بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1703
تاریخ دادنامه: 14/11/1399
شماره پرونده: 9800401
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: شرکت طرح بتن نقش جهان با وکالت آقایان حسن محجوب و اسماعیل قاسمی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 400/9832-1396/03/06 معاونت امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی و ابطال نامه های شماره 23507/96/14-1396/05/03، 940/97/141-1397/01/18 و 35934/97/141-1397/06/03 اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان
گردش کار: آقایان حسن محجوب و اسماعیل قاسمی به وکالت از شرکت طرح بتن نقش جهان به موجب دادخواستی واحد و لوایح تکمیلی ابطال بخشنامه شماره 400/9832-6/3/1396 معاونت امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی و ابطال نامه های شماره 23507/96/14-3/5/1396، 940/97/141-18/1/1397 و 35934/97/141-3/6/1397 اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:
« به استحضار می رساند طرف شکایت بدون التفات به موازین قانونی بالاخص قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و آیین نامه های اجرایی آن قانون مبادرت به صدور نامه هایی نموده که در ابتدا طی نامه مورخ 3/5/1396 تحت شمـاره 23507/96/14 شرکت مـوکل را تا اطلاع ثانونی از سیستم ثبت ظرفیت حـذف نموده و سپس طی نامه شماره 940/97/141-18/1/1397 نسبت به تقلیل پایه و ظرفیت از پایه دو به پایه سه اقدام نموده و نهایتاً طی نامه شماره 35934/97/141-3/6/1397 کلاً شرکت موکل را از سیستم ثبت ظرفیت حذف و با این اقدامات خلاف قانون، موجبات تعطیلی شرکت و ورود ضرر و زیان جبران ناپذیر به شرکت را فراهم نموده به گونه‌ای که شرکت نیروهای خود را اخراج و در معرض ورشکستگی قرار گرفته است. در این راستا:
پس از تصویب آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به استناد ماده 42 قانون مذکور از طرف هیات وزیران و ابلاغ آن به شماره 123379/ت17496هـ-28/11/1375 و با توجه به متن صریح ابتدای ماده 85 آیین نامه مذکور که اشعار می دارد: « شورای انتظامی استان مرجع رسیدگی به شکایات و دعاوی اشخاص حقیقی و حقوقی در خصوص تخلفات حرفه ای، انضباطی و انتظامی مهندسان و کاردان های فنی عضو نظام مهندسی استان و یا دارندگان (پروانه اشتغال) می باشد» و با اعمال ماده 91 آیین نامه اجرایی قانون مذکور بر اساس مصادیق تخلف انضباطی و حرفه ای و اصلاحیه های آن و انطباق آن با مجازات های انتظامی مندرج در ماده 90 آیین نامه اجرایی قانون از درجه 1 الی 6 (اخطار، توبیخ، محرومیت موقت، محرومیت دایم و نهایتاً ابطال پروانه اشتغال به کار اشخاص حقیقی و حقوقی) اعمال قانون از ناحیه شورای انتظامی نظام مهندسی نسبت به کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی دارای پروانه اشتغال صورت می پذیرد لذا می توان نتیجه گرفت تنها معیار و مرجع رسیدگی به تخلفات حرفه ای و انضباطی اشخاص حقیقی و حقوقی مندرج در قانون و آیین نامه به تخلفات حرفه ای و انضباطی شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی استان است و هرگونه اعمال و اجرای تقلیل، تعلیق، حذف و یا ابطال پروانه اشتغال به کار اشخاص حقیقی و حقوقی پس از احراز تخلفات به واسطه عدم اجرای مفاد دستورالعمل