی منابع انسانی، کارمندان دانشگاه تهران همزمان با اشتغال، اجازه تحصیل در مقطع دکتری را ندارند و افرادی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارند، با توجه به مـاهیت تمام وقتی و پژوهشی بودن تحصیل به صورت تمـام وقت، لازم است پس از انجام فـرآیند اداری و اعلام رضایت واحد با مرخصی بدون حقوق، برای حداقل مدت 4 سال با تایید هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران استفاده نمایند. در غیر این صورت ادامه تحصیل آنها وفق مقررات نمیباشد و حقوق پرداختی به آنان غیرقانونی می‌باشد، همچنین باستناد ماده 50 و 51 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیر هیات علمی دانشگاه تهران ادامه تحصیل کارکنان جهت اخذ مدرک تحصیلی دانشگاهی بالاتر و استفاده از ماموریت آموزشی به استثنای مشمولان تبصره ذیل ماده 51 ممنوع می‌باشد.
شایان ذکر است بر اساس بخشنامه شماره 389198/155-15/12/1396 در خصوص کارکنان قراردادی با توجه به اینکه استفاده از مرخصی بدون حقوق و یا ماموریت آموزشی برای این پرسنل امکان پذیر نمیباشد، لذا در صورت ادامه تحصیل طبق مقررات لغو قرارداد خواهند شد. ضمناً دانشگاه هیچ تعهدی نسبت به اعمال مدرک تحصیلی دکتری ندارد و مدیران واحدهای دانشگاه موظف به جلوگیری از تردد و تحصیل غیرقانونی همکاران می‌باشند.- معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
6) بخشنامه شماره 8681/155-25/1/1398 معاون اداری و مالی دانشگاه تهران:
عنوان: بخشنامه به کلیه واحدهای دانشگاه
موضوع نامه: ممنوعیت ادامه تحصیل کارکنان شاغل به تحصیل در مقطع دکتری
با سلام و احترام؛
پیرو بخشنامه‌های شماره 274924/155-17/9/1397 و 543044-16/10/1392 و شماره 27722/2-17/2/1395 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و پیرو بخشنامه‌های شماره 330843/155-1/11/1396 و شماره 142535/155-30/5/1397 و با توجه به قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران در ساعات اداری در داخل و خارج از کشور ممنوع می‌باشد و متخلفین این قانون به هیات تخلفات اداری معرفی می‌گردند. با عنایت به مصوبه مورخ 25/9/1394 کمیسیون دایمی هیات امنا دانشگاه در خصوص کف و سقف مدرک تحصیلی مورد نیاز پست‌های سازمانی دانشگاه و همچنین صورتجلسه مورخ 15/10/1393 هیات اجرایی منابع انسانی، کارمندان دانشگاه تهران همزمان با اشتغال اجازه تحصیل در مقطع دکتری را ندارند و افرادی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارند، با توجه به ماهیت تمام وقتی و پژوهشی بودن تحصیل به صورت تمام وقت، لازم است پس از انجام فرآیند اداری و اعلام رضایت واحد با مرخصی بدون حقوق برای حداقل مدت 4 سال با تایید هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران استفاده نمایند، در غیر این صورت ادامه تحصیل آنها وفق مقررات نمیباشد، همچنین با استناد ماده 50 و 51 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیرهیات علمی دانشگاه تهران ادامه تحصیل کارکنان جهت اخذ مدرک تحصیلی دانشگاهی بالاتر و استفاده از ماموریت آموزشی به استثنای مشمولان تبصره ذیل ماده 51 ممنوع می‌باشد.
