بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1864
تاریخ دادنامه: 2/12/1399
شماره پرونده: 9804051
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علی حسینی قاسم آباد سفلی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای 4 و 5 تصمیم شماره 56469/15-1397/03/20 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بندهای 4 و 5 تصمیم شماره 56469/15-20/3/1397 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« با سلام و احترام به استحضار می رساند اینجانب رزمنده جنگ تحمیلی با 32 سال سابقه در دانشگاه فنی و حرفه‌ای مشغول به خدمت رسانی بوده لذا در مورخ 5/8/1394 طی صورتجلسه ای هیات امناء دانشگاه فنی و حرفه ای اقدام به تصویب دستورالعملی مبنی بر ارتقاء اعضای هیات علمی و با هدف ایجاد هماهنگی در ساختار آموزشی دانشگاه فنی و حرفه ای با سایر دانشگاه ها و همچنین ارتقاء شان و منزلت کادر آموزشی موجود دانشگاه فنی و حرفه‌ای با توجه به ماده 23 (قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران) نمودند. شایان ذکر است که تمام کادر آموزشی دانشگاه مشمول این دستورالعمل قرار گرفتند به جز رشته های زبان انگلیسی، معارف اسلامی، زبان و ادبیات فارسی و تاریخ که مشخص بوده که به صورت تبعیض آمیز عمل شده است. حال لازم به قید است که هیات عمومی دیوان عدالت اداری با تصویب رایی به شماره دادنامه 98099709058112678-24/9/1398 اقدام به ابطال دستورالعمل فوق نمود مع الاسف این ابطال با یک قید به تصویب رسیده است (قید : در صورت احراز شرایط لازم) لذا با توجه به اینکه برای تمام کادر پرسنلی دانشگاه بدو تصویب دستورالعمل بدون هیچ گونه پیش شرطی حکم تطبیق وضعیت برای آنها به اجرا در آمده لذا برابر ماده 23 قانون برنامه پنجم توسعه و بند 9 اصل 3 قانون اساسی نبایستی تبعیضی نسبت به پرسنل ایجاد شود و همین طور اقدام صورت گرفته خلاف انتظار مشروع بوده است. لازم به قید است که تمام اشخاصی که نسبت به آنها حکم تطبیق وضعیتشان اجرا نشده صرفاً حدود 40 نفر بوده و با توجه به اینکه تعداد اولیه حدود 600 نفر بوده کاملاً تبعض آمیز عمل شده و صرفاً برای حدود 40 نفر اجرا نشده است.
همین طور بایستی ذکر کنم که ساعت کاری این 40 نفر در این 3 رشته مذکور بعد از تصویب صورتجلسه 6 ساعت نیز افزایش یافته که این نیز گونه دیگر از تبعیض علیه اقلیت کادر دانشگاه بوده است. نکته قابل تامل در دلیل تصویب دستورالعمل بوده است. زیرا دلیل تصویب دستورالعمل ارتقاء شان و منزلت کادر آموزشی بوده در حالی که با اقدام صورت گرفته مشخص است شان برخی از کادر رعایت شده است. لذا با توجه به اینکه بابت دستورالعمل و تصمیم 56469/15-20/3/1397 طرفین دایر بر احراز شرایط در خصوص تطبیق وضعیت بنده و اقلیتی از کادر دانشگاه دچار تضرر شده ایم و حقوقمان تضییع شده حسب مراتب معروضه و اسناد و مدارک پیوستی رسیدگی و صدور حکم مقتضی در این خصوص در جهت حصول و اجابت خواسته اینجانب با توجه به موارد معنونه و مستند به مواد 10، 11، 63 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از ریاست و مقام عالی قضایی مورد استدعاست و از ریاست تقاضا می شود که اقدامات لازم را در جهت احقاق حقوق حقه و جلوگیری از تضییع حقوق اینجانب مبذول فرمایند.»