مذکور، تنها از طریق مرجع شورای انتظامی قابلیت رسیدگی را دارا خواهد بود و خارج از آن تحت هیچ شرایط قانونی و آیین نامه ای متصور نیست و نخواهد بود و همچنین بخشنامه شماره 400/9832-6/3/1396 معاون وزیر در قسمت آخر مبنی بر اینکه « شخص خاطی اعم از حقیقی یا حقوقی به شورای انتظامی معرفی یا بندهای (ج) و (ح) ماده 23 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب 1375 درباره وی اعمال خواهد شد با تعلیق پروانه اشتغال به کار، دارنده آن تا رفع تعلیق مجاز به فعالیت بر اساس پروانه نمی باشد.» مغایر با ماده 17 قانون نظام مهندسی ساختمان و مواد 85 الی 91 آیین نامه اجرایی آن که مرجع رسیدگی به تخلفات شورای انتظامی سـازمان می باشد و مطابق بند (ج) ماده 23 آیین نامه شخص وزیر حق تعلیق یا ابطال پروانه را دارد نه اداره کل انسانی پس از ارجاع تخلف شخص خاطی به وزیر و تشخیص شخص وزیر در خصوص احراز تخلف قابلیت بررسی و اعمال و اجراء خواهد داشت و همچنین مطابق ماده 25 آیین نامه با توجه به ماده 1287 قانون مدنی پروانه اشتغال سندی دولتی است و کلیه آثار و تبعات آن را دارد و ابطال آن با تعلیق آن در مرجع قضایی یا شبه قضایی امکان پذیر است و مدیران چنین حقی ندارند. بنابراین وزارت راه و شهرسازی و دستگاه های زیر مجموعه آن به غیر از تخطی وزیر اختیار تعلیق و ابطال پروانه اشتغال را ندارند. لذا درخواست ابطال بخشنامه در این قسمت و ابطال نامه های اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان مورد تقاضا است. »
متن مقرره های مورد اعتراض به شرح زیر است:
« الف- بخشنامه شماره 400/9832-6/3/1396 معاونت امور مسکن و ساختمان (وزارت راه و شهرسازی):
مدیر کل محترم راه و شهرسازی استان (کلیه استان ها)
ریاست محترم سازمان نظام مهندسی ساختمان (کلیه استان ها)
ریاست محترم سازمان نظام کاردانی ساختمان (کلیه استان ها)
با احترام، موارد زیر در خصوص فعالیت اشخاص دارای پروانه اشتغال به کار اعم از حقیقی یا حقوقی اعلام می گرد. مقتضی است دستور فرمایند مراتب برای اجرا و اعلام به مهندسان و اعضای سازمان های آن استان ابلاغ شود: هر زمان در خصوص اشخاص دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی یا کاردانی، برای وزارت راه و شهرسازی محرز شود که:
الف- اسامی یا فعالیت مدیر عامل و اعضای هیات مدیره و شاغلان در شخص حقوقی صوری است.
ب- پذیرش تعهد یا کارها یا تاییدیه ها به صورت صوری انجام شده است.
پ- برگ های تعهد، صورتجلسات یا تاییدیه ها به صورت سفید امضاء یا غیر واقعی بوده است.
ت- مهر شخص حقیقی به شخص حقوقی یا اشخاص غیر واگذار شده است.
ث- پروانه اشتغال اشخاص حقیقی بدون کار و فعالیت واقعی به شخص حقوقی واگذار یا اجاره داده شده یا فروخته شده است.
ج- شخص حقوقی تغییرات ثبتی را در مهلت مقرر در این شیوه نامه به مراجع مربوط اعلام نکرده است.
چ- شخص حقیقی یا حقوقی بدون دلیل موجه از ارایه خدمات خودداری می کند.
ح- شخص حقیقی یا حقوقی به هر دلیل شرایط احراز صلاحیت را از دست داده است.
خ- ارایه خدمات طراحی، نظارت یا پیمانکاری یا سایر خدمات مهندسی ساختمان یا مداخله در این امور یا واسطه شدن در انجام این خدمات برای سسایر مهندسان و اشخاص حقیقی یا حقوقی توسط شخص حقـیقی یا حقـوقی یا اشخاص امتیاز آور شخص حقوقی صورت گرفته است.
