بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1472-1471
تاریخ دادنامه: 30/10/1399
شماره پرونده: 9902138 و 9803824
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقایان زین العابدین رضایی قوشجی و سیدمحسن فتاحی
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار : درخصوص احتساب اضافه کار در پاداش پایان خدمت کارکنان بنیاد مسکن، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارضی صادر کرده اند .
الف: حالت اول- مواردی که بازنشستگی قبل از 28/5/1388 واقع شده است :
1- شعبه 25 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9209980900000201 با موضوع دادخواست آقای عبداله هاشمی به خواسته مذکور به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است:
با توجه به ماده 7 قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده ها و سایر کارکنان مصوب سال 1379 ملاک محاسبه و پرداخت پاداش پایان خدمت کارکنان دولتی یک ماه آخرین حقوق و فوق العاده دریافتی مشمول کسور بازنشستگی به ازای هر سال خدمت قرار گرفته است با توجه به اینکه مستخدمین قانون تامین اجتماعی نیز بر اساس قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت و ماده یک قانون نظام هماهنگ حقوق بازنشستگی و وظیفه مصوب سال 1373 تابع مقررات فوق الذکر می باشند بر این اساس با عنایت به اینکه از فوق العاده اضافه کار شاکی حق بیمه کسر گردیده فوق العاده مذکور در پاداش پایان خدمت قابل احتساب بوده بر این اساس مستنداً به ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت صادر و اعلام می گردد. ایضاً در خصـوص احتساب تسهیلات رفـاهی در پاداش پایان خـدمت با توجه به تبصره 1 از ماده 2 آیین نامه طرز تنظیم صورت مزد و حقوق و مواقع در سال آن به سازمان مصوب 19/12/1354 شورای عالی تامین اجتماعی موضوع ماده 39 قانون تامین اجتماعی از تسهیلات رفاهی حق بیمه کسر نمی گردد لذا خواسته شاکی در این قسمت از جایگاه قانونی برخوردار نبوده رای به رد شکایت صادر می شود. رای صادره مستفاد از ماده 65 قانون تشکیلات دیوان و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر است.
رای مذکور در شعبه 6 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب رای 934-23/10/1393 عیناً تایید شده است.
2- شعبه 48 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی پرونده دادخواست آقای جهانگیر طهماسبی به خواسته مذکور با استناد به دادنامه شماره 1392 الی 1402-10/9/1393 هیات عمومی دیوان عدالت اداری رای به رد شکایت صادر کرده و رای مذکور طی دادنامه شماره 272-19/1/1397 عیناً تایید شده است.
ب- حالت دوم: کارکنانی که بعد از تصویب آیین نامه استخدامی 28/5/1388 بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و تا قبل از 9/3/1394 (اصلاحی آیین نامه استخدامی بازنشسته شده اند):
1- شعبه 25 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 920012 با موضوع دادخواست آقای فتاح فارسی و به خواسته مذکور با این استدلال که « از فوق العاده اضافه کار شاکی حق بیمه کسر شده و فوق العاده مذکور در پاداش پایان خدمت قابل احتساب است و با توجه به ماده 7 قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده ها و سایر کارکنان مصوب سال 1379 و ماده 1 قانون نظام هماهنگ و حقوق بازنشستگی و وظیفه مصوب سال 1373 رای به ورود شکایت صادر کرده است و رای مذکور به موجب دادنامه شماره 617-21/4/1393 شعبه 4 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری قطعیت یافته است.2- در رسیدگی به دادخواست های آقایان اصغر دانشور، اسماعیل دیداریان، منوچهر سلیمانی، قباد فرج‌زاده، فرض اله شرفی، قلی کبیری، عزیزاله نجفی، قربانعلی اکبرپور، فرهاد دانش شهرکی، صادق محمدزاده، جهان بین خدابنده، عباسعلی بیگی به ترتیب شعب 42 بدوی دیوان عدالت اداری طی دادنامه 182-23/2/1396، 5 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 547-23/3/1397، 24 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 4648-3/11/1397 و 392-26/1/1397، 2 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 3278-3/9/1395، 15 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 1356-20/4/1397، 27 بدوی دیوان عدالت اداری طی دادنامه 2190-29/11/1392، 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 1668-10/5/1397، 24 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 3848-4/10/1397، 28 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 2005-4/6/1397، 15 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 578-3/2/1397 و 27 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه 1396-27/4/1397 با استناد به ماده 90 آیین نامه استخدامی بنیاد مسکن اضافه کار را قابل احتساب در پاداش پایان خدمت تلقی نکرده اند و به رد شکایت رای صادر کرده اند.
ج- حالت سوم: کارکنانی که بعد از اصلاحیه 9/3/1394 آیین نامه استخدامی بنیاد مسکن بازنشسته شده اند:
1- شعبه 36 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقای نصراله سویدی و به خواسته مذکور به موجب دادنامه شماره 1612-19/9/1396 با این استدلال که مطابق ماده 59 قانون برنامه پنجم توسعه مقرر شده است که کسانی که قبل از قانون مدیریت خدمات کشوری از فوق العاده اضافه کار آنان کسـور بازنشستگی کسر شـده است متناسب بـه مبلغ کسر شده در پایان خدمت و حقوق بازنشستگی آنان محاسبه می گردد حکم به ورود شکایت صادر کرده و رای مذکور به موجب دادنامه شماره 583-8/2/1397 شعبه 24 تجدیدنظر عیناً تایید شده است.