در پی اخطار رفـع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود وی به موجب لایحه ای که به شماره 98-4051-3 مورخ 11/12/1398 ثبت دفتر هیات عمومی و هیات‌های تخصصی شده توضیح داده است که:
« احتراماً به استحضار می رساند اینجانب علی حسینی با توجه به اخطار رفع نقص با ارایه تصویر کامل نامه شماره 56469/15-20/3/1397 پیوست می باشد. برای رفع تبعیض برای برقراری تطبیق وضعیت هیات علمی گروه علوم انسانی (رشته های زبان انگلیسی، ادبیات و معارف) خواهشمند است بندهای شماره 4 و 5 را ابطال نمایید. »
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
« بر اساس تصمیمات اتخاذ شده در جلسه مورخ 8؍3؍1397 متقاضیان تطبیق وضعیت به عضو هیات علمی فنی می‌بایست دارای شرایط لازم به شرح ذیل باشند:
…
4- در تاریخ تطبیق وضعیت بر اساس ضوابط و مقررات مربوط به بازنشستگی اعضای هیات علمی، دارای حداقل 5 سال ماندگاری در وضعیت هیات علمی فنی باشند.
5- در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی، به ترتیب دارای معدل حداقل 15-16 و 17 برای رشته های فنی و معدل حداقل 16-17 و 18 برای رشته های علوم انسانی باشند. »
در پاسخ به شکایت مذکور مدیرکل دفتر حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره 5708/75/7-25/1/1399 توضیح داده است که:
« دانشگاه فنی و حرفه ای در ابتدا تحت عنوان « مجتمع آموزش عالی پیامبر اعظم» و از زیر مجموعه های وزارت آموزش و پرورش بود که در سال 1390 با مصوبه مجلس شورای اسلامی به « دانشگاه فنی و حرفه ای » تغییر نام داد و با تمام اختیارات و امکانات به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری واگذار شده است. از آنجا که دانشگاه فنی و حرفه ای دانشجویان خود را از بین دانش آموختگان دوره متوسطه هنرستان ها یا شاخه کار و دانش انتخاب می‌نماید. هیات امنای دانشگاه مذکور در سومین نشست از دوره دوم دانشگاه در تاریخ 5/8/1394 دستورالعمل اجرایی با موضوع تطبیق وضعیت کادر آموزشی با اعضای هیات علمی ( با هدف ایجاد هماهنگی در ساختار آموزشی دانشگاه با سایر دانشگاه ها و همچنین ارتقای شان و منزلت کادر آموزشی موجود با توجه به ماده 23 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران) راتدوین و در جلسه فوق الاشاره به تصویب رساند. بر اساس مفاد بند 2 ماده 1 دستورالعمل صدرالاشاره، منظور از « کادر آموزشی» مدرسان، هنر آموزان و دبیران …( به جز رشته های زبان و ادبیات فارسی، معارف اسلامی، زبان انگلیسی، تاریخ و موارد مشابه) می باشد که در زمان تاسیس دانشگاه مذکور (سال 1390) در دانشگاه اشتغال داشته اند. همچنین بر اساس مفاد بند 3 از ماده 1 دستورالعمل فوق الذکر، عضو هیات علمی فنی رسته ای از کادر آموزشی ( و نه کلیه کادر آموزشی) است که در کنار اعضای هیات علمی آموزشی و پژوهشی سایر دانشگاه های کشور در دانشگاه فنی و حرفه ای به امر آموزش و پژوهش در حوزه های فنی و مهارتی و حرفه ای اشتغال دارند.
بنا به مراتب مذکور و با توجه به اینکه هدف اصلی از تاسیس دانشگاه فنی و حرفه ای (همان گونه که از عنوان این دانشگاه بر می آید) تربیت نیروهای فنی و حرفه ای صرفاً تخصصی می باشد که بر این اساس کادر آموزشی رشته‌های مذکور در بند 2 از ماده 1 دستورالعمل مورد اشاره در سطور فوق، مشمول تطبیق به عنوان هیات علمی فنی قرار نمی گیرند و بر اساس مفاد مصوبه 30 صورتجلسه کمیته منتخب هیات امناء در شرایط خاص درخواست کادر آموزشی رشته های علوم انسانی آن دانشگاه برای تطبیق وضعیت به عضو هیات علمی فنی صرفاً با رعایت شرایط به شرح ذیل قابل بررسی خواهد بود:
1- متقاضی کادر آموزشی با عناوین مدرس، هنرآموز و یا دبیر باشد.