شخص خاطی اعم از حقیقی یا حقوقی به شورای انتظامی معرفی یا بندهای (ج) و (ح) ماده 23 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب 1375 درباره وی اعمال خواهد شد. با تعلیق پروانه اشتغال به کار، دارنده آن تا رفع تعلیق مجاز به فعالیت بر اساس پروانه نمی باشد. – معاون وزیر
ب- نامه شماره 23507/96/14-18/1/1397 اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان:
جناب آقای مهندس عموشاهی
ریاست محترم سازمان نظام مهندسی ساختمان استان
موضوع: حذف آزمایشگاه طرح بتن نقش جهان از سیستم ثبت عملکرد آزمایشگاه ها
با سلام و احترام ؛ پس از حمد خدا و درود و صلوات بر محمد و آل محد (ص)؛
احتراماً با عنایت به بازدید کارگروه خدمات آزمایشگاهی در مورخ 23/3/1396 از آزمایشگاه طرح بتن نقش جهان به شماره پروانه اشتغال 00037-20-18 و وجود تخلفات و ایرادات به استناد صورتجلسه مورخ 23/3/1396 کارگروه خدمات آزمایشگاهی مقتضی است دستور فرمایید تا اطلاع ثانوی آزمایشگاه مذکور، از سیستم ثبت ظرفیت حذف گردد. – مدیر کل راه و شهرسازی استان اصفهان
ج- نامه شماره 940/97/141-3/5/1396 اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان:
ریاست محترم سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان
موضوع : تقلیل پایه بتن شرکت طرح بتن نقش جهان
با سلام و احترام ؛
پس از حمد خدا و درود و صلوات بر محمد و آل محمد (ص)؛ پیرو بازدید کارگروه خدمات آزمایشگاه ها در تاریخ 15/12/1396 از آزمایشگاه شرکت طرح بتن نقش جهان، با عنایت به نقص وسایل و تجهیزات مربوطه دستور فرمایید به استناد تبصره ذیل بند 7 ماده 2 دستورالعمل تشخیص صلاحیت و صدور پروانه اشتغال به کار شرکت‌های خدمات فنی آزمایشگاهی شماره 91/400/55745-11/9/1391 نسبت به تقلیل پایه و ظرفیت شرکت یاد شده از پایه دو بتن به پایه سه بتن در سامانه ثبت ظرفیت آزمایشگاه ها اقدام گردد. – رییس اداره نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان و توسعه فناوری های نوین ساخت
د- نامه شماره 35934/97/141-3/6/1397 اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان:
جناب آقای مهندس ربانیفرد
ریاست محترم سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان
حذف شرکت آزمایشگاه طرح بتن نقش جهان
با سلام و احترام، پس از حمد خدا و درود و صلوات بر محمد و آل محمد (ص)، پیرو نامه ارسال شده به شرکت های طرح بتن نقش جهان به شماره 141/97/19891-4/1397 در خصوص معرفی جایگزین عضو تمام وقت و امتیاز آور شرکت تا تاریخ 12/4/1397 که تاکنون محقق نگردیده است و با عنایت به بازدید کارگروه خدمات فنی آزمایشگاهی در مورخ 19/4/1397 از آزمایشگاه طرح بتن نقش جهان به شماره پروانه اشتغال 00037-20-18 و وجود معایب و ایرادات به استناد صورتجلسه مورخ 19/4/1397 کارگروه خدمات فنی آزمایشگاهی، مقتضی است دستور فرمایید، آزمایشگاه مذکور از سیستم ثبت ظرفیت به طور کامل حذف گردد.– سرپرست اداره توسعه مهندسی و نظارت بر مقررات ملی و کیفیت ساختمان »
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان به موجب لایحه شماره 19277/98/11-2/4/1398 توضیح داده است که:
« به استناد ماده 35 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مسیولیت نظارت عالیه بر اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی و مقررات ملی ساختمان در طراحی و اجرای تمامی ساختمان ها و طرح های شهرسازی و عمرانی شهری که اجرای ضوابط و مقررات مزبور در مورد آنها الزامی است، بر عهده وزارت راه و شهرسازی خواهد بود.