2- در خصوص دادخواست آقایان اسماعیل سعادت، زین العابدین رضایی قوشجی و رضا مرتضوی با شعب 5 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 542-23/3/1397، 24 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 4650-3/11/1397 و 27 بدوی دیوان عدالت اداری طی دادنامه 1865-14/6/1396 با این استدلال که دلیلی بر کسر حق بیمه از اضافه کار وجود ندارد. رای به رد شکایت صادر کرده اند.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 30/10/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
حالت اول- مواردی که بازنشستگی قبل از تاریخ 28/5/1388 واقع شده است :
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- اولاً: به شاکیان پرونده ها به طور مستمر اضافه کار پرداخت شده و حق بیمه مربوط به آن نیز کسر و به صندوق سازمان تامین اجتماعی واریز شده است، بنابراین به استناد ماده 7 قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده ها و سایر کارکنان مصوب 13/2/1379 و رای وحدت رویه شمـاره 657 و 658-15/10/1387 هیات عمومی دیوان عـدالت اداری که به موجب آن مقرر شده پاداش پایان خدمت « معادل یک ماه آخرین حقوق و فوق العاده های دریافتی ملاک کسور بازنشستگی» است، این فوق العاده قابل احتساب در پاداش پایان خدمت می باشد. ثانیاً: بر اساس ماده 59 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 15/10/1389 آن دسته از کارکنان دستگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی که تا قبل از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری (1/1/1388) از فوق العاده اضافه‌کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده است، متناسب با مبلغ کسرشده، در پاداش پایان خدمت و حقوق بازنشستگی آنان محاسبه می‌گردد. گرچه متن این ماده به «قانون مدیریت خدمات کشوری » اشاره دارد و حسب ظاهر حکم آن، مخصوص مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری است و لکن از آن جایی که مطابق ماده 222 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران «کلیه دستگاه های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری و نیز دستگاه های موضوع مواد 2، 3، 4 و 5 قانون محاسبات عمومی کشور در موارد مربوط، مشمول مقررات این قانون » شناخته شده اند و بنیاد مسکن نیز جزء دستگاه های اجرایی مشمول قانون تامین اجتماعی است، بنابراین منعی در تسری حکم ماده 59 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به کارمندان موسسات عمومی غیر دولتی از جمله کارمندان بنیاد مسکن وجود ندارد و در نتیجه احکامی که در طول قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و به استناد این ماده به نفع شاکیان (ورود) صادر شده صحیح و موافق مقررات قانونی است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
حالت دوم- کارکنانی که بعد از تصویب آیین نامه استخدامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تاریخ 28/5/1388 و تا قبل از تاریخ 9/3/1394 (اصلاحیه آیین نامه استخدامی) بازنشسته شده اند:
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- بـه موجب مـاده 90 آیین نامه استخدامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (مصـوب 28/5/1388 شـورای مرکزی) مقرر شده است به مستخدمینی که بازنشسته و یا ازکارافتاده می شوند به ازاء هر سال خدمت در بنیاد معادل 30 روز «حقوق و مزایا» پرداخت می گردد. با توجه به این که عبارت «مزایا»ی مذکور در این ماده مطلق بوده و در فصل چهارم آیین نامه که در مقام احصاء «حقوق و مزایا» است «اضافه کار» جزء مزایای قابل پرداخت به کارکنان بر شمرده شده است، بنابراین در مورد افرادی که بعد لازم الاجرا شدن آیین نامه سال 1388 بازنشسته شده اند مشروط به اینکه اضافه کاری مشمول کسور بازنشستگی قرارگرفته بوده باشد، حکم به ورود شکایت و الزام سازمان به احتساب فوق العاده اضافه کار در پاداش پایان خدمت صحیح و موافق ماده 90 آیین نامه استخدامی بنیاد مسکن است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
حالت سوم- کارکنانی که بعد از اصلاحیه آیین نامه استخدامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تاریخ 9/3/1394 بازنشسته شده اند:
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- نظر به اینکه شورای مرکزی بنیاد مسکن در تاریخ 9/3/1394 ماده 90 آیین نامه استخدامی بنیاد را به این شکل اصلاح کرده است: « ماده90- پاداش بازنشستگی: به مستخدمینی که به افتخار بازنشستگی نایل می شوند یا به دلیل از کار افتادگی رای بازنشستگی دریافت می نمایند به ازای هر سال خدمت در بنیاد معادل 30 روز آخرین حقوق و مزایای مندرج در حکم کارگزینی پرداخت می گردد.» و با توجه به این که اضافه کار از اقلام مذکور در حکم کارگزینی نمی باشد بلکه مبلغی است که به صورت متغیر و متناسب با کارکرد افراد خـارج از وقت اداری در هر مـاه در فیش حقوقی آنان درج می گردد، بنابراین در پاداش پایان خدمت کارمندانی که از تاریخ 9/3/1394 به بعد بازنشسته شده یا می شوند، اضافه کار قابل احتساب نیست و رای به رد شکایت صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