2- تاریخ اخذ مدرک تحصیلی آنان قبل از تاریخ 5/8/1394 باشد.
3- در تاریخ تطبیق وضعیت بر اساس ضوابط و مقررات مربوط به بازنشستگی اعضای هیات علمی، دارای حداقل 5 سال ماندگاری در وضعیت هیات علمی فنی باشد.
4- در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی، به ترتیب دارای معدل حداقل 16-17 و 18 باشد.
5- بین رشته تحصیلی مقاطع دانشگاهی متقاضی تجانس وجود داشته باشد.
بنابراین و با عنایت به اینکه طبق بند (ب) ماده 2 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال 1383 مجلس شورای اسلامی، نظارت بر فعالیت های دانشگاه ها … با رعایت اصول انصاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریت های اصلی و حدود اختیارات وزارت متبوع است و شروط مرقوم در تصمیم شماره 56469/15-20/2/1397 صرفاً به منظور برقراری عدالت در امر تطبیق وضعیت کادر آموزشی دانشگاه فنی و حرفه‌ای است و تصمیم فوق هیچ گونه مغایرتی با شرع و قانون ندارد، لذا اتخاذ تصمیم شایسته بر رد شکایت مشارالیه مورد استدعاست. »
همچنین مدیرکل دفتر امور حقوقی، قراردادها و پاسخگویی به شکایات دانشگاه فنی و حرفه ای به موجب لایحه شماره 29/25-17/1/1399 توضیح داده است که:
« 1- به موجب ماده 3 آیین نامه جامع مدیریت دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری مصوب جلسه 684-12/10/1389 هیات امنا عالی ترین رکن موسسه است که وظایف و اختیارات آن در قانون تشکیل هیات های امنا دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی (مصوب 18/10/1369) مجلس شورای اسلامی تعیین شده است. لازم به ذکر است به موجب بند (ب) ماده 7 قانون تشکیل هیات امنا دانشگاه ها مصوب جلسات 181 و 183-22/12/1367 شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصویب سازمان اداری و نحوه به کارگیری نیرو از اختیارات هیات امنا می باشد.
2- به موجب بند (ب) ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه کشور و ماده 1 قانون احکام دایمی دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی و از وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و سایر مراجع قانونی ذیربط می باشند بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی به ویژه قانون خدمات کشوری و قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی معاملاتی و اداری- استخدامی- تشکیلات مصوب هیات امنا عمل می نمایند. بر همین اساس آیین نامه استخدامی اعضای هیات علمی این دانشگاه در تاریخ 7/8/1391 به تصویب هیات امنا دانشگاه فنی و حرفه ای و تایید وزیر علوم رسید و از تاریخ 1/1/1391 قابل اجرا گردید.
