بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1516
تاریخ دادنامه: 23/10/1399
شماره پرونده: 9702218
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای یاسر مولوی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال 1- بند 3 ماده 30 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
2- ماده 55 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
3- تبصره 2 ماده 56 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
4- ماده 59 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
5- ماده 28 تعرفه عوارض محلی سال 1395 شهرداری سرعین
6- ماده 48 تعرفه عوارض محلی سال 1395 شهرداری سرعین
7- تبصره 2 ماده 49 تعرفه عوارض محلی سال 1395 شهرداری سرعین
گردش کار: 1- شاکی به موجب دادخواستی ابطال مواد 18، 31، 55، 56، 59 و بند 3 ماده 30 تعرفه عوارض محلی سال 1394 و همچنین مواد 17، 28، 48 و 49 تعرفه عوارض محلی سال 1395 همگی مصوب شورای اسلامی شهر سرعین را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
«شهرداری شهر سرعین به استناد مواد و بندهای مورد اعتراض، عـوارض جداگانه ای علاوه بر جریمه کمیسیون ماده صد برای اینجانب در رابطه با تخلف ساختمانی در نظر گرفته است که این عوارض مازاد، به علت خروج شورای شهر و شهرداری از حدود اختیارات خلاف قانون و مغایر با مقررات می باشد. همچنین با آرای وحدت رویه و آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز مغایرت دارد و مطابق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 چنانچه مصوبه ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی الزامی است. به عنوان مثال دادنامه شماره 1529-24/9/1393 در خصوص حذف عوارض کسری فضای آزاد علاوه بر کمیسیون ماده صد توسط شهرداری اردبیل و همچنین دادنامه شماره 229-22/5/1393 (دریافت عوارض تغییر کاربری خلاف قانون می باشد. تعرفه عوارض شهری شورای کرج) و دادنامه شماره 1818-6/11/1393 نمونه هایی از آرای صادره از دیوان عدالت اداری در خصوص غیر قانونی بودن اخذ عوارض مازاد بر جریمه کمیسیون ماده صد می باشد. لذا نظر به مراتب مذکور تقاضای ابطال عوارض مازاد بر جریمه کمیسیون ماده صد شهرداری سرعین وفق خواسته مورد استدعاست.»
2- متن تعرفه های مورد اعتراض به شرح زیر است :
«الف: بند 3 ماده 30 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
3- در صورتیکه مالک بعد از اخذ پروانه ساختمانی نسبت به افزایش بنا یا افزایش تعداد واحدها و تبدیل پارکینگ به غیر اقدام نماید و این امر سبب کسری پارکینگ گردد، موضوع ابتدا در کمیسیون ماده 100 مطرح و در صورت رای بر ابقاء ضمن محاسبه و اخذ کلیه عوارض مربوطه، عوارض کسری پارکینگ نیز برای هر واحد 000/000/25 ریال محاسبه و اخذ خواهد شد. در مواردی که مراتب تامین پارکینگ در پروانه های ساختمانی قید می گردد ولی مالک یا مالکین از احداث آن خودداری و یا کسر پارکینگ دارند یا پس از احداث آنها را به منظور استفاده غیر تبدیل می نمایند.
الف: موضـوع در کمیسیون ماده صد قـانون شهرداری مطـرح و در صورتیکه برابر تبصـره 5 ذیل ماده 100 رای به اخذ جریمه ای بابت عدم یا کسری یا هر متر مربع فضای از بین رفته پارکینگ صادر شده باشد جریمه به شرح ذیل اخذ خواهد شد.
ب: اخذ عوارض مسکونی یا پذیره مساحت پارکینگ تبدیل شده به مسکونی یا تجاری و غیره برابر ضوابط
ج: اخذ عوارض پارکینگ حذف شده برابر ماده 21
د: در صورت مواجه شدن با کسری فضای آزاد با اعلام دایره فنی، عوارض کسری فضای آزاد مطابق ماده 59 تعرفه اعمال خواهد شد.
ب: ماده 55 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
ماده 55: بهای خدمات کسری فضای آزاد (انبوه سازی و مجتمع های مسکونی هتل و هتل آپارتمان و غیره) زمان صدور پروانه ساختمانی پس از موافقت کمیسیون ماده 5 و یا بعد از صدور رای بر ابقاء توسط کمیسیون ماده 100. برای هر متر مربع کسری فضای آزاد برای مسکونی (آپارتمانی) و هتل و هتل آپارتمان طبق فرمول های ذیل محاسبه و دریافت خواهد شد.