اولاً: بر اساس دستورالعمل شرکت های خدمات فنی و آزمایشگاهی به شماره 91/400/55745-11/9/1391 شرکت های خدمات فنی و آزمایشگاهی عضو حقوقی بوده و هویت حرفه ای خود را از اعضای دارای صلاحیت وفق دستورالعمل اتخاذ می نمایند و هدف قانونگذار در ماده 4 و ماده 32 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان جلوگیری از ارایه خدمات مهندسی توسط اشخاص فاقد صلاحیت می باشد.
ثانیاً: مطابق بند 2-7 دستورالعمل شرکت های خدمات فنی و آزمایشگاهی وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز به عنوان ابزار لازم و ضروری به منظور صحت و اصالت انجام آزمایش ها از ارکان لازم جهت ارایه خدمات فنی و آزمایشگاهی می باشد که با توجه بـه ارزش ریالی نسبتاً بالای بسیاری از وسایل و تجهیزات متاسفانـه تعدادی از شرکت ها صرفاً به انحاء مختلفی در زمان صدور اولیه پروانه اشتغال به کار، آزمایشگاه را تجهیز و پس از آن اقدام به خارج نمودن تجهیزات می نمایند.
شایان ذکر است شرکت طرح بتن نقش جهان به دفعات تغییرات اساسنامه شرکت را به اداره کل راه و شهرسازی استان اعلام ننموده است که بر اساس تبصره ماده 10 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، وزارت راه و شهرسازی می تواند حسب مورد پروانه اشتغال مدیران یا شخصیت حقوقی یا هر دو را لغو نماید که به استناد اختیارات مصرح وفق بخشنامه شماره 61417/400-7/11/1394 طی مکاتبات شماره 23507/96/14-3/5/1396 و 940/97/141-18/1/1397 و 35943/97/141-3/6/1397 نسبت به رعایت ضوابط و مقررات قانونی اقدام نموده است. در پایان با توجه به ادعای شاکی در خصوص اخذ استرشاد از وزارت متبوع توسط این اداره کل لازم به ذکر است در راستای اجرای نامه شماره 61417/400-7/11/1394 وزارت متبوع مبنی بر ارسال گزارش نحوه سلب صلاحیت و یا ابطال پروانه اشخاص حقیقی و حقوقی، این اداره کل طی نامه شماره 37225/97/11-10/6/1397 صرفاً به منظور ارسال گزارش به وزارت متبوع ایفاد گردیده است.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 14/11/1399 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف: با توجه به اینکه تعلیق یا لغو پروانه مطابق با بند (ج) ماده 23 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و ماده 10 آیین نامه اجرایی قانون مذکور از اختیارات وزیر راه و شهرسازی است و معاون وزیر در این خصوص فاقد اختیار است، بنابراین بخشنامه شماره 400/9832-6/3/1396 معاون امور مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در بخش پایانی مبنی بر تعلیق پروانه اشتغال به کار متخلفین، خارج از اختیار معاون وزیر راه و شهرسازی است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
ب- موضوع نامه های 23507/96/14-3/5/1396، 940/97/141-18/1/1397 و 35934/97/141-3/6/1397 در خصوص حذف آزمایشگاه شرکت از سیستم ظرفیت و تقلیل پایه و ظرفیت شرکت از پایه 2 بتن به پایه 3 بتن، از مصادیق مقررات موضوع ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری محسوب نمی شود، بنابراین برای رسیدگی به تقاضای ابطال نامه های مذکور شعبه دیوان عدالت اداری شایستگی رسیدگی دارد.
مرتضی علی اشراقی – هیات عمومی دیوان عدالت اداری – معاون قضایی دیوان عدالت اداری
