بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1116
تاریخ دادنامه: 1400/04/01
شماره پرونده: 9900707
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای سینا زارع
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تذکر شماره 4 ذیل عنوان تذکرات مهم در صفحه 22 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1399 که توسط سازمان سنجش و آموزش کشور منتشر شده است.
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تذکر شماره 4 ذیل عنوان تذکرات مهم در صفحه 22 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1399 که توسط سازمان سنجش و آموزش کشور منتشر شده است را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«طبق تذکر شماره 4 صفحه 22 دفترچه راهنمای شرکت در کنکور سراسری و بخشنامه شماره 325/2/2-22/2/1395 سازمان وظیفه عمومی که مربوط به امور معافیت تحصیلی دانشجویی است با وجود فارغ التحصیلی در مقطع کاردانی ناپیوسته نمی توانم در مقطع کارشناسی پیوسته به ادامه تحصیل بپردازم و معافیت تحصیلی برای یک مقطع فقط یک بار صادر می شود و در حالی که بنده در حال حاضر در سنوات ارفاقی قرار دارم، اگر از دانشگاه انصراف بدهم به منزله لغو معافیت تحصیلی می باشد و برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر مجبور به فارغ التحصیلی در خرداد 1399 هستم و طبق بخشنامه شماره 325/2/2 سازمان نظام وظیفه در صورت فارغ التحصیلی برای تحصیل در دانشگاه فرهنگیان باید بعد از اتمـام سربازی در کنکـور شرکت کنم که در رابطه با این موضـوع چند نکته را لازم می دانم:
1- بنا بر دادنامه 2071 دیوان عدالت اداری به شماره پرونده 96/712-30/11/1397 مبنی بر ابطال اطلاق بخشنامه شماره 325/2/2 در تاریخ 22/3/1395 سازمان وظیفه عمومی جمهوری اسلامی ایران بنده شرایط تحصیل در مقطع کارشناسی پیوسته را دارم. در حالی که سازمان نظام وظیفه کشور از توجه و اجرای این بخشنامه سرباز زده و مفاد بخشنامه شماره 325/2/2 را به سازمان سنجش ابلاغ کرده است. در حالی که طبق ماده 107، 108، 109 و 110 دیوان عدالت اداری، این عمل سازمان نظام وظیفه بر خلاف قانون بوده و کلیه اشخاص و مراجع مذکور ماده 10 این قانون مکلفند آراء دیوان عدالت را پس از ابلاغ به فوریت اجرا نمایند و علاوه بر این باید مستنکف به انفصال موقت از خدمات دولتی به مدت 3 ماه تا 1 سال و جبران خسارت وارده محکوم شود. در حالی که بر خلاف این مواد صورت گرفته و همچنین قانونی اعمال نشده است و بنده خواهان پیگیری و اجرای دادنامه 2071 دیوان عدالت اداری هستم.
2- طبق قوانین نظام وظیفه هر دانشجو بعد از فارغ التحصیلی در مقطع کاردانی ناپیوسته از 1 سال فرصت برای ثبت نام و ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر برخوردار بوده و بعد از آن توانایی ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته به مدت 3 سال، کارشناسی ارشد به مدت 2 سال و معافیت دکتری به مدت 5 سال را دارا می باشد که در کل 11 سال می شود در حالی که بنده فقط خواهان 4 سال معافیت تحصیلی در مقطع کارشناسی پیوسته می باشم که در این صورت مشکل خاصی برای نظام وظیفه پیش نمی آید.
3- همچنین بر اساس این که قانون لحاظ سنی دانشگاه فرهنگیان در بدو ورود به دانشگاه تا حداکثر 22 سالگی است بنده بعد از رفتن به خدمت سربازی دیگر مجاز به تحصیل در دانشگاه فرهنگیان نمی باشم.
4- ماده 7 لایحه اصلاح مواد 7 و 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیلی اطفال و جوانان ایران مصوب 1358می باشد در حالی که طبق این بخشنامه نظام وظیفه امکان تحصیل به گونه غیر مستقیم سلب شده است. چه مشکلی برای نظام وظیفه پیش می آید در صورتی که کسی که دارای استعداد در شغل شریف معلمی باشد و همچنین از یک خانواده فرهنگی باشد و خواهان خدمت به جامعه اسلامی باشد در صورت قبولی در دانشگاه فرهنگیان 2 بار از معافیت تحصیلی در یک مقطع استفاده کند و بالاخره که همه مشمولان به این امر مقدس (سربازی) می روند و با این تفاوت که عده ای خیلی زود و عده ای هم پس از گذراندن تحصیلات و همچنین آن چه مهم و شایان ذکر است؛ که اگر دانشجویی استعداد و توانایی تحصیل تا رسیدن به درجات عالی را در جامعه اسلامی به خصوص جمهوری اسلامی ایران که مهد دین و علم است را دارا باشد حمایت های لازم از او به عمل آید در حالی که طبق بخشنامه نظام وظیفه باید از تحصیل مجدد دست بکشد که این کار واقعاً نوعی ظلم و استعداد سوزی است و جلوی پیشرفت فرد و جامعه را می گیرد.