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 2 × (3 ارزش منطقه ای + 3 ارزش اعیانی)= هتل و هتل آپارتمان – آموزشی – صنعتی – فرهنگی
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 3 × (3 برابر ارزش منطقه ای + 3 برابر ارزش منطقه ای + 3 برابر ارزش اعیانی)= مسکونی و آپارتمان تک واحدی
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 4 × (4 برابر ارزش منطقه ای + 4 برابر ارزش اعیانی)= مجتمع مسکونی
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 4 × (4 برابر ارزش منطقه ای + 4 برابر ارزش اعیانی)= مجتمع آبدرمانی
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 5 × (5 برابر ارزش منطقه ای + 5 برابر ارزش اعیانی)= تجاری – اداری و غیره
تبصره: حداقـل فضای آزاد برای آپارتمـان های تک واحـده، مجتمع هـای مسکـونی 20 متر مربع و برای هتل، هتل
آپارتمان، مجتمع آبدرمانی، مجتمع تجاری و … برابر ضوابط طرح جامع می باشد.
چنانچه برای موارد بالا در طرح جامع حداقل فضای آزاد ذکر نگردیده باشد ملاک حداقل فضای باز مورد نیاز برای هر واحد 20 متر مربع می باشد.
ج: تبصره 2 ماده 56 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
تبصره 2: در صورتیکه این تبدیل منجر به حذف پارکینگ و کسری فضای آزاد گردد عوارض و جرایم مربوطه برابر مواد 31 و 59 محاسبه و اخذ خواهد شد.
د: ماده 59 تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین
ماده 59: بهاء خدمات کارشناسی:
حق کارشناسی (معاینه محل) برای پاسخ به استعلام از شهرداری در ازای هر بازدید در حق شهـرداری به شـرح تعیین می شود که باید به حساب شهرداری واریز گردد.
1- بهاء خدمات کارشناسی در داخل محدوده شهر 000/250 ریال
2- بهاء خدمات کارشناسی در خارج از محدوده و داخل حریم شهری 000/500 ریال
3- بهاء خدمات کارشناسی در خارج از حریم شهری 000/700 ریال
4- هزینه نقشه برداری توسط واحد نقشه برداری شهرداری به شرح ذیل اخذ خواهد شد:
الف) تا مساحت 1000 متر مربع 000/200/1 ریال
از بالای 1000 متر مربع تا یک هکتار به ازای هر 1000 متر مربع اضافی به بند الف 000/500 ریال از اراضی بالای یک هکتار به ازای هر هکتار اضافه شده به بند (ب) 000/150 ریال
هـ: ماده 28 تعرفه عوارض محلی سال 1395 شهرداری سرعین
ماده 28 : تعرفه عوارض تامین پارکینگ
در خصوص تامین پارکینگ، شهرداری موظف به الزام مراجعه کنندگان برای دریافت پروانه ساختمانی به اجرای پارکینگ خواهد بود در صورتیکه اجرای پارکینگ برابر موارد ذکر شده در طرح تفصیلی مقدور نباشد موضوع به کمیسیون ماده 5 ارجاع و در صورت صدور مجوز توسط کمیسیون ماده 5 عوارض آن به شرح ذیل اخذ خواهد شد.
1- در صورتیکه کسری پارکینگ برابر رای کمیسیون ماده 5 بوده و در موقع صدور پروانه ساختمانی در پروانه ساختمانی ذکر شده باشد، مبلغ 000/000/25 ریال به عنوان عوارض تامین پارکینگ برای هر واحد، زمان صدور پروانه ساختمانی (هتل آپارتمان – مسکونی – اداری – تجاری – آبدرمانی و …) اخذ خواهد شد.
2- با توجه به اینکه مساحت مورد نیاز پارکینگ در ساختمانهای (هتل آپارتمان – مسکونی – اداری – تجاری – آبدرمانی و …) برای هر واحد به متراژ 25 متر مربع می باشد در صورتی که تامین پارکینگ در آرایش، (چیدمان) تامین گردد و این تامین کمتر از 25 متر مربع باشد برای هر متر تامین پارکینگ ناشی از کسری متراژ در (هتل آپارتمان – مسکونی – اداری – تجاری – آبدرمانی و …) 000/600 ریال به عنوان عوارض تامین پارکینگ محاسبه و اخذ خواهد شد.
3- در صورتیکه مالک بعد از اخذ پروانه ساختمانی، نسبت به افزایش بنا یا افزایش تعداد واحدها و تبدیل پارکینگ به غیر اقدام نماید و این امر سبب کسری پارکینگ گردد. موضوع ابتدا در کمیسیون ماده 100 مطرح و در صورت رای بر ابقاء ضمن محاسبه و اخذ کلیه عوارض و جرایم مربوطه برابر لایحه عوارض، عوارض تامین پارکینگ نیز برای هر واحد برابر بند 1 این ماده محاسبه و اخذ خواهد شد.