شایان ذکر است بر اساس بخشنامه شماره 389198/155-15/12/1396 در خصوص کارکنان قراردادی با توجه به اینکه استفاده از مرخصی بدون حقوق و یا ماموریت آموزشی برای این پرسنل امکان پذیر نمیباشد لذا در صورت ادامه تحصیل طبق مقررات لغو قرارداد خواهندشد. ضمناً دانشگاه هیچ تعهدی نسبت به اعمال مدرک تحصیلی دکتری ندارد و مدیران واحدهای دانشگاه موظف به جلوگیری از تردد و تحصیل غیرقانونی همکاران می‌باشند.- معاون اداری و مالی دانشگاه تهران
7) بند 1 صورتجلسه هیات اجرایی شماره 191-26/1/1398موضوع نامه شماره 48305/155-30/2/1398
موضوع نامه: ابلاغ بند 1 صورتجلسه هیات اجرایی شماره 191-26/1/1398 موضوع: در خصوص ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران دولت در ساعات اداری
با سلام و احترام؛
بدین وسیله بند 1 هیات اجرایی شماره 191-26/1/1398به شرح ذیل ابلاغ می‌گردد:
1. موضوع تحصیل برخی از کارمندان دانشگاه درمقطع دکتری مطرح و با توجه به بخشنامه ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران دولت در ساعات اداری مصوبه مـورخ 31/4/1394 هیات امنا و مصوبـه مـورخ 15/10/1393 هیات اجرایی منابع انسانی مقرر گردید درباره کلیه کارکنانی که علیرغم بخشنامه‌های متعدد دانشگاه در خصوص ممنوعیت تحصیل در مقطع دکتری بدون اخذ مرخصی بدون حقوق یا ماموریت آموزشی در مقطع دکتری تحصیل نموده یا در حال تحصیل می‌باشند، به شرح زیر اقدام گردد:
الف. کلیه کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی که در حال حاضر شاغل به تحصیل در دوره دکتری بوده اما ماموریت آموزشی یا مرخصی بدون حقوق از دانشگاه نگرفته‌اند، چنانچه بخواهند تحصیلات خود را در مقطع دکتری ادامه دهند، مکلف هستند از ابتدای شروع به تحصیل در دوره دکتری درخواست مرخصی بدون حقوق نمایند، حقوق دریافتی در این مدت به حساب دانشگاه عودت شود.
ب. قرارداد ادامه همکاری کارکنان پیمانی و قرارداد کار معین که به استناد تبصره ماده 63 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیرهیات علمی دانشگاه صرفاً در مدت قرارداد مجاز به استفاده از مرخصی بدون حقوق به مدت 4 ماده در سال می‌باشند، منوط به ارایه برگ تسویه حساب و انصراف از دانشگاه محل تحصیل تمدید می‌گردد در غیر این صورت، حکم قراردادی آنان به دلیل عدم نیاز به خدمات ایشان لغو و خاتمه ادامه همکاری این نوع همکاران با دانشگاه صادر خواهد شد.
ج. کارکنان رسمی که به استناد ماده 64 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیرهیات علمی می‌توانند با استفاده از مرخصی بدون حقوق به مدت 3 سال، با تصویب هیات اجرایی منابع انسانی و قابل تمدید تا 5 سال در مقطع دکتری ادامه تحصیل دهند. آنها پس از اتمام تحصیلات خود می‌توانند بازگشت به کار نمایند، دانشگاه تهران هیچ گونه تعهدی برای اعمال مدرک دکتری آنان ندارد.
د. اشتغال کارمندان مشغول به تحصیل در مقطع دکتری در کلیه واحدهای دانشگاه، بدون اخذ مجوز از هیات اجرایی دانشگاه، بر خلاف مقررات و بخشنامه‌های ارسالی می‌باشد.- مدیرکل منابع انسانی دانشگاه تهران
8) نامه شماره 62756/155-8/3/1396 مدیرکل منابع انسانی و امور رفاهی دانشگاه تهران:
عنوان: بخشنامه به کلیه واحدهای دانشگاه
موضوع نامه: ابلاغ بند 6 صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/9/1395 منابع انسانی در خصوص کارکنان شاغل به تحصیل در دوره دکتری
بدین وسیله بند 6 مصوبه صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/9/1395 هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه در خصوص کارمندان شاغل به تحصیل در دوره دکتری جهت اطلاع و اقدام مقتضی ارسال می‌گردد.
بند 6: در خصوص کارمندان شاغل به تحصیل در دوره دکتری با توجه به مصوبه مورخ 25/9/1394 کمیسیون دایمی هیات امنای دانشگاه در خصوص کف و سقف مدرک تحصیلی مورد نیاز پست‌های سازمانی دانشگاه و صورتجلسه مورخ 15/10/1393 هیات اجرایی، کارمندان دانشگاه تهران، همزمان با اشتغال، اجازه تحصیل در مقطع دکتری را ندارند، لذا کارکنانی که قصد تحصیل در مقطع دکترا را دارند، لازم است پس از انجام فرآیند اداری و اعلام رضایت واحد با مرخصی بدون حقوق، برای حداقل مدت 4 سال با تایید هیات اجرایی منابع انسانی دانشگاه تهران استفاده نموده و به صورت تمام وقت در مقطع دکتری تحصیل نمایند.- مدیرکل منابع انسانی و امور رفاهی دانشگاه تهران
9) بند 8 صورتجلسه مورخ 15/10/1393 هیات اجرایی دانشگاه تهران در رابطه با ممنوعیت و شیوه ادامه تحصیل کارکنان دانشگاه تهران (رییس، نماینده، دبیر و اعضای هیات اجرایی)
8. گزارش واصله از واحدهای دانشگاه در خصوص ادامه تحصیل همکاران در مقطع دکتری مطرح و مقرر گردید قرارداد کلیه اعضای قراردادی که در حال تحصیل در مقطع دکتری هستند، به استناد بخشنامه ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران در ساعات اداری، لغو گردد. همچنین حکم مرخصی بدون حقوق اعضای رسمی و پیمانی‌ای که در حال تحصیل در مقطع دکتری می‌باشند، نیز توسط اداره کل منابع انسانی و امور رفاهی دانشگاه صادر گردد.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل امور حقوقی دانشگاه تهران به موجب لایحه شماره 7407116/151-24/12/1398 به طور خلاصه توضیح داده است که:
«1- بر اساس تبصره 1 ماده واحده قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری، ادامه به تحصیل تمام وقت کارکنان با استفاده از ماموریت یا مرخصی با تعیین جانشین ایشان به شرطی مجاز است که همزمان با تحصیل ، اشتغال اداری نداشته باشند. لذا با توجه به اینکه بر اساس آیین‌نامه دوره دکتری پژوهشی و همچنین آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) تحصیل در دوره دکتری تمام وقت است، لذا کارمندی که در دوره دکتری شرکت نموده و تحصیل می‌نماید، مجاز به اشتغال اداری نیست و این افراد باید برای تحصیل از مرخصی بدون حقوق یا ماموریت آموزشی استفاده کنند.
