بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1950
تاریخ دادنامه: 16/12/1399
شماره پرونده: 9803858
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای دانیال موحدی نیا
موضوع شکایت و خواسته: ابطال 1- بند 2 مصوبه چهارمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی مورخ 18/10/1395
2- تبصره 1 بند (الف) شرایط اختصاصی دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1399
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 2 مصوبه چهارمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی مورخ 18/10/1395 و تبصره 1 بند (الف) شرایط اختصاصی دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1399 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
« از آنجایی که تمامی آیین نامه ها و مصوبات می بایست حول محور قانون باشد و هرگونه سلب حق نیز باید به موجب قانون باشد حال مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو سازمان سنجش حق شرکت در آزمون را به ناحق مقید به انصراف از تحصیل یا فـراغت از تحصـیل تا زمان ثبت نام نمـوده است گویا استدلال ایشـان ممـنوعیت جمع ،تحصیلات می باشد در حالیکه در این زمینه تنها مصوبه مجلس مانع جمع مشاغل است و در این خصوص مصوبه ای در قوانین موضوعه موجود نیست. گویی شورای سنجش و پذیرش دانشجو در این زمینه وظیفه قوه مقننه را عهده دار شده است در حالیکه اصل در حقوق عمومی عدم صلاحیت است.»
متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است:
« 1: بند 2 مصوبه چهارمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی مورخ 18/10/1395 مقرر گردید شرکت مجدد فارغ التحصیلان و یا دانشجویان شاغل به تحصیل در دوره های تحصیلات تکمیلی در آزمون های کارشناسی ارشد و دکتری سال 1396 مطابق موارد مندرج در دفترچه راهنمای آزمون های فوق باشد و از سال 1397 به بعد، پذیرفته شدگان آزمون کارشناسی ارشد و یا دکتری با رعایت موارد زیر مجاز به شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و یا آزمون دکتری باشند:
الف- تمامی پذیرفته شدگان سنوات قبل (به جز پذیرفته شدگان روزانه آزمون سال قبل) در صورت ثبت نام در دانشگاه باید تا پایان زمان ثبت نام آزمون مربوط، انصراف از تحصیل دهند.
ب- پذیرفته شدگان روزانه چه در دانشگاه قبولی ثبت نام کرده و چه ثبت نام نکرده باشند، سال بعد از سال قبولی اجازه شرکت در آزمون را ندارند و یک سال محروم از آزمون هستند.
ج- پذیرفته شدگان دوره بورس اعزام به خارج در صورتی که روند پذیرش آن ها تا زمان ثبت نام آزمون در سازمان امور دانشجویان تکمیل نشده و در داخل نیز در دوره های روزانه پذیرفته نشده باشند، اجازه شرکت در آزمون سال بعد دکتری را دارند.
2: تبصره 1 بند (الف) شرایط اختصاصی دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1399، بر اساس مصوبه چهارمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تکمیلی مورخ 18/10/1395، دانشجویان در حال تحصیل در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد ناپیوسته (به استثنای پذیرفته شدگان دوره های روزانه آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1398 که حق شرکت در آزمون سال 1399 را ندارند)، در صورت تمایل به ثبت نام و شرکت در آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1399 در صورت داشتن سایر شرایط و ضوابط مندرج در این دفترچه راهنما می بایست تا پایان مهلت مقرر ثبت نام آزمون کارشناسی ارشد سال 1399، از تحصیل انصراف قطعی حاصل نمایند. بدیهی است در صورتی که دانشجویان شاغل به تحصیل (ورودی های سال 97 و قبل از آن) بدون انصراف از تحصیل در آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 99 شرکت نموده و در ردیف پذیرفته شدگان نهایی قرار گیرند، قبولی آنها باطل شده و هیچ اقدام دیگری میسر نخواهد بود. لازم به توضیح است که مهلت انصراف برای دانشجویان شاغل به تحصیل، تا پایان تاریخ ثبت نام می باشد.»
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس سازمان سنجش آموزش کشور به موجب لایحه شماره 1603-23/1/1399 توضیح داده است که:
« بدواً طبق ماده 2 قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر نحوه سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی به شورای سنجش و پذیرش دانشجو واگذار شده است این شورا با هدف پیشگیری از اتلاف منابع کشور در چهارمین جلسه خود مورخ 18/10/1395 مصوب نمود پذیرفته شدگان سنوات قبل در صورت تمایل برای شرکت مجدد در دوره های تحصیلات تکمیلی می بایست تا پایان زمان ثبت نام در آزمون، انصراف از تحصیل بدهند ضمناً پذیرفته شدگان دوره روزانه سال قبل اجازه شرکت در آزمون را نداشته و یک سال محروم از آزمون هستند. این مصوبه عیناً در دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون کارشناسی ارشد و دکترای سال های گذشته درج و در دفترچه راهنمای کارشناسی ارشد سال 99 نیز درج شده است شاکی تقاضای ابطال این مصوبه را کرده اند. حال در مقام دفاع از مصوبات مورد اعتراض به استحضار ،می‌رساند:
1- طبق شرایط و ضوابط تحصیل در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، تحصیل همزمان در دو کد رشته محل دانشگاهی ممنوع است. هیچ فردی نمی تواند همزمان در بیش از یک کد رشته محل تحصیل کند از طرف دیگر طبق مصوبه چهارمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های نحصیلات تکمیلی مورخ 18/10/1395 پذیرفته شدگان دوره روزانه چه در دانشگاه محل قبولی ثبت نام کرده و چه ثبت نام نکرده باشند حق شرکت در آزمون سال بعد را نخواهند داشت و پذیرفته شدگان دوره غیر روزانه سنوات قبل در صورت ثبت نام در آزمون می‌بایست تا پایان زمان ثبت نام از دانشگاه محل تحصیل انصراف دهند.