4- شهرداری موظف است، وجه دریافتی از بابت تامین پارکینگ را منحصرا جهت احداث پارکینگ های عمومی در حساب ویژه ای نگهداری و با نظارت شورای اسلامی شهر با رعایت آیین نامه مالی شهرداری و در قالب بودجه مصوب سالیانه جهت خرید محل پارکینگ مصرف برساند.
5- ساختمانهایی که قـبل از شـروع سال 1389 پروانه ساخـتمانی دریافت کرده اند و به دلیل افـزایش بنا و تبدیل پارکینگ به مسکونی و غیره با کسر و حذف پارکینگ مواجه شده اند، عوارض تامین پارکینگ برای هر واحد 000/000/5 ریال محاسبه و اخذ خواهد شد.
در مواردی که مراتب تامین پارکینگ در پروانه های ساختمانی قید می گردد ولی مالک یا مالکین از احداث آن خودداری و یا کسر پارکینگ دارند یا پس از احداث آنها را به منظور استفاده غیر تبدیل می نمایند.
الف: موضوع در کمیسیون ماده صد قانون شهرداری مطرح، و در صورتیکه برابر تبصره 5 ذیل ماده 100 رای به اخذ جریمه ای بابت عدم یا کسری یا هر متر مربع فضای از بین رفته پارکینگ صادر شـده باشد، جریمه به شـرح ذیل اخذ خواهد شد.
ب: محاسبه عوارض مسکونی یا پذیره برای مساحت پارکینگ تبدیل شده به مسکونی یا تجاری و … برابر ضوابط لایحه عوارض
ج: اخذ عوارض تامین پارکینگ حذف شده برابر ماده 29
د: در صورت مواجه شدن با کسری فضای آزاد با اعلام دایره فنی، عوارض کسری فضای آزاد مطابق ماده 49 تعرفه اعمال خواهد شد.
و: ماده 48 تعرفه عوارض محلی سال 1395 شهرداری سرعین
ماده 48 : بهای خدمات کسری فضای آزاد (انبوه سازی و مجتمع های مسکونی هتل و هتل آپارتمان و غیره) زمان صدور پروانه ساختمانی پس از موافقت کمیسیون ماده 5 و یا بعد از صدور رای بر ابقاء توسط کمیسیون ماده 100 برای هر متر مربع کسری فضای آزاد برای مسکونی (آپارتمانی) و هتل و هتل آپارتمان طبق فرمولهای ذیل محاسبه و دریافت خواهد شد.
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 2 × (3 ارزش منطقه ای + 3 ارزش اعیانی)= هتل و هتل آپارتمان – آموزشی – صنعتی – و غیره
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 3 × (3 برابر ارزش منطقه ای + 3 برابر ارزش منطقه ای + 3 برابر ارزش اعیانی)= مسکونی و آپارتمان تک واحدی
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 4 × (4 برابر ارزش منطقه ای + 4 برابر ارزش اعیانی)= مجتمع مسکونی
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 4 × (4 برابر ارزش منطقه ای + 4 برابر ارزش اعیانی)= مجتمع آبدرمانی
یک متر مربع کسری فضای آزاد= 5 × (5 برابر ارزش منطقه ای + 5 برابر ارزش اعیانی)= تجاری – اداری و غیره
تبصره: حداقل فضای آزاد برای آپارتمان های تک واحده، مجتمع های مسکونی 20 متر مربع و برای هتل، هتل آپارتمان، مجتمع آبدرمانی، مجتمع تجاری و … برابر ضوابط طرح جامع می باشد.
چنانچه برای موارد بالا در طرح جامع طرح تفصیلی حداقل فضای آزاد ذکر نگردیده باشد ملاک حداقل فضای باز مورد نیاز برای هر واحد 20 متر مربع می باشد.
ز: تبصره 2 ماده 49 تعرفه عوارض محلی سال 1395 شهرداری سرعین
تبصره 2) در صورتیکه این تبدیل منجر به حذف پارکینگ و کسری فضای آزاد گردد عوارض و جرایم مربوطه برابر مواد 29 و 49 محاسبه و اخذ خواهد شد.»