2- در مورد ایراد شاکی نسبت به اطلاق مصوبات محل شکایت در خصوص تحصیل در خارج از ساعات اداری نیز باید متذکر شد که مطابق با ماده واحده قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری، «اشتغال» و «ادامه تحصیل» ممنوع شمرده شده است و اشتغال به معنای شروع به تحصیل است و ادامه تحصیل نیز در معنای استمرار تحصیل شروع شده است. لذا در ماده 2 آیین‌نامه اجرایی قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری صرفاً در مورد «ادامه تحصیل» اجازه داده شده تا با استفاده از ماموریت آموزشی و یا یا مرخصی بدون حقوق ممکن باشد. لذا اگر کسی در زمان تحصیل «شروع به آغاز تحصیل» یه به تعبیر قانونی «اشتغال به تحصیل» نماید؛ مشمول این ماده نبوده و تحصیل وی خلاف مقررات است.
3- منطبق بر ماده 2 آیین‌نامه اجرایی قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری، در مقوله «ادامه تحصیل» منوط به رعایت «قوانین و مقررات مربوط» شده است، که از جمله این مقررات، مقررات دانشگاه است. در این مقررات نیز اصل تحصیل ممنوع نشده بلکه مفاد تبصره 1 ماده واحده قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری یک بار دیگر مـورد تاکید قرار گرفته و بیان شده است که ادامـه تحصیل تمام وقت کارکنان تنها در صورتی مجاز است که همزمان با تحصیل اشتغال اداری نداشته باشند و اشتغال به تحصیل از نظر دانشگاه، از دو راه امکان‌پذیر است:
– در شرایط خاص حسب نیاز دانشگاه به تشخیص هیات اجرایی و موافقت هیات رییسه و تایید هیات امناء و احراز شرایط و با استفاده از ماموریت آموزشی
– تحصیل با استفاده از مرخصی استحقاقی و سپس با اتمام این نوع از مرخصی با استفاده از مرخصی بدون حقوق
4- قانوناً دانشگاه هیچ الزامی برای اعمال مدارک تحصیلی که از سوی اشخاص در حین خدمت اخذ می‌گردد، ندارد. این مهم در بخشنامه شماره 170061-24/12/1393 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و همچنین دادنامه شماره 369 الی 372-27/4/1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورد اشاره قرارگرفته است. همچنین مطابق با دستورالعمل نحوه تشکیل و وظایف هیات اجرایی منابع انسانی که پیوست آیین‌نامه استخدامی اعضای غیرهیات علمی دانشگاه تهران است، «تهیه و تصویب دستورالمعل‌های موردنیاز برای اجرای آیین‌نامه استخدامی اعضای غیر هیات علمی دانشگاه تهران» در حدود وظایف هیات اجرایی دانشگاه تهران است که این هیات از این حیث در مصوبات محل شکایت مطابق با حدود اختیارات عمل نموده است.