2- همانگونه که ملاحظه می فرمایید مصوبه شورای سنجش و پذیرش حول دو محور است اولی راجع به انصراف دانشجویان غیر روزانه از دانشگاه محل تحصیل تا آخرین روز ثبت نام و دومی ممنوعیت شرکت پذیرفته شدگان دوره روزانه سال قبل در آزمون تحصیلات تکمیلی سال بعد می باشد شاکی مشخص نکرده اند کدام قسمت مصوبه خلاف مقررات و قوانین موضوعه است.
3- علیهذا چنانچه در دفترچه راهنمای انتخاب رشته های تحصیلی دوره دکتری و کارشناسان ارشد به ظرفیت دوره روزانه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی توجه شود ملاحظه خواهید کرد ظرفیت اکثریت کد رشته های دانشگاهی «علی الخصوص دوره دکتری» کمتر از سه نفر است حال تصور فرمایید درصدی از این پذیرفته شدگان به امید قبولی در کد رشته محل های بهتر در آزمونهای بعد، اقدام به ثبت نام در دانشگاه نکنند و یا اینکه بعد از یک یا دو ترم تحصیل بدون هیچ محدودیت و ممنوعیتی دانشگاه را رها کرده و مجدداً در آزمون سال بعد شرکت کنند قطعاً این امر موجب ایجاد بی نظمی و اخلال در برنامه ریزی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی خواهد شد و منابع آموزش عالی تلف خواهد شد.
4- محـدودیت رشته هـای دانشگـاهی در دوره روزانه موجب گـردیده قریب به اتفاق پذیرفته شـدگان دوره هـای ، تحصیلات تکمیلی و دکتری در دانشگاه محل قبولی ثبت نام کنند اگر محدودیت و ممنوعیت شورای سنجش و پذیرش دانشجو بر داشته شود تعدادی از قبول شدگان دوره های روزانه ثبت نام نخواهند کرد و یا بعد از یک یا دو ترم ترک تحصیل خواهند کرد. قطعاً این امر موجب تضییع حقوق سایر داوطلبان خواهد شد داوطلبی که تمایل به تحصیل در یک رشته محل دانشگاه را ندارد نباید از ابتدا آن کد رشته را انتخاب کند این امر موجب تضییع حقوق سایر داوطلبان می شود انتظار می روز داوطلبی که متقاضی تحصیل در دوره تحصیلات تکمیلی و دکتری است با رعایت مصوبات شورا کد رشته محلی را انتخاب کند که در صورت قبولی صد در صد ثبت نام خواهد شد. (این موضوع در سالهای گذشته تقریباً توسط همه پذیرفته شدگان به جز افراد اندک رعایت شده است.)
5- با عنایت به مراتب مذکور ملاحظه می فرمایید مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره تحصیلات تکمیلی در راستای حفظ منابع دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و بهره مندی افراد بیشتری از تسهیلات رایگان دانشگاه ها بوده است اگر مصوبه شورا حذف شود برخی از قبول شدگان دوره روزانه با نیت قبولی در آزمون های آتی ثبت نام نخواهند کرد و یا در صورت ثبت نام بدون هیچ مانعی انصراف خواهند داد و این امر موجب خواهد شد تعداد قلیلی از تسهیلات رایگان بهره مند شوند لازم به ذکر است ممنوعیت های شورا صرفاً برای کد رشته محل های روزانه رایگان بوده و سایر دوره ها (نوبت دوم- پیام نور- پردیس بین الملل- دانشگاه آزاد اسلامی و سایر دوره های شهریه پرداز) هیچ محدودیتی برای شرکت مجدد در آزمون ندارد.»
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 16/12/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
وظـایف و اخـتیارات شـورای سنجـش و پذیرش دانشـجو در مـاده 3 قانون سنجـش و پذیـرش دانشـجـو در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال 1392 ذکر شده است که از هیچ کدام از بندهای مقرر در این ماده اعمال محدودیت موضوع مصوبات مورد اعتراض قابل استنتاج نیست. بر این اساس مصوبات مورد اعتراض به علت آن که تصویب آن خارج از حدود اختیارات مرجع وضع کننده است، مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