3- در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر سرعین به موجب لایحه شماره 1032/98-28/5/1398 توضیح داده است که:
«1- ماهیت حقوقی شهرداریها به عنوان یک موسسه عمومی غیر دولتی بوده و به صورت خودگردان از طریق درآمد محلی اداره می شود و شهرداری سرعین عوارضی وفق تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده، تحت عنوان بهای خدمات و عوارض محلی در بهمن ماه هر سال پس از طی مراحل قانونی به شورای اسلامی شهر پیشنهاد و پس از تصویب شورای اسلامی شهر سرعین و تایید فرمانداری که از طرف وزارت کشور به فرمانداریها تفویض شده است اقدام به اخذ عوارض می نماید و شهرداری در رابطه با موضوع وفـق تعرفه عـوارض اقـدام کرده است.
2- شورای شهر با بررسی پرونده ماده صد شهرداری اعلام می دارد مبنی بر اینکه خواهان اقدام به احداث بنای بدون پروانه به مساحت 011/329 متر مربع در همکف و به مساحت 95/251 متر مربع در طبقه اول تبدیل مهمانپذیر به تجاری و چهارده واحد کسری پارکینگ نموده تخلفات طی اخطاریه نامبرده ابلاغ و موضوع در کمیسیون ماده صد مطرح و به استناد تبصـره یک ماده صد قـانون شهرداری حکـم بر محکومـیت خواهـان به مبلغ 000/402/003/2 ریال صادر گردیده است. رای صادره به خواهان ابلاغ و به حکم مذکور اعتراض ننمودند و طی چک های شماره 542567-30/6/1395 و 542566-20/4/1395 موضوع را حل و فصل نمودند و نیز آن هیات در آرای متعدد دریافت عوارض از بابت ارزش افزوده ملک ناشی از تغییر کاربری و عوارض مازاد بر تراکم و عوارض صدور پروانه ساختمانی را تجویز نموده است. علیهذا با عنایت به مراتب فوق تقاضای رسیدگی و صدور حکم مقتضی را با عنایت به آراء قبلی آن هیات در خصوص موارد مطروحه در دادخواست شاکی و اینکه آراء صادره کمیسیون ماده صد شهرداری سرعین با رعایت مقررات مربوطه صادر گردیده از محضر آن هیات استدعا می شود.»
4- رسیدگی به موضوع از جمله مصادیق حکم ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تشخیص نشد و پرونده در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 1117-11/8/1399، مواد 18 و 31 و ماده 56 به استثناء تبصره 2 آن از تعرفه عوارض محلی سال 1394 شهرداری سرعین و مواد 17 و 49 به استثناء تبصره 2 آن از تعرفه عوارض محـلی سال 1395 شهـرداری سرعین را قـابل ابطال تشخـیص نداد و رای به رد شکایت صـادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
«رسیدگی به مواد 55، 59، تبصره 2 ماده 56 و بند 3 ماده 30 تعرفه عوارض محلی سال 1394 و مواد 28، 48 و تبصره 2 ماده 49 تعرفه عوارض محلی سال 1395 همگی مصوب شورای اسلامی شهر سرعین در دستور کار هیات عمومی قرار گرفت.»
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 23/10/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشـکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شـرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
1- با توجه به اینکه در آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض برای کسری، حذف یا عدم تامین پارکینگ در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بند 3 ماده 30 سال 1394 و ماده 28 سال 1395 تحت عنوان تعرفه عوارض تامین پارکینگ و تبصره 2 ماده 49 سال 1395 و تبصره 2 ماده 56 سال 1394 مبنی بر حذف پارکینگ مصوب شورای اسلامی شهر سرعین به دلایل مندرج در رای شماره 97 الی 100–16/2/1392 و رای شماره 573–14/6/1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
2- با توجه به اینکه در آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض برای کسری فضای باز در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 55 سال 1394 و ماده 48 سال 1395 تحت عنوان بهای خدمات کسری فضای آزاد و تبصره 2 ماده 49 سال 1395 مبنی بر کسری فضای آزاد به دلایل مندرج در رای شماره 1529–24/9/1393 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
3- طبق بند 26 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شـوراهای اسلامی کشور و انتخـاب شهـرداران مصـوب 1375 با اصلاحات بعدی، تصویب نرخ خدمات ارایه شده توسط شهرداری و سازمان های وابسته به آن با رعایت آیین نامه مالی و معاملات شهرداری از جمله وظایف و مسیولیت های شورای اسلامی شهرهاست و در تبصره یک ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1385، وضع عوارض محلی جدید با رعایت مقررات مربوطه تجویز شده است و در بند 6 رای شماره 1894 الی 1896–4/10/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری تعیین عوارض برای ارایه خدمات کارشناسی و بازدید مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی تشخیص نشده است. بنابراین ماده 59 تعرفه عوارض سال 1394 شورای اسلامی شهر سرعین تحت عنوان بهای خدمات کارشناسی با قانون مغایرت ندارد و ابطال نشد.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