5- ادعای اشخاص در مورد مبادرت به تحصیل در طی هفته و در ساعات غیر اداری باطل است. چرا که اولاً: دانشگاه‌ها ساعات درسی را در طی هفته و در ساعات اداری توزیع می‌نمایند. ثانیاً: بر اساس ماده 27 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیر هیات علمی دانشگاه تهران، ساعات کار اعضا 40 ساعت و 5 روز در هفته است و به نظر نمی رسد که تحصیل قبل از ساعت 8 صبح و بعد از ساعت16 (خارج از ساعات اداری) در کشور چندان وجود داشته باشد.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 22/4/1400 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: مطابق بند «ب» ماده 20 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 و همچنین ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395: «دانشگاه‌ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستان‌ها و پارک‌های علم و فناوری که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذی‌ربط می‌باشند، بدون رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه‌های دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی کشور، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیات امنا که حسب مورد به تایید وزیران علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مورد فرهنگستان‌ها به تایید رییس‌جمهور و در مورد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی وابسته به نیروهای مسلّح به تایید رییس ستاد کل نیروهای مسلّح می‌رسد، عمل می‌کنند.» ثانیاً: به موجب تبصره 2 ماده 49 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیر هیات علمی دانشگاه تهران مصوب 13/12/1392 هیات امنای دانشگاه : «پذیرش مدارک تحصیلی بالاتر که بدون استفاده از ماموریت آموزشی و هزینه دانشگاه توسط عضو اخذ شده باشد، در صورتی که مرتبط با رشته شغلی وی بوده و سن وی بیشتر از 50 سال نباشد، پس از تایید و تصویب هیات اجرایی از تاریخ اخذ مدرک تحصیلی، با رعایت سایر ضوابط و مقررات امکان‌پذیر می‌باشد» و منطوق این تبصره دلالت بر پذیرش مدارک تحصیلی کارمندانی دارد که بدون استفاده از ماموریت آموزشی و هزینه دانشگاه به اخذ مدرک اقدام نموده و مدارک مزبور مرتبط با رشته شغلی آنها است و در عین حال برمبنای مفهوم مخالف ماده 50 آیین‌نامه فوق‌الاشاره، اخذ مدرک تحصیلی بدون استفاده از ماموریت آموزشی و هزینه دانشگاه منعی ندارد و وفق تبصره 2 ماده 9 و تبصره 2 ماده 10 آیین‌نامه یادشده اخذ مدرک تحصیلی در حین خدمت و استفاده از امتیاز آن با رعایت ضوابط تبصره 2 ماده 49 آیین‌نامه مذکور فاقد ایراد است. ثالثاً: قانون ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری مصوب سال 1372 مبیّن ممنوعیت تحصیل همزمان با ساعات اداری است و درخصوص تحصیل کارمندان خارج از ساعات اداری فاقد هرگونه حکمی است. رابعاً: وفق مواد 6 و 33 آیین‌نامه مرخصی‌ها مصوب سال 1346 هیات وزیران با اصلاحات بعدی، اصل استفاده از مرخصی‌ها اختیاری بوده و براساس تقاضای کارمند و موافقت بالاترین مقام دستگاه است و تبصره 1 ماده 84 قانون مدیریت خدمات کشوری نیز متضمن چنین حکمی بوده و مقرر می‌دارد که کارمندان دستگاه‌های اجرایی می‌توانند در طول مدت خدمت با موافقت دستگاه ذی‌ربط حداکثر سه سال از مرخصی بدون حقوق استفاده نمایند و در عین حال براساس فرازی از ماده 64 آیین‌نامه استخدامی اعضای غیر هیات علمی دانشگاه تهران مصوب 13/12/1392 هیات امنای دانشگاه: «عضو رسمی قطعی دانشگاه می‌توانـد در طول مـدت خـدمت خـود با مـوافقت واحـد سازمانی ذی‌ربط و تایید بالاترین مقـام مسیول دانشگاه حـداکثر سـه سال از مـرخصی بـدون حقوق استفاده نماید…» بنا به مراتب فوق، بخشنامه‌های شماره 255007/155 – 23/8/1396، 330843/155 – 1/11/1396، 142535/155 -30/5/1397، 274924/155 – 17/9/1397، 8681/155-25/1/1398، 389198/155-15/12/1396 و همچنین بند 6 صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/9/1395 موضوع نامه شماره 62756/155-8/3/1396، بند 8 صورتجلسه هیات اجرایی مورخ 15/10/1393 و بند 1 صورتجلسه هیات اجرایی شماره 191-26/1/1398 موضوع نامه شماره 48305/155-30/2/1398 از جهت آن که بدون تصویب توسط هیات امنـای دانشگاه حسب مورد به تایید دیگر مقامات از جمله معاونت اداری و مالی دانشگاه رسیده اند و راجع به کارمندان شاغل به تحصیل در دوره دکتری، برای تحصیل در مقطع دکتری همزمان با اشتغال ایجاد ممنوعیت نموده و کارمندان را ملزم به استفاده از مرخصی بدون حقوق جهت ادامه تحصیل کرده‌اند و در عین حال متضمن عدم تعهد دانشگاه به اعمال مدارک تحصیلی ماخوذه هستند، خارج از حدود اختیار و خلاف قانون بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شوند.
مهدی دربین- معاون قضایی دیوان عدالت اداری
