بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1063
تاریخ دادنامه: 1400/03/25
شماره پرونده: 9902095
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: شرکت کشاورزی جلگه دز با وکالت خانم فرانک فیض اللهی
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: شعب دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته اعتراض به آرای هیات های حل اختلاف مالیاتی در خصوص شمول یا عدم شمول فعالیت های کشاورزی موضوع ماده 81 قانون مالیات های مستقیم بر فرآیند تولید بستر رویش قارچ خوراکی و اعمال معافیت مالیاتی در مورد این فعالیت ها آراء متفاوتی صادر کرده اند.
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به شرح زیر است:
الف: شعبه 3 دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت شرکت کشت و صنعت قارچ رامندمجاز به طرفیت اداره کل امور مالیاتی استان قزوین و به خواسته اعتراض به رای هیات تجدیدنظر مالیاتی و برگ تشخیص و قطعی مالیات به موجب دادنامه شماره 9609970901401655-15/5/1396 به شرح زیر رای به ورود شکایت صادر کرده است.
«با عنایت به اینکه در لایحه دفاعیه اداره طرف شکایت بیان شده است که محصول تولیدی شاکی به طور مستقیم محصول کشاورزی نمی باشد و این در حالی است که در ماده 81 قانون مالیاتهای مستقیم با لفظ عام و عبارت (کلیه) درآمد حاصل آن هم از فعالیت های کشاورزی و نه محصول کشاورزی را مشمول معافیت قانونی این ماده قانونی قرار داده است یعنی فعالیت های کشاورزی که صرفاً به عنوان فعالیت کشاورزی باشد و درآمد حاصل از آن مشمول معافیت می باشد و در مقرر یاد شده (ماده 81 قانون مالیات های مستقیم) معافیت دایر مدار محصول قرار داده نشده است بلکه دایر مدار فعالیت است و از طرفی محصول تولیدی شاکی به غیر از امر کشاورزی هیچ مصرف و استفاده دیگری ندارد و مکاتبات انجام شده با مراجع مرتبط با موضوع نیز کشاورزی بودن این فعالیت را تایید نموده اند و مجوزها نیز با عنایت به ارتباط موضوع توسط سازمان جهاد کشاورزی صادر می شود و نظر مشورتی مجلس شورای اسلامی نیز موید این موضوع می باشد.بنابراین رای معترض عنه که بدون لحاظ این ضوابط و مقررات قانونی و بدون شمول معافیت قانونی موضوع ماده 81 قانون مالیات های مستقیم در حق شاکی صادر شده است شایسته نقض بوده و مستنداً به مواد 10 و 63 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 حکم به ورود شکایت و لزوم رسیدگی در همان هیات با رعایت مفاد این دادنامه صادر می نماید.»
رای مذکور به موجب دادنامه شماره 9709970955300237-15/1/1397 صادر شده از شعبه 2 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شده است.
ب: شعبه 3 دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست شرکت کشاورزی جلگه دز به طرفیت هیات حل اختلاف مالیاتی استان خوزستان و به خواسته اعتراض به رای هیات حل اختلاف مالیاتی به موجب دادنامه شماره 9809970901401857-17/6/1398 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرده است:
«ادعای مطروحه از جانب شاکی در قالب دادخواست تقدیمی و اعتراض به رای شماره 100000026247526-18/2/1398 صادره از هیات تجدیدنظر مالیاتی مربوط به مالیات سال 1395 مبنی بر عدم اعمال معافیت قانونی به نظر غیر وارد تشخیص داده می شود. چرا که با بررسی محتویات پرونده و مفاد دادخواست واصله و منضمات پیوست پرونده و دفاع معموله، اقدامات انجام شده در حـدود مقررات مندرج در قـانون مالیاتهای مستقـیم مصوب 1366 با اصلاحات بعدی و قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387 بوده و از مجموع قراین و امارات قانونی بودن رای معترض عنه استنباط می گردد. علی الخصوص اینکه در فرآیند رسیدگی از سوی طرف شکایت اقداماتی از قبیل بررسی ادعای مودی و عدم احراز مصادیق ماده 81 قانون مالیات های مستقیم در خصوص فعالیت شاکی و با عنایت به رای هیات تخصصی اقتصادی مالی دیوان در تشخیص عدم انطباق مفاد قانون با این نوع فعالیت صورت پذیرفته است، علیهذا تخطی از مفاد قانون و تخلف از مقررات احراز نمی شود و به استناد مواد 10 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 حکم به رد شکایت صادر می نماید.»
رای مذکور به موجب دادنامه شماره 9909970956100731-9/4/1399 صادر شده از شعبه 4 تجدید نظر دیوان عدالت اداری به شرح زیر تایید شده است:
«با توجه به اینکه فعالیت شرکت مودی که صرفاً تهیه بستر قارچ را عهده دارد و از آن محل کسب درآمد می کند و با فروش آن به کشاورز فعال در زمینه کشت قارچ کمک می کند نمی توان از مصادیق فعالیت کشاورزی محسوب کرد تا به تبع آن از معافیت ماده 81 قانون مالیات های مستقیم برخوردار شود رای مورد شکایت هیات تجدیدنظر حل اختلاف مالیاتی با رعایت مقررات قانونی صادر شده، ایرادی بر آن وارد نیست. نظر به اینکه از طرف تجدیدنظر خواه ایرادی موثر به طوری که اساس دادنامه تجدیدنظر خواسته را مخدوش کند، ابراز نشده و در رسیدگی به پرونده و صدور رای اقدام مغایر با موازین قانونی که موجبات فسخ رای بدوی را فراهم آورد مشهود نیست لذا به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان ضمن رد تجدیدنظر خواهی، دادنامه تجدیدنظر خواسته مبنی بر رد شکایت ابرام می گردد.»
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 25/3/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- براساس ماده 81 قانون مالیاتهای مستقیم: «درآمد حاصل از کلّیه فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگلها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف می‌باشد…» بر همین اساس و به موجب ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران: «کشاورزی عبارت است از بهره‌برداری از آب و زمین به منظور تولید محصولات گیاهی و حیوانی از قبیل زراعت، باغداری، درختکاری مثمر و غیرمثمر، جنگلکاری، جنگلداری، پرورش طیور و زنبور عسل و آبزیان.» نظر به اینکه براساس موازین حقوقی فوق‌الذکر، اصطلاح «کشاورزی» ناظر به فعالیتهایی است که منتهی به تولید محصولاتی می‌گردد که به شکل مستقیم قابل استفاده توسط افراد هستند؛ بنابراین تهیه بستر کشاورزی، سم، کود یا بذر از مصادیق فعالیتهای کشاورزی مذکور در ماده 81 قانون مالیاتهای مستقیم محسوب نمی‌شود تا از پرداخت مالیات معاف گردد و از این رو رای شماره 9809970901401857-17/6/1398 شعبه 3 بدوی دیوان عدالت اداری که به موجب رای شماره 9909970956100731-9/4/1399 شعبه 4 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده و با توجه به استدلال فوق، فعالیت ناظر بر تهیه بستر رویش قارچ خوراکی (کمپوست) را جزء فعالیت های کشاورزی قلمداد نکرده و بر رد شکایت صادر شده، صحیح و منطبق با مـوازین قـانونی است. این رای به استناد بند ۲ مـاده ۱۲ و مـاده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
محمد مصدق-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