3- به موجب بند 2 ماده 1 دستورالعمل اجرایی تطبیق وضعیت کادر آموزشی دانشگاه به اعضای هیات علمی موضوع مصوبه چهارم از صورتجلسه سومین نشست از دوره دوم هیات امنا دانشگاه مصوب 5/8/1394 که به تایید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسیده است کادر آموزشی دانشگاه شامل کادر پیمانی، رسمی آزمایشی و رسمی قطعی باعناوین مدرس، هنرآموز و دبیر می شود که در زمان تاسیس دانشگاه فنی و حرفه ای به عنوان کادر آموزشی به جز رشته های زبان و ادبیات فارسی، معارف اسلامی، زبان انگلیسی، تاریخ و موارد مشابه در دانشگاه فنی و حرفه ای اشتغال دارند و با احراز سایر شرایط قانونی مشمول اعمال این مصوبه می شوند و همچنین به موجب بند سوم ماده مذکور مراد از هیات علمی فنی رسته ای از کادر آموزشی است که در کنار اعضای هیات علمی آموزشی و پژوهشی سایر دانشگاه های کشور در دانشگاه فنی و حرفه ای به امر آموزش و پژوهشی در حوزه های فنی و مهارتی اشتغال دارند لذا همان گونه که صراحتاً در مصوبه فوق الاشاره بیان گردیده است یکی از شرایط اساسی و مهم تطبیق وضعیت به هیات علمی فنی همان گونه که از عنوان آن (هیات علمی فنی) مشخص و محرز می‌باشد دارا بـودن مـدارک تحصیلی در رشتـه های فنی و مهندسی می باشد و رشتـه های علوم انسانی با توجه به اینکه فنی نمی باشدو از شمول این مصوبه هیات امنا خارج گردیده است. با امعان نظر به اینکه رسالت اصلی دانشگاه امر آموزش و تربیت نیروی کارآفرین و تکنسین ماهر فنی در رشته های فنی می باشد و نیاز اصلی و مبرم دانشگاه عضو هیات علمی در حوزه های فنی مهارتی و حرفه ای می باشد اولویت اصلی دانشگاه نیروهایی با مدارک فنی و مهندسی با شرایط خاص می باشد به همین منظور مصوبه دانشگاه فنی و حرفه ای با موضوع تطبیق وضعیت نیز در راستای نیل به این هدف تدوین و وضع گردیده است.
4- متعاقباً در راستای اعطا تسهیلات به دارندگان مدارک علوم انسانی در پنجمین نشست از دوره دوم هیات امنا دانشگاه فنی و حرفه ای مورخ 2/12/1395 دستور سی ام مصوبه در خصوص تطبیق وضعیت کادر آموزشی رشته‌های علوم انسانی و عمومی به عضو هیات علمی رسمی با دارا بودن شرایط خاص و ویژه ای تصویب گردید که به موجب این مصوبه مقرر گردید به استناد بند (ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه، موضوع حذف رشته های محدود شده در بند 2 ماده 1 دستورالعمل اجرایی تطبیق، موضوع مصوبه چهارم هیات امنا مورخ 5/8/1394 و برخورداری کلیه رشته ها از شرایط این دستورالعمل مطرح و با کلیات آن موافقت به عمل آمد و مقرر شد کمیته‌ای متشکل از آقایان دکتر باقری، میلی منفرد، ظهور و ریاست دانشگاه ابعاد موضوع را بررسی و تصمیم کمیته مذکور به منزله مصوبه هیات امنا خواهد بود.
5- در راستای اجرای موضوع مانحن فیه با کسب مجوز از رییس هیات های امنا و هیات های ممیزه وزارت علوم به موجب نامه شماره 56469/15-20/2/1397 جلسه ای با موضوع مصوبات 21، 22 و 30 هیات امنا مورخ 2/12/1395 با حضور اعضای فوق الاشاره برگزار و مقرر گردید نسبت به پرسنلی که دارای مدارک تحصیلی علوم انسانی باشد در صورت احراز شرایط لازم برای صدور حکم تطبیق وضعیت آنها اقدام به عمل می آید و کلیه این مصوبات در صورتجلسه پنجمین نشست از دور اول هیات امنا دانشگاه های جامع علمی و کاربردی و فنی و حرفه ای مورخ 1/11/1398 مورد تایید و تصویب هیات امنا در تاریخ قرار گرفت.
1- متقاضی کادر آموزشی با عناوین مدرس، هنرآموز و یا دبیر باشد.
2- تاریخ اخذ مدرک تحصیلی آنان قبل از تاریخ 5/8/1394 باشد.
3- در تاریخ تطبیق وضعیت بر اساس ضوابط و مقررات مربوط به بازنشستگی اعضای هیات علمی، دارای حداقل 5 سال ماندگاری در وضعیت هیات علمی فنی باشد.