از دیوان عدالت اداری تقاضا دارم که دادنامه 2071 را طبق قوانین دیوان عدالت اجرا کند و این بند از دفترچه راهنمای کنکور سراسری که بنده را از تحصیل در دانشگاه فرهنگیان سلب می کند را باطل و یا اصلاح کنید.»
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
«معافیت تحصیلی برای هر مقطع فقط یک بار صادر می شود. بنابراین فارغ التحصیلان هر مقطع مجاز به تحصیل مجدد در همان مقطع نمی باشند. ضمناً تاکید می گردد فارغ التحصیلان مشمول مقطع کاردانی مجاز به شروع به تحصیل در مقاطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته نمی باشند و نیز فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی مشمول مجاز به شروع به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی نیستند.»
علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن به طرف شکایت، تا زمان رسیدگی به پرونده در هیات عمومی دیوان عدالت اداری، پاسخی واصل نشده است.
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 1/4/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: به موجب تبصره 1 ماده 33 قانون خدمت وظیفه عمومی الحاقی مصوب سال 1390: «حداکثر معافیت تحصیلی برای دانش‌آموزان تا سن بیست سال تمام و در هر یک از مقاطع تحصیلی کاردانی دو و نیم سال، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی ارشد ناپیوسته سه سال، کارشناسی پیوسته پنج سال و کارشناسی ارشد پیوسته شش سال، دکترای پزشکی پیوسته هشت سال و دکترای تخصصی شش سال است.» ثانیاً: براساس ماده 35 قانون مذکور اصلاحی مصوب سال 1390: «مشمولین دیپلم که حداکثر یک سال پس از فراغت از تحصیل در یکی از دانشگاهها و موسسات آموزش عالی داخل یا خارج از کشور که مورد تایید وزارتخانههای علوم و بهداشت می‌‌باشند پذیرفته شوند تا زمانی که وفق تبصره (1) ماده (33) به تحصیل اشتغال دارند، می‌‌توانند مشروط به اینکه دارای غیبت غیرموجه نباشند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند. این معافیت برای هر مقطع فقط یک بار داده میشود.» در همین راستا و براساس ماده 6 آیین‌نامه اجرایی معافیت تحصیلی مصوب سال 1392 نیز مقرر شده است که: «معافیت تحصیلی برای مشمولان در مقطع تحصیلی متوسطه، هر یک از مقاطع دانشگاهی و حوزه‌های علمیه داخل یا خارج کشور، فقط یک بار صادر میشود» و به موجب تبصره این ماده: «صدور معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی و بالاتر پیوسته، در مورد فارغ‌التحصیلان کاردانی رشته‌هایی که با تایید وزارتخانههای علوم یا بهداشت، مقطع ناپیوسته بالاتر ندارد، بلامانـع است.» ثالثاً: به مـوجب دادنامه شماره 2071- 30/11/1397 هیات عمومی دیوان عـدالت اداری، بخشنامه شماره 325/2/2-23 مورخ 22/3/1395 سازمان نظام وظیفه عمومی بدین لحاظ که علی‌الاطلاق فارغ‌التحصیلان مقاطع کاردانی و بالاتر را مجاز به ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی پیوسته و کارشناسی ارشد پیوسته و همچنین دکترای پیوسته حتی در مواردی که ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر الزاماً مستلزم طی آن از مقطع قبلی می‌باشد، ندانسته بود، مغایر با تبصره 1 ماده 33 و ماده 35 قانون خدمت وظیفه عمومی الحاقی مصوب سال 1390 و ماده 6 آیین‌نامه اجرایی معافیت تحصیلی مصوب سال 1392 تشخیص و ابطال شده است. بنا به مراتب فوق، تذکر شماره 4 صفحه 22 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1399 که متضمن عدم جواز شروع به تحصیل فارغ‌التحصیلان مقطع کاردانی در مقاطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته و نیز عدم جواز شروع به تحصیل فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی در مقاطع کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی است، مغایر با قوانین و مقررات مذکور و مفاد رای شماره 2071- 30/11/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب‌کننده آن است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال میشود.
محمد مصدق-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
