بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1710
تاریخ دادنامه: 14/11/1399
شماره پرونده: 9802612
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علی محمد صادقی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 5 تعرفه عوارض شماره 13 شورای اسلامی شهر گرمدره
گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال تبصره 5 تعرفه عوارض شماره 13 شورای اسلامی شهر گرمدره را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« احتراماً به استحضار می رسانم شورای اسلامی گرمدره طی مصوبه ای که در اختیار اینجانب و سایر شهروندان نیز قرار نگرفته (که به موجب تبصره 2 ماده 20 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری استعلام آن مورد درخواست است) اقدام به تعیین عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری می نماید و موجبات تضییع حق را فراهم آورده است. در فرم تعرفه شماره 13 در فرمول و نحوه محاسبه عوارض درج گردیده معادل 50% ارزش افزوده ناشی از تغییر یا تعیین کاربری طبق نظریه کارشناس عمل شود و در تبصره 1 آن به صراحت عنوان شده شهرداری مکلف است از کلیه کاربـری هایی که در اثر تصویب طـرح جـامع تفصیلی با طرح مصوب قبلی به کاربری مسکونی تغییر یافته یا می یابند عوارض وصول گردد. در همین راستا موضوع پرونده اینجانب عطف به نامه شماره 8571/60-30/7/1396 بـه کارشناس رسمی دادگستری ارجـاع گردیده که به جهت مغایر بـودن با قانون مـورد تمکین بنده قرار نگرفته. علی ای حال چنانچه مستحضرید اخذ عوارض ناشی از تغییر کاربری به موجب آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله 354 الی 358-14/11/1380، 1836 و 1837-9/11/1397 و 2050 -23/11/1397 و … غیرقانونی تشخیص داده شده و مصوبات در این خصوص ابطال گردیده و بر اساس ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری چنانچه مصوبه ای در هیات عمومی دیوان عدالت اداری ابطال گردد، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی، الزامیست مع الاسف طرف شکایت بدون در نظر گرفتن قوانین جاریه کشور اقدام به تصویب مصوبه ای غیر قانونی نموده و موجبات تضییع حقوق اینجانب و عامه مردم را فراهم آورده لذا با عنایت به موارد معنونه و مدارک پیوستی اجابت خواسته به شرح ستون خواسته وفق مواد 10 و 11 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و مستنداً به مواد 13 و بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 و نیز برای جلوگیری از اخذ عوارض غیر قانونی شهرداری گرمدره مبنی بر ابطال مصوبه تعیین عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری، از زمان تصویب و خارج از نوبت خواستارم. »
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
« تعرفه شماره 13 :
تبصره 5 : در صورت هرگونه تخلف ساختمانی توسط مالک یا مالکین یا نماینده قانونی مبنی بر احداث بنا در کاربری غیر و طرح آن در کمیسیون های ماده صد شهرداری و صدور رای بر ابقاء توسط کمیسیون های مربوطه و موافقت کمیسیون های ماده 5 یا کارگروه امور زیربنایی شهرداری می بایستی نسبت به وصول ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری یا تعیین کاربری طبق فرمول بند (ج) اقدام نماید.»
رییس شـورای اسلامی شهر گرمـدره به مـوجب لایحه شماره 1339/ش/98-14/11/1398 توضیح داده است که:
« احتراماً بازگشت به نسخه دوم دادخواست آقای علی محمد صادقی به شماره پرونده 9809980905802033-4/9/1398 ابلاغی در تاریخ 16/10/1398 به شورای اسلامی شهر گرمدره مبنی بر ابطال مصوبه تعیین عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری به استحضار می رساند ملک شاکی واقع در حریم شهر و فاقد کاربری بوده که نامبرده اقدام به ساخت و ساز غیرمجاز و تبدیل کاربری به صنعتی- اداری نموده، به همین منظور پرونده به کمیسیون ماده صد قانون شهرداری ها ارجاع و اعضای کمیسیون به جهت کمک به تولیدکننده، به استناد تبصره 3 ماده صد قانون مرقوم اقدام به اصدار رای مبنی بر جریمه نموده اند. در رابطه با ادعای دیگر شاکی مبنی بر غیرقانونی بودن اخذ عوارض متعلقه، همان گونه که حضرت عالی مستحضرند با عنایت به اهمیت خدمات رسانی مطلوب به شهروندان در مواد متعددی از قوانین موضوعه کشور، بر لزوم اخذ عوارض متنوع در سطح شهر یا منطقه، البته با ملحوظ نمودن ضوابط و شرایط مصرح در آن قوانین تاکید گردیده که از آن جمله می توان به بند 16 ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1/3/1375 و اصلاحات بعدی آن و ماده 85 از همان قانون، مواد 42 و 43 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 17/2/1387، مواد 13 و 28 از قانون نوسازی و عمران شهری و تباصر مربوطه مصوب 7/9/1347 با اصلاحات بعدی، تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 17/2/1387 مجلس شورای اسلامی و لایحه موسوم به قانون تجمیع عوارض مصوب 19/9/1381 و موارد دیگری از جمله بند (الف) ماده 174 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود که همگی به صلاحیت و اختیار شوراهای اسلامی شهر در وضع و تعیین عوارض متناسب و قانونی به خصوص ارزش افزوده اذعان نموده اند.
در خصوص شکایت شاکی مبنی بر ابطال تعرفه شورای اسلامی شهر گرمدره در مورد وضع عوارض ارزش افزوده تغییر کاربری، آرای صـادره از دیوان عـدالت اداری که بـه عنوان دلیل از سوی شاکی ارایه گردیده تنها مربوط بـه مواردی است که تعیین ارزش افزوده برای املاک واقع در محدوده شهرها بدون طرح کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری، یا برای املاک خارج از محدوده قبل از طرح در کارگروه امور زیربنایی استانداری ها و کمیسیون تبصره 1 ماده 1 قانون حفظ اراضی کشاورزی و طرح در کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری ها بدون توافق مالکین بوده که این موضوع با نقض آرای شماره 215 الی 220-16/3/1396 و 1310-9/5/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با این قید که «بنابراین صرفاً اطلاق مصوبه مورد شکایت در مواردی که تصویب اخذ عوارض بدون طرح در کمیسیون ماده 5 و کمیسیون نیز به صراحت تصریح گردیده است. »
در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، پرونده به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 103-20/3/1399 تعرفه شماره 13 شهرداری گرمدره تحت عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری مصوب شورای اسلامی شهر گرمدره به استثناء آن قسمت از تبصره 5 که به کارگروه امور زیربنایی شهرداری اشاره شده، مصوب شورای اسلامی شهر گرمدره را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علّت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 14/11/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
هر چند طبق آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری عوارض ارزش افزوده ناشی از طرح های توسعه شهری و تغییر کاربری در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی تشخیص نگردیده است لکن طبق ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان توسط کمیسیون مندرج در آن انجام می شود و تعیین عوارض ارزش افزوده برای املاک یا اراضی قبل از طرح در کمیسیون ماده 5 یا بدون اخذ مجوز از مراجع ذیربط قانونی مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات بوده، بنابراین فقط آن قسمت از تبصره 5 تعرفه شماره 13 مبنی بر طرح موضوع در کارگروه امور زیربنایی شهرداری از تعرفه شهرداری گرمدره مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