4- در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی، به ترتیب دارای معدل حداقل 16-17 و 18 باشد.
5- بین رشته تحصیلی مقاطع دانشگاهی آنان تجانس وجود داشته باشد.
در خصوص نامبرده ایشان دارای شرط ضروری و اساسی حداقل 5 سال ماندگاری در وضعیت هیات علمی فنی نمی‌باشد زیرا در صورتی مشمول این مقررات می گردید که دارای حداقل 25 سال سابقه کاری باشد در حالی که سنوات خدمت ایشان بیش از 32 سال است لذا با عنایت به مصوبه هیات امنا در خصوص دارندگان مدارک تحصیلی علوم انسانی در تاریخ 8/3/1397 ایشان در زمان تصویب این مصوبه نیز 28 روز 8 ماه و 31 سال سابقه داشته اند و مشمول شرط اصلی ماندگاری نمی شود. شایان ذکر است به موجب مصوبات هیات امناء تطبیق وضعیت اعضا از غیر هیات علمی به هیات علمی به موجب تبصره 5 صورتجلسه سومین نشست از دور دوم هیات امنا مورخ 5/8/1394 در صورتی که کادر آموزشی پس از تطبیق با وضعیت هیات علمی مشمول بازنشستگی شود، آیین نامه استخدامی اعضای هیات علمی به لحاظ سنوات برای آنان اعمال می شود. به موجب ماده 96 آیین نامه استخدامی اعضای هیات علمی، دانشگاه مکلف است اعضای خود را با توجه به مرتبه علمی آنان و بدون نیاز به وصول درخواست عضو ذینفع بازنشسته نماید:
اعضای دارای 1- مرتبه مربی آمـوزشی/ پژوهشی با 65 سال سن یا 30 سال سابقه 2- مرتبه استادیار آمـوزشی/ پژوهشی با 65 سال سن یا 30 سال سابقه خدمت … در خصوص خواهان با عنایت به اینکه دارای مرتبه مربی هستند لذا با 30 سال سابقه خدمت مشمول بازنشستگی می گردند.
مع الوصف مشارالیه تحت هیچ شرایطی مشمول تطبیق وضعیت به هیات علمی فنی نمی شود زیرا اگر تطبیق می‌شد می بایست مشمول آیین نامه اعضای هیات علمی شود و به موجب ماده 96 آیین نامه مذکور باتوجه به سنوات خدمتی ایشان بازنشسته محسوب می شدند. لذا با امعان نظر به مراتب فوق الاشاره امکان تطبیق وضعیت ایشان به موجب مقررات وجود ندارد. نکته در خور توجه اینکه برخلاف ادعای خواهان نسبت به دستورالعمل 56469/15-20/2/1397 شایان ذکر است مورد ادعایی صرفاً یک نامه اداری از سوی وزارت علوم در پاسخ به نامه شماره 971/100/25-9/2/1397 صادره از سوی دانشگاه فنی و حرفه ای می باشد و کلیه شرایط دارای مصوبه هیات امنا است. در خاتمه با عنایت به مراتب معنونه و باتوجه به اینکه خواسته خواهان مطابق قوانین ومقررات نمی باشد تقاضای رد دعوای خواهان از آن مرجع قضایی مورد استدعاست.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 2/12/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
هر چند بندهای 4 و 5 نامه 56469/15-20/3/1397 بر اساس تفویض اختیار موضوع دستور سی ام مصوبه مورخ 2/12/1395 هیات امناء دانشگاه فنی و حرفه ای وضع شده است و تفویض اختیار موصوف با توجه به عدم تصریح در قوانین حاکم و مستنبط از رای شماره 1881-27/9/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری فاقد وجاهت قانونی است، اما نظر به اینکه مفاد مقرره مورد شکایت متعاقباً در نشست مورخ 1/11/1398 هیات امنای دانشگاه به تصویب رسیده است، با لحاظ تنفیذ مصوبه مورد شکایت توسط هیات امناء، قابل ابطال تشخیص نشد.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
