بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1078
تاریخ دادنامه: 1400/04/08
شماره پرونده: 9903089
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای احمد بازوبندی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 5 از آگهی استخدام پیمانی استانداری خراسان شمالی در سال 1390
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 5 از آگهی استخدام پیمانی استانداری خراسان شمالی در سال 1390 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است:
«با احترام همان طور که استحضار دارند بومی گزینی استخدامی دستگاههای اجرایی دولت برخلاف بند 9 اصل 3 و اصل 28 قانون اساسی و نیز مقررات مربوط به ماده 41 قانون مدیریت خدمات کشوری بوده و از آنجا که طرف شکایت در بند 5 مندرج در آگهی استخدامی سال 1390 خویش صد درصد استخدام از محل سهمیه استخدامی را به داوطلبان بومی اختصاص داده که این موجب شده با وجودی که اینجانب با شرکت در آزمون مربوط به کسب نمره و امتیاز برتر داشتن، حایز شرایط سمت مربوط به رغم داشتن چندین سال سابقه خدمت قراردادی، حقوق استخدامی اینجانب کاملاً تضییع شده و با افزایش سن استخدامی فرصت شرکت در آزمون های بعدی از اینجانب سلب گردیده است. بنابراین مراتب از محضر قضات هیات عمومی دیوان عدالت اداری با عنایت به اینکه اقدام مشتکی عنه مغایر مقررات مذکور بود، صدور حکم به ابطال بند 5 آگهی استخدامی طرف دعوی مورد استدعا است.»
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
«5- تذکرات: صد در صد استخدام از محل سهمیه استخدامی مندرج در آگهی استخدام به داوطلبان بومی اختصاص دارد.»
در پاسخ به شکایت مذکور رییس امور حقوقی و مجلس سازمان اداری و استخدامی کشور به موجب لایحه شماره 574-13/1/1400 توضیح داده است که:
«با عنایت به اینکه در آزمون استخدامی سال 1390 استانداری خراسان شمالی صرفاً افراد بومی مجاز به ثبت نام و شرکت در آزمون یاد شده بوده اند و بومی گزینی در زمان آزمون مذکور دارای اعتبار بوده و موضوع بومی گزینی توسط دیوان عدالت اداری در آن زمان معتبر و ابطال نگردیده بود، بنابراین آقای احمد بازوبندی به دلیل عدم دارا بودن شرایط بومی از فرایند آزمون حذف گردیده است. ضمناً همان طور که استحضار دارند هر چند اعمال ضرایب و امتیاز بومی گزینی توسط آن هیات به موجب رای موضوع دادنامه شماره 970997090581119-11/10/1397 در آزمون های استخدامی حذف گردید، لیکن هیات عمومی دیوان عدالت اداری بر اساس دادنامه شماره 2358 و 2359-30/7/1398 بومی گزینی در مناطق محروم موضوع ماده 29 بخشنامه شماره 9757/93/200-19/7/1393 را تایید نموده است. همچنین اخیراً نیز مجلس شورای اسلامی در قانون اصلاح ماده 44 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 16/6/1399 برای داوطلبان بومی اولویت قایل شده است. با عنایت به مراتب فوق تقاضای رد شکایت شاکی مورد استدعاست."
همچنین سرپرست دفتر بازرسی، مدیریت عملکرد و امور حقوقی استانداری خراسان شمالی نیز در پاسخ به شکایت مذکور به موجب لایحه شماره 1614/13/41-16/2/1400 توضیح داده است که:
«1- نامبرده اظهار نموده که استخدام فرد بومی برخلاف بند 9 اصل 3 و اصل 28 قانون اساسی و نیز مقررات مربوط به ماده 41 قانون مدیریت خدمات کشوری می باشد در حالی که اولاً: در ماده 41 قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر نموده که ورود به خـدمت و استخدام افـراد بر اساس مجـوزهای استخدامی می باشد و در ماده 42 همان قانون شرایط عمومی استخدام در دستگاه های اجرایی را ذکر کرده است.
2- در ماده 43 همان قانون مقرر گردیده که دستگاههای اجرایی می توانند در صورتی که در قوانین و مقررات قبلی مورد عمل خود شرایطی علاوه بر شرایط ماده 42 این قانون داشته باشند، آن را ملاک عمل قرار دهند. برهمین اساس استانداری شرط بومی بودن فرد را در بند 5 مندرج در آگهی استخدامی سال 1390 خود لحاظ نموده است.
3- مغایرت ( شرط بومی بودن در آزمون های استخدامی) با قانون به استناد رای هیات عمومی به شماره دادنامه 1627 الی 1629 موضوع کلاسه پرونده های 96/1185، 96/964، 96/394-17/7/1397 صادر گردیده است و ماقبل آن دستگاه های اجرایی در آگهی های استخدامی خود شرط بومی را در شرایط اختصاصی استخدام خود لحاظ می کردند.
4- لذا با عنایت به اینکه آزمون استخدامی مورد شکایت در سال 1390 برگزار گردیده و استان خراسان شمالی از جمله استانهای محروم کشور می باشد و همچنین باتوجه به تجارب گذشته در خصوص درخواست انتقال نیروهای غیربومی، در راستای عدم هزینه کرد از بودجه استان برای نیروهای غیربومی که هدف انتقال دارند و با هدف مواجه نشدن با مشکلات کمبود نیرو و … این استانداری شرط بومی بودن را علاوه بر موارد مندرج در ماده 42 در مجوز استخدامی مذکور درج نموده است.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 8/4/1400 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: اعطای امتیاز به افراد بومی بـه صورت مطلق (به غیر از مناطق محروم) به مـوجب آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره 1919-11/10/1397 و 2359-2358 مورخ 30/7/1398 این هیات ابطال شده است و به موجب ماده 29 بخشنامه شماره 9757/93/200-19/7/1393 معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس‌جمهور 100% سهمیه استخدامی در مناطق محروم به بومیان آن منطقه قابل اختصاص است و این امر به موجب دادنامه شماره 253-5/6/1398 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر با قانون شناخته نشده است. ثانیاً: براساس قانون اصلاح ماده 44 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 16/6/1399: «شورای توسعه مدیریت مکلّف است برای جذب داوطلبان بومی شهرستانی به استثنای شهر تهران و مراکز استانها اولویت قایل شود.» بنا به مراتب فوق، اطلاق بند (5) از آگهی استخدام پیمانی استانداری خراسان شمالی در سال 1390 از جهت اختصاص سهمیه استخدامی بومی به مناطق غیرمحروم، با بند 9 اصل سوم و اصل 28 قانون اساسی و همچنین ماده 41 قانون مدیریت خدمات کشوری و آرای فوق‌الاشاره هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایرت دارد و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. با اعمال ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و تسری ابطال مقرره ابطال شده به زمان تصویب و وضع آن موافقت نشد.
مهدی دربین-معاون قضایی دیوان عدالت اداری
